11. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am ddarpariaeth cymorth dysgu arbenigol mewn ysgolion yng Nghymru? OAQ(5)0101(EDU)

Mae’n rhaid darparu cymorth dysgu arbenigol i bob plentyn y nodwyd bod ganddynt angen. Drwy ein rhaglen trawsnewid anghenion dysgu ychwanegol a’r Bil anghenion dysgu ychwanegol cysylltiedig, bydd anghenion dysgwyr yn cael eu nodi’n gynharach a bydd cefnogaeth briodol yn cael ei darparu. Rydym wedi cyhoeddi £20 miliwn o gyllid i gefnogi’r broses o weithredu a chyflwyno’r system newydd.

Diolch yn fawr, Weinidog. Weinidog, yn ddiweddar cefais wybod am sefyllfa yn fy etholaeth lle roedd cynorthwyydd cymorth dysgu yn darparu cymorth i ferch sydd ag anghenion yn ymwneud â’i golwg—cymorth Braille. Mae’r cynorthwyydd cymorth dysgu wedi gadael y cyngor i weithio yn rhywle arall ac nid yw’r cyngor wedi llwyddo i ddod o hyd i rywun i lenwi’r swydd honno, felly nid yw’r ferch wedi gallu parhau i gael y lefel honno o gefnogaeth, a hynny heb fod unrhyw fai arni hi, na’r awdurdod lleol hyd yn oed. Rwy’n credu bod pawb ohonom, yn ôl pob tebyg, yn cytuno y byddai mwy o gydweithio rhwng awdurdodau i ddarparu cefnogaeth o’r fath yn helpu, fel y byddai defnydd awdurdodau lleol o bremiymau cadw a recriwtio pe bai angen. Ond a all y Gweinidog ddweud beth arall y gall yr awdurdodau lleol a Llywodraeth Cymru ei wneud i sicrhau bod plant, fel plentyn fy etholwr, yn gallu cael y cymorth sydd ei angen arnynt pan nad yw awdurdodau lleol yn gallu llenwi’r swyddi hyn?

Rwy’n credu ein bod i gyd yn cydymdeimlo â phobl sy’n cael eu rhoi yn y sefyllfa honno, a dyna pam rwyf wedi ceisio pwysleisio, drwy gydol y ddadl a’r sgwrs rydym wedi bod yn ei chael ar y Bil anghenion dysgu ychwanegol, fod y Bil yn rhan o raglen drawsnewid ehangach, ac mai’r rhaglen sy’n gwbl allweddol i lwyddiant y Bil. Mae hynny’n golygu rhaglen gynllunio’r gweithlu sy’n gallu nodi ble y mae’r pwysau, ac mae’r Aelod wedi amlinellu pwysau sylweddol nad wyf yn credu ei fod wedi’i gyfyngu i Ferthyr, fel y mae’n digwydd—rwy’n credu ei fod yn wir mewn mannau eraill hefyd.

Rydym yn gweithio gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i sicrhau ein bod yn deall ac yn gallu mapio’r pwysau sy’n bodoli o fewn y system ar hyn o bryd, ac wrth gwrs rydym yn ariannu’r rhaglen trawsnewid anghenion dysgu ychwanegol. Mae hynny’n hollol allweddol, oherwydd os ydym am lwyddo yn y dyfodol, ac os yw’r Bil ei hun, y ddeddfwriaeth sylfaenol a’r cod a phopeth sy’n mynd law yn llaw ag ef, a phob un o’n huchelgeisiau a’n gweledigaethau ar gyfer y dyfodol, i gael eu cyflawni, yna byddant yn cael eu cyflawni gan weithwyr proffesiynol sy’n gweithio gyda phlant yn yr ystafell ddosbarth neu leoliadau eraill. Mae hynny’n golygu bod angen i ni fuddsoddi ym mhobl a gweithlu’r dyfodol, er mwyn sicrhau bod pob un o’r arbenigeddau hyn ar gael i blant pan fyddant eu hangen a lle y byddant eu hangen, a’u bod ar gael yn y Gymraeg a’r Saesneg.

Ar ôl i bryderon gael eu dwyn i fy sylw gan rieni a glywodd y byddai toriadau yn y cymorth un i un yn ysgolion cynradd Gwynedd ar gyfer plant sydd â diabetes math 1, maent wedi dweud wrthyf fod yna newyddion da, a’u bod wedi dod o hyd i ffordd wych ymlaen, ac maent yn falch o’r ymagwedd a fabwysiadwyd gan staff y cyngor a’u parodrwydd i gydweithio. Fodd bynnag, mynegwyd pryder fod hyn yn cael ei ariannu drwy gyllidebau anghenion dysgu ychwanegol ac maent yn chwilio am sicrwydd gan Lywodraeth Cymru na fydd y Bil anghenion dysgu ychwanegol sydd ar y gweill yn peryglu’r cyllid hwnnw. Pa sicrwydd y gallwch ei roi iddynt?

Nid wyf am gamu’n llwyr i mewn i’r enghraifft y mae’r Aelod newydd gyfeirio ati. Os yw’r Aelod yn dymuno ysgrifennu ataf gyda mwy o fanylion am yr enghraifft honno, rwy’n fwy na hapus i’w ateb a rhoi copi o’r ateb hwnnw yn y llyfrgell i’r Aelodau eraill ei weld. Ond a gaf fi ddweud hyn? Yn y dull rydym yn ei fabwysiadu, ni ddylai fod unrhyw leihad na gostyngiad yn y gwasanaethau. Yn wir, dylai fod darpariaeth o wasanaethau ar gael sydd wedi’u teilwra i anghenion yr unigolyn, a gallai’r gwasanaethau hynny fod ar gael i fwy o bobl, ac nid i lai o bobl, a bydd y gwasanaethau hynny’n cael eu hariannu. Rwyf newydd gyfeirio yn fy ateb blaenorol at y rhaglen drawsnewid ehangach rydym yn ymgymryd â hi er mwyn trawsnewid y profiad, fel bod pob plentyn, ni waeth beth yw eu hangen dysgu ychwanegol, yn gallu mwynhau profiad addysgol cyfoethog lle bynnag y maent yn digwydd bod. Gan fod yr Aelod wedi crybwyll anghenion plant sydd â diabetes, carwn ddweud ein bod yn cyhoeddi cyfres o ganllawiau statudol yr wythnos nesaf ar sut y dylid cefnogi plant gydag anghenion gofal iechyd o fewn yr ysgol a lleoliadau eraill.

Diolch i’r Gweinidog.