9. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am gydnabyddiaeth a roddwyd i'r rhai a wnaeth eu gwasanaeth cenedlaethol fel Bechgyn Bevin yn ystod yr Ail Ryfel Byd ac wedi hynny? OAQ(5)0418(FM)

Gwn fod gan yr Aelod ddiddordeb cryf iawn yn y mater hwn, ac rydym ni’n gwybod bod bechgyn Bevin, yr oedd llawer ohonynt yn gweithio mewn amodau peryglus yn y pyllau, wedi chwarae rhan annatod er mwyn helpu i ennill yr ail ryfel byd. Mae'n addas bod cofeb yn eu hanrhydeddu wedi ei chodi yn yr Ardd Goed Coffa Genedlaethol yn Swydd Stafford.

Diolchaf i'r Prif Weinidog am hynna, ac fe gysylltodd fy etholwr Mr William Beer o Lanbradach â mi yn ddiweddar. Mae’n 91 oed eleni ac roedd yn fachgen Bevin yn ystod yr ail ryfel byd. Pan gafodd y rhaglen bechgyn Bevin ei dirwyn i ben ym 1948, ni chawsant unrhyw fedalau ac aeth eu hymdrechion yn ddigydnabod hyd at ddathliadau hanner canmlwyddiant Diwrnod VE ym mis Mai 1995. Ym mis Mehefin 2007, cyhoeddodd Llywodraeth y DU y byddai rhai a fu’n Fechgyn Bevin yn derbyn bathodyn cyn-filwyr i gydnabod eu gwasanaeth. Rwy'n teimlo nad yw hynny'n ddigon o hyd. Rwyf yn mynd i ysgrifennu at Gymdeithas Bechgyn Bevin i ofyn iddyn nhw gysylltu â’m hetholwr, ond, yn y cyfamser, a wnaiff y Prif Weinidog dalu teyrnged i Mr Beer a phobl debyg iddo, a chydnabod ei gyfraniad at ddiogelwch ein gwlad yn ystod yn ail ryfel byd?

Gwnaf yn wir, oherwydd, er nad oedden nhw’n ymladdwyr, wrth gwrs, hebddynt, ni fyddai wedi bod yn bosibl rhyddhau’r rhai a aeth i mewn i'r lluoedd arfog, ni fyddai wedi bod yn bosibl rhoi tanwydd yng nghynifer o'r peiriannau yr oedd eu hangen mewn llongau yn arbennig, ac rydym ni’n gwybod y byddai'r economi wedi dod i stop. Byddai hynny wedi bod mor wanychol â cholled filwrol. Nid yw pensiynau rhyfel, er enghraifft, wedi eu datganoli. Nid ydynt wedi eu cymhwyso i fechgyn Bevin. Cyfrifoldeb Llywodraeth y DU ydyn nhw, ond byddwn yn hapus i ysgrifennu at y Gweinidog sy'n gyfrifol yn Llywodraeth y DU i’w wneud yn ymwybodol o'r materion yr ydych chi wedi eu codi heddiw ac, wrth gwrs, y mater o bensiynau rhyfel a’r hyn y dylid ei wneud nawr i anrhydeddu pawb sydd dal i fod gyda ni a gyfrannodd gymaint at ymdrech y rhyfel.

Diolch i’r Prif Weinidog.