Yr eitem nesaf ar ein hagenda ni yw’r cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar fesur yr economi ddigidol, ac rydw i’n galw ar yr Ysgrifennydd Cabinet i wneud y cynnig—Mark Drakeford.

Cynnig NDM6254 Mark Drakeford

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn unol â Rheol Sefydlog 29.6, yn cytuno mai Senedd y DU ddylai ystyried y darpariaethau ym Mil yr Economi Ddigidol sy’n ymwneud â rhannu data, i’r graddau y maent yn dod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch yn fawr, Lywydd. Rwy’n symud y cynnig.

Thank you for the opportunity to explain the background to this legislative consent motion. The Digital Economy Bill was introduced on 5 July 2016 by the UK Government. The relevant Part of the Bill to this LCM, Part 5, aims to improve the digital delivery of Government by enabling the sharing of data to improve public services, tackle fraud, manage debt owed to the public sector more coherently and improve research and official statistics. I would ask the National Assembly to support these provisions within the Bill, because there are clear public benefits contained within these provisions that justify legislating, while, at the same time, providing necessary and essential public protections. I acknowledge the co-operative way in which UK Government Ministers have worked with us to develop provisions that will allow Wales to develop its own approaches, while providing for a consistent and coherent UK-wide system.

I think it is fair, Llywydd, to say that the Bill has not enjoyed an uncomplicated passage through the Houses of Parliament. My Cardiff West colleague, Kevin Brennan MP, leading for the official opposition on the Bill, suggested on introduction that it was not ready to leave home when it had been allowed to do so. Later in the process, the Delegated Powers and Regulatory Reform Committee of the House of Lords reported a series of concerns in relation to a number of aspects of the Bill. The result has been a running series of amendments to the Bill at all stages of its consideration, including the very final stages. As a result, it has been necessary to lay a supplementary memorandum before the Assembly, over and above the original document, as set out in November 2016.

I’m very grateful to the Equality, Local Government and Communities Committee for its understanding of these difficulties and its consideration of the initial legislative consent memorandum in November. I was pleased to take the opportunity to clarify the position on human rights in correspondence with the committee Chair, John Griffiths, and I note that the committee has not raised any objections to agreement of the motion before the Assembly this afternoon.

If that is the outcome, Llywydd, it will secure an important set of new powers for the National Assembly and for Welsh Ministers, who will have regulation-making powers to set objectives in connection with the sharing of data for the purposes of public service improvement in Wales and to name the public authorities in Wales to which the clauses on improving public services, tackling fraud and managing debt owed to the public sector will apply. Any regulations introduced by the Welsh Ministers will be subject to the affirmative procedure, and, therefore, will be subject to scrutiny on the floor of the National Assembly.

While UK Ministers retain the power to specify UK-wide public service delivery objectives, that power can only now be exercised in consultation with Welsh Ministers on issues that impact on Wales and the corresponding duties based on the Welsh Ministers when they seek to specify public service objectives. Let me be clear that all these powers are enabling and permissive and can only be applied for specified purposes. Among the purposes that would be important to Members in this Assembly is the sharing of data to provide automatic access to schemes that provide discounts from energy bills for people living in fuel poverty and, as a result of late amendments to the Bill, in water poverty too.

Now, Llywydd, as the Bill has proceeded, one of my main concerns has been to ensure that there are full and effective safeguards in relation to data sharing. This is an aspect of the Bill that has been materially strengthened during its parliamentary passage so that extensive protections are now built into it. The legislation is consistent with the Data Protection Act 1998 and it introduces new criminal offences for the unlawful disclosure of information. The Bill also requires the introduction of statutory codes of practice on data sharing on which Welsh Ministers must be consulted. My officials have already seen and commented on drafts of the intended code.

Strong safeguards are also now in place in those important provisions of the Bill that enable public authorities to share data for the purposes of research. That data to be shared must be de-identified, must be shared only with accredited researchers in secure facilities, carrying out research for public benefit. The UK Statistics Authority must accredit those hoping to make use of the powers to ensure that those handling the data are doing so for a proper purpose and have the necessary safeguards in place.

