Mae’r grŵp cyntaf o welliannau yn ymwneud â thir sy’n rhannol yng Nghymru ac yn rhannol yn Lloegr. Gwelliant 35 yw’r prif welliant yn y grŵp hwn. Rwy’n galw ar Mark Reckless i gynnig y prif welliant ac i siarad am y gwelliant yma ac am y gwelliannau eraill yn y grŵp. Mark Reckless.

Cynigiwyd gwelliant 35 (Mark Reckless).

Diolch, Llywydd. Treuliodd y Pwyllgor Cyllid gyfnod eithaf sylweddol o amser yn ystyried y mater o dir sydd wedi'i leoli yn rhannol yng Nghymru ac wedi’i leoli yn rhannol yn Lloegr. Yn gynharach yn y trafodion, roeddem yn deall bod tua 40 eiddo o'r fath o boptu'r ffin, ond wrth i’r trafodion fynd yn eu blaen, cafodd y nifer hwnnw ei ddiwygio i fyny ac i fyny, ac rydym yn awr yn deall ei fod yn fwy na 1,000. Y mater sydd gennym ger ein bron yw bod rhannu trafodiadau sy'n gorwedd ar y ffin, ar gyfartaledd, yn arwain at brynwyr yn talu llai o dreth, oherwydd gyda threth gynyddol lle mae'r gyfradd yn codi gan fod y swm yn cynyddu gwerth y tir, os ydych yn rhannu gwerth y tir hwnnw yn ddwy, bydd y gyfradd dreth ar gyfartaledd yr ydych yn ei thalu yn llai.

Mae hefyd rwystrau gweinyddol gwirioneddol sylweddol yn hyn. Rydym yn dweud wrth drethdalwyr am wneud dosraniad cyfiawn a rhesymol o'r ystyriaeth ar gyfer yr hyn y mae'n rhaid iddynt ei drin fel dau drafodiad. Mae'r modd y maent yn gallu gwneud hynny yn agored i ddadl fawr a her bosibl. Felly, mae risg y gall y trethdalwr strwythuro ynddo ffordd o osgoi treth lle y bo'n bosibl, ond mae hefyd faich gweinyddol mawr ar y prynwr tir, ac o bosibl y gwerthwr i'r graddau y mae angen unrhyw drafodaeth, ac ar eu cynghorwyr proffesiynol. Nid yw'n glir beth yw’r peth gorau am hyn i'r graddau bod eiddo yn pontio'r ffin. Mae'r gyfraith o gyfartaleddau yn golygu y gall rhywun ddisgwyl, ar gyfartaledd, fod maint y tir yng Nghymru a Lloegr o’r holl drafodiadau a allai ddigwydd mewn un flwyddyn i fod yn eithaf tebyg. Felly, mae ei gwneud yn ofynnol i bobl rannu hynny a thalu treth ar sail gyfiawn a rhesymol, ac i’w weithio allan a’i gyfiawnhau, cadw cofnodion a bod yn barod i ddelio â'r her a allai ddigwydd yn ddiweddarach yn llawer o waith heb unrhyw fantais amlwg .

Y gyfraith yn y DU y mae'n rhaid inni ddelio â hi a’i pharchu yn yr ystyr yma yw bod y trafodiad yn cael ei drin fel pe bai'n ddau drafodiad—un yn ymwneud â thir yng Nghymru, trafodiad Cymru, a'r llall yn ymwneud â'r tir yn Lloegr, trafodiad Lloegr. Ac yna mae’r gydnabyddiaeth am y trafodiad i gael ei ddosrannu rhwng y ddau drafodiad ar sail gyfiawn a rhesymol.  Ond does dim byd i atal y Cynulliad hwn rhag tybio beth allai sail gyfiawn a rhesymol fod, a llawer o'r rheswm pam y byddai trethdalwyr a'u hymgynghorwyr yn croesawu hynny'n digwydd yw oherwydd y byddai'n lleihau'r gwaith yn sylweddol ac yn rhoi lle i her gyfreithiol ar eu cyfer.

