9. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am orchmynion amddiffyn anffurfio organau cenhedlu benywod yng Nghymru? OAQ(5)0470(FM)

Y Weinyddiaeth Gyfiawnder sy’n casglu’r wybodaeth hon ac rydym ni’n deall, na chyflwynwyd unrhyw orchmynion amddiffyn yng Nghymru hyd at fis Medi 2016. Nid yw Llywodraeth Cymru yn goddef unrhyw fath o drais yn erbyn menywod, gan gynnwys anffurfio organau cenhedlu benywod, ac, ynghyd â'n partneriaid, rydym ni’n gweithio'n galed i fynd i'r afael â’r drosedd erchyll hon.

Diolch i chi am yr ateb yna. Mae braidd yn anhygoel na chyhoeddwyd unrhyw orchmynion amddiffyn o gwbl ac, o ganlyniad, dim erlyniadau oherwydd anffurfio organau cenhedlu benywod yng Nghymru. Mae'n drosedd yn erbyn yr unigolyn ac mae’n gamdriniaeth greulon o blant, ac mae angen i ni, yn fy marn i, ddweud yn blaen beth yw e: cam-drin plant yw hyn—dim mwy, dim llai. Felly, yr hyn yr wyf i'n mynd i ofyn, i Ysgrifennydd y Cabinet, yw: yn ôl yr elusen BAWSO, maen nhw’n cefnogi 788 o deuluoedd sy'n cael eu heffeithio un ffordd neu'r llall gan anffurfio organau cenhedlu benywod yng Nghymru ar hyn o bryd; a wnaiff y Llywodraeth weithio'n fwy agos â nhw i weld a ellir cynyddu’r gefnogaeth honno i ganiatáu i’r bobl hynny symud ymlaen, os yw'n ofynnol, i geisio rhai gorchmynion amddiffyn a hefyd, i weithio gyda'r gwasanaethau erlyn, fel y gallwn ddechrau erlyn pobl yn y wlad hon ac anfon neges eglur iawn na fydd hyn yn cael ei oddef? Oherwydd mae'n ymddangos ar hyn o bryd ei fod yn cael ei oddef.

Hoffwn ddiolch i Joyce Watson am ei harweinyddiaeth o ran rhoi sylw i hyn ac, yn wir, rwy’n diolch hefyd i Jenny Rathbone, a gadeiriodd digwyddiad diweddar yr aeth nifer o’r Aelodau yma heddiw iddo, ac roedd BAWSO yn rhan o hynny. Mae'n hanfodol ein bod ni’n galluogi ac yn cefnogi ein grŵp arweinyddiaeth trais ar sail anrhydedd Cymru gyfan. Diben hwnnw yw casglu data a sicrhau bod gennym ni arweinwyr diogelu rhag anffurfio organau cenhedlu benywod yn ein holl fyrddau iechyd; mae'n ymwneud â sicrhau ein bod ni’n datblygu llwybr gofal anffurfio organau cenhedlu benywod effeithiol i Gymru fel y gallwn gael atgyfeiriadau i ofal iechyd sylfaenol neu ddarpariaeth trydydd sector. Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn diwygio ac yn diweddaru hyfforddiant diogelu GIG Cymru, ac mae gennym ni’r Ddeddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant hefyd, sy’n cryfhau gweithdrefnau diogelu yng Nghymru. Bydd hyn oll, wrth gwrs, yn arwain at y pwynt lle byddwn yn teimlo bod adrodd gorfodol a'r gallu i symud pethau ymlaen i orchmynion amddiffyn yn cael eu hwyluso’n llawer haws.

Diolch i arweinydd y tŷ.

Pwynt o drefn yn deillio allan o gwestiynau. Rhun ap Iorwerth.

Diolch, Lywydd. Hoffwn godi pwynt o drefn o dan Reol Sefydlog 13.9. Yn gynharach yn y Siambr y prynhawn yma, gwnaeth arweinydd UKIP yn y Cynulliad gyhuddiadau am ymddygiad yr Aelod Cynulliad dros y Rhondda a'r Aelod Seneddol dros Ddwyrain Caerfyrddin a Dinefwr yn ymwneud â'r ymgyrch dros ddyfodol yr ysgol yn Llangennech. Yn benodol, cyhuddodd Jonathan Edwards o gymryd rhan, a dyfynnaf,

‘mewn ymgyrch gyhoeddus o frawychu un o’r ymgyrchwyr hynny’.

Mae'r rhain yn y sylwadau a allai’n wir gael eu hystyried yn enllibus, efallai, y tu allan i'r Siambr hon. Ar gyfer y cofnod, ni wnaeth yr Aelod Seneddol enwi’r un aelod o'r cyhoedd; nid oedd ei lythyr at Jeremy Corbyn, a gyhoeddwyd ar ei wefan, yn cynnwys enwau unrhyw ymgyrchwyr. A dweud y gwir, cyhoeddwyd enw'r unigolyn gan blaid arall dim ond pan gadarnhawyd ei bod wedi gwahardd aelod. Rwy'n credu y dylai’r sylwadau camarweiniol a ffeithiol anghywir gael eu tynnu'n ôl.

Diolch i’r Aelod am y pwynt o drefn. Mae’n gywir, wrth gwrs, bod ein Rheolau Sefydlog ni’n mynnu ein bod ni’n dangos cwrteisi ar bob achlysur yn y Cynulliad yma. A gaf i ofyn i’r holl Aelodau i ystyried bod y cwrteisi hynny’n angenrheidiol, yn arbennig i’n cyd-Aelodau etholedig yma yng Nghymru, yn cynnwys yr Aelodau Seneddol? Nid wyf yn credu bod mwy i ddweud ar y pwynt o drefn yna, dim ond i atgoffa pob Aelod i fod yn gwrtais ar bob achlysur ac i osgoi cyhuddiadau carlamus.