7. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am bolisi Llywodraeth Cymru i wella'r amgylchedd yng nghanol ardaloedd trefol Casnewydd? OAQ(5)0079(ERA)

Diolch. Ein polisi yw cyflwyno rhaglenni sy’n dod â phobl, grwpiau, busnesau a sefydliadau lleol at ei gilydd i ddarparu gwasanaethau i wella lle y maent yn byw neu’n gweithio. Mae hyn yn cynnwys ein rhaglen eco-sgolion, sy’n cynnwys 20 o ysgolion yng nghanol Casnewydd, sy’n grymuso ac yn ysbrydoli pobl ifanc i wneud newidiadau amgylcheddol cadarnhaol i’w bywydau.

Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am yr ateb hwnnw. Ysgrifennydd y Cabinet, rydym wedi cael newyddion da yn ddiweddar mewn perthynas ag ansawdd llwybr arfordir Cymru a’r manteision y mae’n eu cynnig i Gymru. Rhagwelwyd o’r cychwyn y buasai llwybr yr arfordir yn cael ei gysylltu ag ardaloedd trefol drwy lwybrau cylchol. Tybed a allech chi ddweud wrth y Cynulliad pa gynnydd a wnaed o ran y gobeithion a’r cynlluniau hynny ac a allech chi gefnogi’r syniad o sefydlu’r llwybrau hynny yng Nghasnewydd ac mewn mannau eraill.

Diolch. Rydym yn sicr yn cydnabod pwysigrwydd cyfleoedd i sicrhau mynediad i gymunedau er mwyn hyrwyddo gwell iechyd a lles. Mae llwybr arfordirol Cymru wedi bod yn boblogaidd gyda thwristiaid, ond yn bendant hefyd, mae wedi bod yn boblogaidd gyda chymunedau lleol a phobl ledled Cymru. Rydym yn darparu cyllid i Cyfoeth Naturiol Cymru ar gyfer cynnal a gwella’r llwybr, ac mae rhaglen waith fanwl wedi’i chytuno gydag awdurdodau lleol i ddatblygu cysylltiadau rhwng cymunedau lleol megis ardaloedd trefol a’r arfordir. Buaswn yn gobeithio y buasai Cyngor Dinas Casnewydd yn gallu nodi rhai llwybrau ac yna sicrhau cefnogaeth gan Cyfoeth Naturiol Cymru i’w gwella a’u datblygu.

Weinidog, mae tipio anghyfreithlon yn broblem gynyddol mewn rhannau o Gasnewydd. Mae grŵp cymunedol o’r enw Pride in Pill wedi gweithredu drwy gynnal sesiynau casglu sbwriel rheolaidd fel rhan o’i ymgyrch i wella’r amgylchedd lleol ar gyfer trigolion. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ymuno â mi a llongyfarch Pride in Pill ar ei ysbryd cymunedol? Beth arall y gall Llywodraeth Cymru ei wneud i helpu awdurdodau lleol i fynd i’r afael â thipio anghyfreithlon, sy’n difetha llawer o’n hardaloedd trefol mewnol yn ne-ddwyrain Cymru?

Diolch. Roeddwn yn meddwl bod yr Aelod am fy ngwahodd i ymuno ag ef mewn sesiwn gasglu sbwriel, a buaswn yn fodlon iawn i wneud hynny, ac rwyf wedi cymryd rhan mewn sawl un dros yr ychydig fisoedd diwethaf. [Chwerthin.] Ond rwy’n sicr yn llongyfarch y grŵp. Mae wedi bod mor dda gweld cymunedau’n dod at ei gilydd ac yn dangos cymaint o falchder. Euthum draw i gasglu sbwriel mewn ardal yng Nghaerdydd ychydig fisoedd yn ôl, ac roedd yn dda gweld trigolion yn dod draw i ddiolch i’r gwirfoddolwyr am wneud eu cymuned yn lle gwell o lawer. I ateb eich cwestiwn ynghylch yr hyn y gallwn ei wneud ynglŷn â thipio anghyfreithlon, rwy’n credu ei bod yn bwysig iawn fod awdurdodau lleol yn gorfodi dirwyon mewn perthynas â thipio anghyfreithlon. Cyfarfûm yn ddiweddar â Phil Bale, arweinydd Cyngor Dinas Caerdydd, am fod ganddynt broblem benodol gydag un bag bin du o sbwriel yn cael ei adael, ac efallai nad yw pobl yn sylweddoli bod hynny’n achos o dipio anghyfreithlon, ond mae’n bendant yn wir—er mai un bag ydyw. Felly, rydym yn edrych i weld pa ddirwyon y gellir eu gorfodi mewn perthynas â hynny hefyd.