2. 2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig – Senedd Cymru ar 23 Tachwedd 2016.
2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ymdrechion i fynd i'r afael â chlymog Japan? OAQ(5)0056(ERA)
Diolch. Rwy’n bwrw ymlaen â nifer o fentrau a gynlluniwyd i fynd i’r afael â’r rhywogaeth oresgynnol hon. Mae’r rhain yn cynnwys parhau treialon rheoli biolegol i sefydlu llysleuen anfrodorol a datblygu chwynladdwr sy’n seiliedig ar ffwng a grëwyd yn benodol i reoli’r planhigyn hwn.
A gaf fi ddiolch i’r Gweinidog am yr ymateb hwnnw? Mae clymog Japan yn broblem fawr yn Nwyrain Abertawe, gan wneud tai yn anodd eu gwerthu a lledaenu i diroedd cyfagos. Rwy’n hapus iawn gyda’r diweddariad a roddodd y Gweinidog i mi ar arbrofion gydag ysglyfaethwr naturiol ac ar ymdrechion cemegol i gael gwared arno. Mae’r ysglyfaethwr naturiol wedi cael ei ddefnyddio ers nifer o flynyddoedd bellach, pa bryd y gwneir penderfyniad ynglŷn ag a ellir ei ddefnyddio’n fwy cyffredinol?
Wel, rydych yn ymwybodol, yn amlwg, o ganlyniadau’r treialon cemegol a gynhaliwyd gan Brifysgol Abertawe. Fe’u cyhoeddwyd y llynedd, ac rwy’n credu mai’r hyn a ddangosent oedd nad oedd un ateb gwyrthiol, mewn gwirionedd, mewn perthynas â mynd i’r afael â’r planhigyn eithriadol o anodd hwn. Cafwyd cyfres wedi’i chynllunio o driniaethau, sy’n gwbl allweddol i gael rheolaeth effeithiol. Nid wyf yn gwybod a yw’r Aelodau’n ymwybodol o hyn, ond ers i’r treial ddod i ben, mae’r chwynladdwr mwyaf effeithiol a brofwyd, piclorum, bellach wedi’i dynnu oddi ar y farchnad. Rydym yn parhau i ariannu prosiectau rheoli biolegol, ac mae hynny mewn gwirionedd yn adeiladu ar lwyddiannau’r treialon blaenorol. Bydd y cyfnod rydym yn edrych arno yn awr yn canolbwyntio ar sefydlu llyslau a’u rhyddhau i ystod ehangach o safleoedd, gan ddefnyddio dulliau rhyddhau gwell gyda stoc newydd o lyslau o Japan. Rwy’n credu mai’r nod yw i’r pryfed lethu grym clymog Japan fel nad yw’n rhywogaeth mor ymosodol o oresgynnol ag y mae ar hyn o bryd.
Diolch i’r Aelod am ofyn y cwestiwn. Amcangyfrifir bod clymog Japan yn costio £165 miliwn i economi’r DU bob blwyddyn, ac mae’r Gymdeithas Landlordiaid Preswyl wedi rhybuddio y gallai effeithio mor niweidiol ar werth eiddo nes ei wneud yn ddiwerth. Dywedodd y Gweinidog blaenorol bod ysglyfaethwr naturiol wedi’i ganfod a fydd yn helpu i reoli clymog Japan a’i fod yn cael ei dreialu yn Abertawe. Gofynnaf i’r Gweinidog—Ysgrifennydd y Cabinet—a allwch chi roi’r wybodaeth ddiweddaraf i ni ynglŷn â chyflwyno’r treial: pa mor llwyddiannus ydoedd ac a oes gennych unrhyw fwriad i ddefnyddio gorchymyn rheoli arbennig yn y dyfodol i fynd i’r afael â’r broblem hon?
Mae hwn yn rhywbeth rwy’n ei fonitro ac fel y dywedais, rydym yn parhau i ariannu’r treialon. Rydym newydd ariannu cam 2 y treialon rheoli biolegol eleni, felly rwy’n credu bod angen i ni werthuso hwnnw cyn gwneud unrhyw benderfyniadau ar y ffordd ymlaen.
Diolch.