Llywydd, I believe that these are public benefits that we would want to see available in Wales. We have no legislative vehicle in our current programme that would be suitable to achieve these purposes, and as this Bill covers both devolved and non-devolved matters, it will achieve coherence in the sharing of data between devolved and non-devolved bodies. Given that we have secured suitable powers for the National Assembly for Wales, and necessary safeguards for the citizen, I would ask Members to support the motion and grant legislative consent this afternoon.

A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei gyflwyniad i'r ddadl hon, a hefyd am y sgwrs yr ydym ni wedi ei chael am y mesur hwn yn ddiweddar? Fel y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi amlinellu, gofynnir i ni heddiw gydsynio i Ran 5 Bil Economi Ddigidol Llywodraeth y DU. Fel y soniodd Ysgrifennydd y Cabinet, ar adegau, mae’r rhan honno wedi bod yn ddadleuol iawn wrth i'r Bil symud drwy'r broses ddeddfwriaethol yn nau Dŷ Senedd y DU. Wedi dweud hynny, rwyf hefyd yn cytuno â phwyslais cyffredinol y mater hwn ger ein bron. Fodd bynnag, mae'n werth nodi, wrth iddo fynd ar ei hynt trwy Dŷ'r Arglwyddi, bod adroddiad Pwyllgor Pwerau Dirprwyedig a Diwygio Rheoleiddio Tŷ'r Arglwyddi wedi dweud—ac rwy’n dyfynnu— nid ydym yn credu ei bod hi’n briodol i Weinidogion gael y grym i benderfynu trwy ddeddfwriaeth ddirprwyedig pa awdurdodau ddylai fod â’r hawl i ddatgelu neu dderbyn gwybodaeth drwy’r porth hwn sydd wedi’i ddrafftio’n fras ac sydd â’r potensial o fod yn bellgyrhaeddol.

Gallai’r pwerau eang i rannu gwybodaeth gydag amrywiaeth o 'unigolion penodedig', a allai gynnwys cyrff sector preifat, yn benodol, fod yn faes o bryder, ac yn amlwg roedd yn faes a oedd yn achosi pryder yn y trafodaethau ar ben arall yr M4. Nodwyd yno, yn Nhŷ'r Arglwyddi, y byddai'r pwerau yn ehangu’r cwmpas ar gyfer rhannu gwybodaeth ar draws adrannau'r Llywodraeth, awdurdodau lleol a chyrff cyhoeddus eraill yn sylweddol iawn, ac rwy’n deall y bwriedir caniatáu i dderbynwyr gyfateb y data yn erbyn yr hyn sydd ar gael eisoes i nodi unigolion 'sy'n wynebu anfanteision lluosog'.

Fodd bynnag, gallai rhywun fod â phroblem gyda’r diffiniad eang y rhestr o gyrff y gellid rhannu data dinasyddion â nhw o dan gymal 30 y Bil. Mae'r pŵer i gael eu disgrifio fel 'unigolyn penodedig' yn golygu y gallai fod hawl gan gontractwyr sector preifat i dderbyn a datgelu gwybodaeth am ddinasyddion. Felly, a gaf i ofyn, pa sylwadau y mae Llywodraeth Cymru wedi eu gwneud ar y pwynt penodol a ddylai'r unigolion penodedig gael eu rhestru ar flaen y Bil? Ac a yw Llywodraeth Cymru yn credu y dylai'r Bil gynnwys rhestr o'r fath ar flaen y Bil? Byddai'r darpariaethau yn y Bil, fel y dywedwyd yn y memorandwm esboniadol, yn caniatáu i wybodaeth gael ei rhannu rhwng cyflenwyr nwy a thrydan ac awdurdodau cyhoeddus, o ran cwsmeriaid sy'n byw mewn tlodi tanwydd. Yn amlwg, mae unrhyw gam tuag at gynorthwyo pobl sydd mewn tlodi tanwydd i'w groesawu'n fawr. Fodd bynnag, mae'n codi rhai cwestiynau difrifol yn ymwneud â’r ffaith y bydd gwybodaeth am gwsmeriaid yn cael ei darparu i gwmnïau masnachol. Felly, pa gamau sydd wedi'u cymryd i ddiogelu pobl Cymru er mwyn sicrhau nad yw cwmnïau'n torri unrhyw hawliau preifatrwydd?

Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet bod y ddeddfwriaeth hon yn cyd-fynd â deddfwriaeth hawliau dynol. A wnaiff e gadarnhau hynny eto? Ac yn ôl i rannu data gwybodaeth gyda chwmnïau nwy a thrydan. Yn amlwg, os yw'n helpu pobl mewn tlodi tanwydd ac mewn tlodi dŵr, ac yn helpu pobl i reoli dyledion a phob peth arall, mae’r datblygiadau hynny i'w croesawu, yn naturiol, ond beth sy'n digwydd i'r data pan na ystyrir bod y cwsmeriaid hynny a oedd mewn tlodi tanwydd ar un adeg, mewn tlodi tanwydd mwyach? Pa fesurau sy’n cael eu defnyddio i atal y wybodaeth honno rhag cael ei rhannu pan nad yw’n berthnasol gwneud hynny mwyach?

Rwy'n falch bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi cadarnhau y prynhawn yma y bydd y rhannau perthnasol, pan fo cyrff cyhoeddus perthnasol yn cael eu trafod a mesurau yn cael eu cyflwyno yma, yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol yma. Mae hwnnw’n cam yr wyf yn ei groesawu. Ac, ar ôl dweud hynny oll, ni fydd Plaid Cymru yn gwrthwynebu'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn heddiw. Diolch yn fawr.

Hoffwn ddweud fy mod i’n ddiolchgar i Ysgrifennydd y Cabinet am fy mriffio i ar y cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn ddoe. O ystyried amddiffyniadau’r weithdrefn penderfyniad cadarnhaol, o ystyried y diffyg gwrthwynebiad gan y pwyllgor llywodraeth leol a hawliau dynol, a hefyd o ystyried sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet am y gwelliannau sylweddol iawn i’r ddeddfwriaeth wrth iddi fynd rhagddi, a pha mor agored yw’r cydweithredu rhyngddo ef a Llywodraeth y DU ar hyn, rydym ni hefyd yn falch o gefnogi'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn.

Mae’n dweud y bydd yn caniatáu i Gymru ddilyn ein dulliau ein hunain, yn ogystal â darparu ar gyfer dull cydlynol a chyson ar draws y DU. A yw wir yn dweud bod yr holl densiynau rhwng y ddau ddull hynny wedi eu datrys, ac onid oes rheidrwydd i gyfaddawdu rhywfaint rhwng y ddau amcan hynny? Pan fo’n sôn am fynd i'r afael â thwyll a rheoli dyled, rwy’n tybio trwy gyfeirio at 'reoli dyled' ei fod yn golygu mynd ar drywydd dyledion a cheisio cael pobl sydd mewn dyled i dalu’r dyledion hynny, yn enwedig i Lywodraeth Cymru. Ai dyna’r bwriad yn hynny o beth?

Rwy’n croesawu'r gwaith i geisio sicrhau nad yw pobl mewn tlodi tanwydd a thlodi dŵr yn cael y gostyngiadau sy’n ddyledus iddynt—nid yw niferoedd mawr ohonynt yn eu derbyn. Nid yw bob amser wedi bod yn hawdd gwneud cais am y gostyngiadau hynny nac i bobl fod yn ymwybodol o'r ffaith eu bod yn gymwys. Ac rwy’n cydnabod y pryderon o ran preifatrwydd a nododd Dai Lloyd, ond serch hynny rwy’n credu bod hwn yn amcan teilwng, ac rwy'n falch bod y ddeddfwriaeth yn gwneud hynny.

