1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y gwasanaeth iechyd yng Ngogledd Cymru? OAQ(5)0407(FM)

Ein blaenoriaethau ar gyfer y gwasanaeth iechyd yn y gogledd, a ledled Cymru, yw parhau i ddiogelu buddsoddiad a chyflawni’r amrywiaeth o ymrwymiadau a nodwyd yn 'Symud Cymru Ymlaen'.

Wel, yn amlwg, nid gofal orthopedig yn y gogledd yw eich blaenoriaethau, Brif Weinidog. Rwy'n gobeithio eich bod wedi eich syfrdanu cymaint â minnau â’r canfyddiadau diweddar o gynnydd o 5,000 y cant i’r rhai sydd wedi mynd y tu hwnt i’r amser aros o 36 wythnos am wasanaethau orthopedig a thrawma. Mae hynny'n 3,052 o gleifion erbyn hyn sydd wedi mynd ymhell y tu hwnt i hynny. Mae gennyf etholwyr—80 wythnos ar gyfer pen-glin newydd, 130 wythnos ar gyfer gosod clun newydd. Mae'r unigolion hyn mewn poen cyson ac erchyll bob awr o’r dydd a’r nos, saith diwrnod yr wythnos, ac wedi cael llond bol ar gymryd sawl cyffur difrifol iawn i ladd poen. Ac yna i ddarganfod ddoe bod pob llawdriniaeth orthopedig yn Ysbyty Glan Clwyd wedi eu gohirio am y tro. Rwyf hefyd wedi fy hysbysu bod ward Enlli wedi cau ar gyfer llawdriniaeth ar hyn o bryd. Mae hynny’n achosi mwy o rwystredigaeth fyth i mi ac i’m hetholwyr. Mae oediadau o'r fath ar gyfer y math hwn o driniaeth yn warth cenedlaethol, ac os yw hon yn enghraifft o’ch Llywodraeth yn rhoi bwrdd iechyd yn y categori mesurau arbennig 18 mis yn ôl, yna mae’n rhaid gofyn cwestiynau difrifol. Sut, yn ystod eich cyfnod chi, ydych chi wedi caniatáu amseroedd aros cywilyddus o'r fath, a beth fyddwch chi’n ei wneud nawr, fel Prif Weinidog, os gwelwch yn dda, ar ran fy etholwyr i, a’r cleifion hynny ar draws y gogledd, i ymchwilio ar frys i'r mater a darparu’r driniaeth briodol i’m hetholwyr ac eraill y maen nhw nid yn unig ei hangen—

Mae angen i chi ddod â'ch cwestiwn i ben. Rydych chi wedi gofyn sawl cwestiwn nawr.

[Yn parhau.]—gyda'r driniaeth briodol nid yn unig y maen nhw ei hangen, ond yn ei haeddu?

Wel, mae mwyafrif y cleifion sy’n aros yn y gogledd yn aros llai na 26 wythnos, ond rydym ni’n cydnabod bod trawma ac orthopedeg yn faes anodd, lle nad yw rhai o'r amseroedd aros yn dderbyniol. Rhoddwyd arian ychwanegol ar gael i fwrdd iechyd lleol Betsi Cadwaladr er mwyn lleihau amseroedd aros. Maen nhw’n rhoi rhai gweithgareddau ar gontractau allanol bellach i ddarparwyr eraill, ac rydym ni’n disgwyl gweld y sefyllfa yn gwella’n sylweddol yn ystod y ddau fis nesaf.

Yn gynharach y mis yma, mi gyhoeddwyd adroddiad diogelwch blynyddol bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr, a oedd yn eithaf brawychus i’w ddarllen, mae’n rhaid i mi ddweud. Roedd y gofrestr risg yn dangos 13 risg ddifrifol, yn cynnwys eu methiant i gydymffurfio â gwahanol ddeddfwriaethau diogelu, neu fod yna berig gwirioneddol y byddai plentyn neu berson ar y gofrestr mewn risg yn methu â chael eu hadnabod pe bydden nhw’n mynychu’r uned frys, a allai wedyn arwain at niwed difrifol i’r unigolyn. Nawr, ar ôl blwyddyn a hanner o fod mewn mesurau arbennig, a ydych chi’n meddwl bod hynny’n dderbyniol?

Wel, rydym ni’n gwybod, wrth gwrs, nad yw’r bwrdd ei hunan yn barod i ddod mas o fesurau arbennig ar hyn o bryd. Ond, wrth ddweud hynny, rydym ni’n gwybod, wrth ystyried yn eang berfformiad y bwrdd iechyd, fod pethau wedi gwella. Fe welom ni hynny wrth edrych ar y fframwaith ym mis Tachwedd, lle roedd yn dangos bod gwaith da wedi cael ei wneud. Wrth gwrs, beth sy’n bwysig nawr yw sicrhau bod pob rhan o’r gwasanaeth sydd yn cael ei weithredu gan y bwrdd iechyd yn gwella yn yr un ffordd ag y maen nhw wedi gwella ynglŷn â delio gyda chancr er enghraifft, a delio gyda amserau aros am brofion diagnosis.

Brif Weinidog, sut gallwch chi gyfiawnhau cynnig gofal plant ychwanegol a phresgripsiynau am ddim, heb ystyried incwm a hynny am gost enfawr, tra bod nifer y bobl sy'n aros am driniaeth orthopedig yn y gogledd wedi cynyddu yn aruthrol? Ble mae eich blaenoriaethau?

Gan ein bod ni wedi cael ein hethol ar y sail honno. Ni allaf siarad dros ei phlaid hi, ond rydym ni’n hoffi cadw ein haddewidion.