2. Pa asesiad y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi’i wneud o rôl goruchwylwyr llanw mewn ysgolion uwchradd? OAQ(5)0105(EDU)

Yr ysgolion sy’n gyfrifol am nodi eu hanghenion staffio a’r rolau y maent yn eu cyflawni. Mae pob gweithiwr cymorth dysgu yn chwarae rhan hanfodol yn cefnogi addysg yn yr ystafelll ddosbarth a’r tu allan iddi.

A allai’r Gweinidog gadarnhau nad yw’n ofynnol i oruchwylwyr llanw addysgu dosbarthiadau, oherwydd ceir tystiolaeth anecdotaidd fod hyn yn digwydd weithiau? Eu tasg, yn ôl yr hyn a ddeallaf, yw rhoi’r gwersi sy’n cael eu paratoi gan yr athro dosbarth rheolaidd. Ymddengys bod peth dryswch ynglŷn â hyn.

Mae goruchwylwyr llanw yn perthyn i gategori cofrestru gweithwyr cymorth dysgu. Mae goruchwylwyr llanw’n darparu goruchwyliaeth tymor byr yn absenoldeb athro, ac ni ddylai hyn gynnwys addysgu fel y’i diffinnir yn y gofynion gwaith penodol. A mater i’r pennaeth yw sicrhau bod unigolyn yn barod i ymgymryd â rôl o’r fath ac yn meddu ar y ddawn i gyflawni’r dyletswyddau hyn. Wrth benderfynu a oes gan unigolyn y sgiliau, yr arbenigedd a’r profiad i ymgymryd â’r gwaith a bennir yn yr ysgol, mae’n rhaid i benaethiaid roi sylw i osod safonau ar gyfer cynorthwywyr addysgu lefel uwch. Rwy’n gobeithio bod y sefyllfa’n glir i bob pennaeth ac eraill ei deall, ac yn sicr, ni ddylai fod unrhyw ddryswch mewn unrhyw ysgol ar draws Cymru.

Weinidog, yn amlwg, gyda’r cynigion gofal plant y mae’r Llywodraeth yn eu cyflwyno, cafwyd cyflwyniadau gan y Llywodraeth sy’n dweud y byddwch yn defnyddio’r ystad ysgolion mewn rhai agweddau i ddarparu rhywfaint o’r capasiti hwn. A ydych yn rhagweld y bydd goruchwylwyr llanw yn cael eu hannog neu eu hyfforddi i helpu i gefnogi’r Llywodraeth wrth iddynt gyflwyno’r 30 awr o ofal plant am ddim dros yr wythnosau, fel y cynlluniwyd, neu a ydych yn rhagweld na fydd unrhyw rôl o gwbl ar gyfer y goruchwylwyr llanw a ddarperir yn yr ystad ysgolion ar hyn o bryd, naill ai mewn addysg gynradd neu uwchradd?

Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant yn arwain y broses o gyflwyno’r cynnig gofal plant, fel y mae’r Aelod yn gwybod, a rhan o hynny—. Un o’r rhesymau am y cynlluniau peilot a fydd yn dechrau ym mis Medi mewn gwahanol rannau o Gymru yw sicrhau bod gennym y gweithlu ar gael—y gweithlu sy’n briodol i anghenion y cynnig gofal plant sy’n cael ei ddarparu—a’i fod yn cael ei ddarparu yn y lleoliadau a fyddai’n briodol hefyd. A bydd hynny’n cynnwys cymysgedd gwahanol mewn gwahanol leoedd, ar wahanol adegau. Mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Siambr am y materion hyn ar nifer o achlysuron, ac rwy’n siŵr y bydd yn parhau i hysbysu’r Aelodau am gynnydd y cynlluniau peilot.