A gaf i hefyd dynnu sylw at y parc gwyddor data ger Casnewydd, a'r ffaith fod y Swyddfa Ystadegau Gwladol yno a'r cyfleoedd a allai fodoli ar gyfer cyflogaeth a gweithgarwch economaidd, yn enwedig yn yr ardal honno, trwy gael y data sector cyhoeddus hyn ar gael i ymchwilwyr sydd wedi’u hachredu gan Awdurdod Ystadegau'r DU? A yw Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno â mi bod hwn yn gyfle sylweddol arall i’r parc data ger Casnewydd? A yw e hefyd yn cydnabod bod Llywodraeth y DU ac, rwy’n credu, trwy weithio gyda gweinyddiaethau datganoledig yn y cyd-destun hwn yn ôl pob tebyg, wedi bod yn arweinydd o ran sicrhau data agored? Pan gaiff y data hyn eu rhannu gan ymchwilwyr, a fyddant ar gael trwy eu gwaith ymchwil wedyn ar sail ddienw? Ac a yw'n teimlo bod y cydbwysedd iawn yn dal i gael ei daro rhwng hynny a phwysigrwydd data agored i'r cyfleoedd economaidd y bydd hynny’n eu cynnig, ond hefyd i amddiffyn cyfrinachedd priodol?

Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol i ymateb i’r ddadl.

Diolch yn fawr, Lywydd. Diolch i'r ddau Aelod sydd wedi cymryd rhan am eu cwestiynau diddorol a pherthnasol iawn. Mae Dai Lloyd yn llygad ei le fod y Bil wedi bod yn ddadleuol ar sawl adeg yn ystod ei hynt. Mae'n rhannol o ganlyniad i adroddiad Tŷ'r Arglwyddi y cyfeiriodd ato y bydd cyrff yn y DU yn cael eu rhestru ar flaen y Bil nawr, o ganlyniad i ddiwygiadau hwyr yn Nhŷ'r Arglwyddi. Bydd cyrff yng Nghymru yn cael eu rhestru o ganlyniad i reoliadau y bydd yn rhaid i Weinidogion Cymru eu cyflwyno gerbron y Cynulliad Cenedlaethol a fydd yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol fel y nododd Dr Lloyd.

Ceir cyfres o fesurau diogelu, rwy’n credu, yn y Bil hwn nawr sy’n caniatáu i ni fod yn eithaf hyderus o ran diystyru rhai o'r peryglon posibl a amlinellwyd gan Dai Lloyd. Rwy'n credu y bydd y gofyniad i gael codau ymarfer newydd, penodol sy'n bodoli ochr yn ochr â'r Bil, y bydd gan Weinidogion Cymru y gallu uniongyrchol i gael eu hymgynghori arnynt ac i wneud sylwadau arnynt, ac yn y blaen, yn rhoi cyfle i ni ymdrin â nifer o'r pwyntiau a wnaed ganddo, ac i wneud yn siŵr eu bod yn cael eu hadlewyrchu yn y mesurau diogelu angenrheidiol sydd eu hangen mewn cysylltiad â’r posibiliadau newydd ar gyfer rhannu data y mae’r Bil yn eu caniatáu. Mae'n bwysig iawn bod yn eglur bod y Bil yn caniatáu i ddata gael eu rhannu o dan amgylchiadau penodedig rhwng cyrff penodedig ac at ddibenion penodedig, a phan nad yw’r dibenion hynny’n berthnasol mwyach—os nad yw rhywun mewn tlodi tanwydd, er enghraifft, yn yr enghraifft a roddodd Dai Lloyd—yna ni fydd posibiliadau rhannu data’r Bil hwn yn berthnasol mwyach chwaith.

