Part of 1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:10 pm ar 11 Ionawr 2017.
Ysgrifennydd y Cabinet, fe fyddwch yn ymwybodol fy mod wedi tynnu sylw eich rhagflaenwyr at y mater hwn yn ystod y tymor diwethaf, ond o fis Ebrill y llynedd hyd at ddiwedd y flwyddyn, gwaharddwyd y wasg a’r cyhoedd yn rhannol neu’n gyfan gwbl o dros 28 y cant o gyfarfodydd cabinet awdurdodau lleol. Yn wir, gwaharddwyd y wasg a’r cyhoedd o lawer o gyfarfodydd gan dros hanner yr awdurdodau, gyda 100 y cant o gyfarfodydd yn etholaeth y Prif Weinidog, Pen-y-bont ar Ogwr, yn eu gwahardd, a 90 y cant yng Ngheredigion. Fodd bynnag, dros yr un cyfnod, fe’u gwaharddwyd unwaith yn unig yn Sir Fynwy dan arweiniad y Ceidwadwyr. Nawr, yn unol ag arferion gorau awdurdodau lleol mewn rhannau eraill o’r DU, oni fuasech yn cytuno â mi ei bod yn bryd i arweinwyr etholedig ein hawdurdodau lleol gydnabod nad yw gwahardd pobl o’n prosesau democrataidd yn y fath fodd yn dderbyniol? Ac felly, a fuasech yn cymeradwyo cymorth i awdurdodau lleol fel Sir Fynwy—ac eraill, dylwn ychwanegu, gan fod llawer mwy o awdurdodau yn gwneud hyn? Ymddengys bod y neges yn torri drwodd, ond nid yw’n torri drwodd yn ddigon cyflym. Gydag etholiadau llywodraeth leol yn agosáu, a fuasech yn cytuno â mi fod angen gwneud rhywbeth ynglŷn â hyn a’i bod yn bryd i arweinwyr y cynghorau werthfawrogi a chydnabod y ffaith fod pob hawl gan y rhai sy’n talu trethi cyngor i gael eu cynnwys ym mhroses ddemocrataidd unrhyw awdurdod lleol?