2. Pa drafodaethau y mae’r Cwnsler Cyffredinol wedi’u cael â swyddogion eraill y gyfraith ynghylch cosbau troseddol am droseddau’n ymwneud ag ymddygiad gwrthgymdeithasol? OAQ(5)0029(CG)

Fel y gŵyr yr Aelodau, mae’r ateb, unwaith eto, yn amodol ar gonfensiwn sefydledig swyddogion y gyfraith.

Diolch. Bydd y Cwnsler Cyffredinol yn ymwybodol fod materion fel tipio anghyfreithlon, baw cŵn a sbwriel yn bryder go iawn i lawer o bobl. A fyddai’r Cwnsler Cyffredinol yn cytuno â mi y dylai’r cosbau a roddir mewn perthynas ag ymddygiad gwrthgymdeithasol fod yn gymesur â’r pwyslais y mae’r cyhoedd yn ei roi ar yr angen i atal ymddygiad o’r fath?

Wel, rydych yn nodi nifer o faterion pwysig o ran deddfwriaeth a’r pwerau sydd gan y Cynulliad hwn ac sydd gan Lywodraeth Cymru mewn perthynas ag ymddygiad gwrthgymdeithasol. O dan Ddeddf Cymru 2017, mae agweddau ar ymddygiad gwrthgymdeithasol mewn perthynas â gwaharddebau, ymddygiad troseddol ac yn y blaen yn faterion a gedwir yn ôl wrth gwrs. Ond mae gennym bwerau sylweddol mewn perthynas â meysydd eraill o weithgaredd gwrthgymdeithasol—tai, yr amgylchedd—ac rydych wedi cyfeirio at faw cŵn a thipio anghyfreithlon. Mae’r rhain yn faterion sy’n cael eu dwyn i sylw pob Aelod Cynulliad yn rheolaidd, rwy’n siŵr. Felly, mae cosbau’n bwysig ac mae’n bwysig fod cosbau sy’n cael eu cyflwyno nid yn unig yn cael effaith ataliol ond hefyd eu bod yn gymesur â manteision posibl y gweithgaredd gwrthgymdeithasol hefyd. Felly, er enghraifft, fe fyddwch yn ymwybodol, wrth gwrs, fod ymgynghoriad ar y gweill gan Lywodraeth Cymru ar hyn o bryd mewn perthynas â thipio anghyfreithlon ac mae mater cosbau a dirwyon yn y fan a’r lle yn rhan annatod o hynny. Ac wrth gwrs, mae’n rhaid i euogfarnau a chosbau am weithgareddau gwrthgymdeithasol ac anghyfreithlon sicrhau nad yw’r gweithgaredd yn fasnachol hyfyw a phroffidiol er gwaethaf y gosb. Felly, o ran gosod cosbau ar gyfer meysydd o fewn y cymhwysedd, bydd y Llywodraeth yn meddwl am ystyried difrifoldeb y troseddau dan sylw a’r niwsans y mae’r troseddau yn ei achosi. Wrth bennu cosbau am ymddygiad gwrthgymdeithasol sy’n gysylltiedig â’r amgylchedd, mae hyn yn debygol o ymestyn i gynnwys costau posibl clirio, ynghyd â’r nod o sicrhau bod y gosb yn ddigonol i atal y fath weithgarwch—gyda gorfodaeth, wrth gwrs, yn fater ar gyfer llywodraeth leol, ond hefyd, wrth gwrs, mae gorfodi’n rhan sylweddol a phwysig o sicrhau bod deddfwriaeth yn effeithiol.

Mae baw cŵn, sbwriel a thipio anghyfreithlon i gyd yn faterion pwysig iawn, ond mae arnaf ofn fy mod yn gorfod ymdrin ag enghreifftiau llawer mwy difrifol o ymddygiad gwrthgymdeithasol yn fy etholaeth. Yn benodol, mae unigolyn allan ar fechnïaeth sy’n aros am ddedfryd, yn ôl y sôn, wedi bod yn ymddwyn yn fygythiol tuag at bobl sydd hefyd wedi dioddef difrod troseddol blaenorol i flaen ac ochr eu tŷ. Yn amlwg, mae hyn yn hynod fygythiol ac mae’n bosibl nad yw’n amherthnasol i’r drosedd y mae’r person yn aros i gael ei ddedfrydu amdani. Felly, pa drafodaethau rydych chi’n eu cael gyda swyddogion y gyfraith ynglŷn â’r angen i sicrhau nad yw rhywun sydd allan ar fechnïaeth yn cyflawni troseddau pellach wrth aros am ddedfryd?

Wel, wrth gwrs, ac unwaith eto, yn unol â’r confensiwn, fe fyddwch yn ymwybodol nad wyf mewn sefyllfa i drafod sgyrsiau â swyddogion y gyfraith eraill. Efallai mai’r hyn y gallwn ei wneud, fodd bynnag, yw eich cyfeirio at y pwerau deddfwriaethol sydd gennym. Wrth gwrs, mae cymal cadw 43 yn cadw rhannau o’r pwerau yn ôl i Lywodraeth y DU mewn perthynas ag ymddygiad gwrthgymdeithasol ac mae’n ymwneud yn benodol â gwaharddebau ymddygiad gwrthgymdeithasol, gorchmynion ymddygiad troseddol, pwerau gwasgaru, hysbysiadau amddiffyn cymunedol, hysbysiadau amddiffyn mannau cyhoeddus, cau adeiladau sy’n gysylltiedig â niwsans neu anhrefn, atebion cymunedol i ymddygiad gwrthgymdeithasol ac yn y blaen. Wrth gwrs, fe fyddwch yn gwybod am y ddadl barhaus dros y cymalau cadw sy’n bodoli a pham fod Llywodraeth Cymru yn credu na ddylai rhai o’r cymalau cadw hynny, mewn gwirionedd, fod wedi cael eu gweithredu gan eu bod yn ymwneud yn uniongyrchol â meysydd eraill o gyfrifoldeb. Ond o gofio bod y rheini’n feysydd nad ydynt o fewn ein cymhwysedd ar hyn o bryd—maent yn faterion a gedwir yn ôl—serch hynny, mae yna gamau y mae Llywodraeth Cymru wedi’u cymryd drwy waith yr awdurdodau lleol, drwy ariannu gwasanaethau ymyrraeth gynnar cyn ymddangosiadau llys a dulliau adferol, a’r ffaith ein bod, mewn gwirionedd, yn darparu cyllid ar gyfer 500 o swyddogion cymorth cymunedol sydd oll yn gwneud gwaith i gefnogi cymunedau. Ni allaf ddweud y bydd y sefyllfa’n gwbl foddhaol oherwydd y rhaniad pwerau hwnnw, ond mae’r rheini’n feysydd a fydd, yn amlwg, yn codi o flwyddyn i flwyddyn ac nid oes unrhyw amheuaeth y byddant yn cael eu hystyried ymhellach yn y dyfodol. Ond fel y mae pethau ar hyn o bryd, mae yna gymalau cadw amlwg yn y pwerau sydd gan Lywodraeth Cymru mewn gwirionedd i ymdrin â rhai o’r materion rydych yn eu crybwyll yn ddilys ac yn gywir iawn.