Rwy'n falch o gadarnhau eto ein bod ni wedi ystyried yn annibynnol y safbwynt a arddelir gan Lywodraeth y DU o ran cydymffurfiad hawliau dynol erthygl 8. Rydym ni’n credu bod y Bil yn cydymffurfio. Bydd yn rhaid i unrhyw reoliadau y byddwn ni’n eu cyflwyno o dan y weithdrefn gadarnhaol gael cadarnhad ar wahân gan Weinidogion Cymru eu bod yn cydymffurfio â’r Ddeddf Hawliau Dynol. Felly, bydd cyfleoedd pellach i'r Cynulliad hwn graffu ar y mater hwnnw, hefyd.

Gan droi at bwyntiau Mark Reckless, na, nid wyf yn tybio bod yr holl densiynau rhwng safbwyntiau datganoledig a safbwyntiau heb eu datganoli ar rannu data wedi eu datrys, hyd yn oed o ganlyniad i’r berthynas waith agos yr ydym ni wedi ei chael o ran y Bil hwn, ond yr hyn yr hyn yr ydym ni wedi ei sicrhau yw cyfresi newydd o hawliau ymgynghori yn y ddau gyfeiriad, sydd bellach yn rhan o’r Bil, sy'n golygu, os oes materion lle y mae angen ystyried tensiynau ymhellach, bydd gennym gyfrwng ar gyfer gwneud hynny.

Mae'r mater o ddyled yn un diddorol, ac rwy’n credu bod yr Aelod yn iawn i’w godi. Rwy’n credu bod dwy wahanol ffordd y gallai'r Bil fod yn berthnasol yn hynny o beth. Bydd pobl y bydd y Bil yn gallu eu helpu trwy allu cyfuno dyled, casglu dyledion ynghyd, a’i gwneud hi’n haws i fynd ar drywydd dyled pan fo’n ddyledus i amrywiaeth o wahanol gyrff sector cyhoeddus. Ceir gwaith yr wyf yn awyddus i’w wneud gyda llywodraeth leol yng Nghymru i ystyried y ffordd y mae’r rhan honno o'r sector cyhoeddus yn mynd ar drywydd y dyledion sy'n ddyledus iddynt. Ond gwyddom hefyd bod pobl nad ydynt mewn dyled oherwydd amgylchiadau cyfyng yn syml, lle ceir biliau dilys sy'n ddyledus i awdurdodau cyhoeddus, a lle ceir hawl ar ran y cyhoedd i wneud yn siŵr bod y biliau hynny yn cael eu talu, gan fod talu’r biliau hynny yn talu am y gwasanaethau yr ydym ni oll yn dibynnu arnynt, a bydd y Bil yn rhoi rhywfaint o allu ychwanegol i awdurdodau cyhoeddus wneud hynny’n effeithiol.

Rwy’n cytuno’n llwyr bod y data sydd ar gael at ddibenion ymchwil o ganlyniad i'r Bil, y dylid rhannu canlyniadau hynny gyda’r cyhoedd. Mae’r ffordd y mae'r gronfa ddata Cyswllt Diogel Gwybodaeth Ddienw yn Abertawe yn gweithredu, rwy’n credu, yn enghraifft ragorol iawn, yr ydym yn ei hyrwyddo mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig, o ran y ffordd yr ydym ni’n gwneud yn siŵr bod y data sy'n cael eu cyfrannu gan ddinasyddion Cymru yn cael eu defnyddio at ddibenion pwysig, ac yn cael ei wneud mewn ffordd agored a hygyrch.

Yn olaf, i gytuno hefyd fod parc data’r Swyddfa Ystadegau Gwladol yng Nghasnewydd yn datblygu clwstwr lle'r ydym yn denu pobl i Gymru, ac yn datblygu gweithlu ein hunain ar gyfer y dyfodol. Dywedodd arweinydd yn y maes, yr Athro Bean, yn ddiweddar fod Casnewydd yn dod i'r amlwg fel man pwysig i’r proffesiwn data ar draws y Deyrnas Unedig, ac mewn ffordd fach, bydd y pwerau a fydd yn dod i Gymru os caiff y cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn ei gymeradwyo yn ein helpu i ddatblygu'r diwydiant newydd pwysig hwnnw i Gymru.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw wrthwynebiad? Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.