Cynigiaf ddau welliant i fynd i'r afael â hynny: y cyntaf yw gwelliant 35, prif welliant y grŵp hwn.  Rwy’n hapus yn derbyn bod dadleuon cymhwysedd o gwmpas y gwelliant hwn.  Yr hyn yr wyf wedi ceisio ei wneud yw ei gwneud o leiaf yn ddadleuadwy bod y ddeddfwriaeth y byddem yn ei phasio, os yw'r gwelliant yn cael ei dderbyn, yn gyson â deddfwriaeth y DU.  Y rheswm am hynny yw, ar y cyfan, y byddai'r dosraniad yn cael ei wneud ar sail gyfiawn a rhesymol.  Os yw pob un o'r trafodion hynny, mae'r trethdalwr yn prosesu trafodiad dim mewn perthynas â threth tir y dreth stamp am dir ar y ffin â Lloegr, ac yn talu pris cyfan y trafodiad mewn treth trafodiad tir i Awdurdod Refeniw Cymru, (a) byddai hynny’n lleihau osgoi treth gan y byddai cyfradd gyfartalog is, felly byddai'n cynyddu'r cynnyrch a chadw'r cynnyrch lle byddai fel arall ar gyfer y sector cyhoeddus, a gallai Awdurdod Refeniw Cymru yn syml drosglwyddo hanner cost yr arian sy'n cael ei godi drwy'r dreth i Gyllid a Thollau EM er mwyn iddynt setlo ar ddiwedd y flwyddyn, fel y byddai ar y cyfan yn cael ei wneud ar sail gyfiawn a rhesymol, yr wyf yn cynnig y gellir dadlau sydd yn gyson â'r deddfu yn y DU, er fy mod yn cyfaddef bod heriau o ran cymhwysedd.

Fy ail welliant yw gwelliant 36, ac ar hwn byddem ni fel Cynulliad yn ystyried bod dosraniad cyfiawn a rhesymol yn gyfystyr naill ai â rhaniad 50/50, fel nad oes yn rhaid i'r trethdalwr boeni am faint o dir neu adeilad sydd mewn un lle penodol neu’i gilydd, neu, fel arall, rydym yn syml yn ystyried bod arwynebedd tir y teitl, beth bynnag yw hynny yn ôl y map yr ydym yn disgwyl i'r Gofrestrfa Tir ei ddatblygu—pa bynnag gyfran sydd yng Nghymru, pa bynnag gyfran sydd yn Lloegr o arwynebedd tir y teitl—dyna ddylai fod y dosraniad cyfiawn a rhesymol. Rwy’n meddwl, pe byddem yn rhoi'r opsiwn hwnnw i'r trethdalwr, byddai'n broses llawer symlach a haws i'r trethdalwr, gan warchod y refeniw a fyddai'n cronni i'r Cynulliad hwn o Dreth Trafodiadau tir.

Nick Ramsay.

Diolch i chi, Llywydd.  A ydych yn dymuno i mi gynnig fy ngwelliant?

Peidiwch â gofyn cwestiwn i mi.  [Chwerthin. ]

Ie? [Torri ar draws. ] Iawn, siaradaf amdano yn y grŵp.  Mae'n ddrwg gennyf.  Mae amser maith—mae amser maith ers i mi wneud Cyfnod 3, Llywydd.

Dyma fy nhro cyntaf i.  [Chwerthin. ]

Rwyf wedi fy nallu gan esboniad Mark Reckless yno ar gyfer cynnig ei welliannau—hapus i gefnogi hynny.

Iawn, rwy’n awyddus i gynnig fy ngwelliant 32, sydd yn unol â gwelliannau 35 a 37 Mark Reckless. Fel yr eglurodd Mark Reckless, credwn y bydd y gwelliant hwn—ei welliant ef—yn symleiddio trafodiadau tir trawsffiniol. I'r rhai ohonoch nad oedd yn eistedd ar y Pwyllgor Cyllid yn ystod y broses Cyfnod 2 yr aethom drwyddi, ac fe fentraf eich bod yn rhoi ochenaid o ryddhad erbyn hyn nad oeddech, roedd llawer o faterion a gododd o faterion trawsffiniol, yr ydym yn credu oedd angen edrych arnynt ac oedd angen eu symleiddio. Gwnaeth Ysgrifennydd y Cabinet roi llawer o resymau da ymlaen yn erbyn pam na ddylid mynd ar drywydd ein gwelliannau ar yr adeg honno, ond serch hynny, credwn fod symlrwydd wrth ymdrin â'r materion trawsffiniol yn bwysig iawn. Mae hwn yn faes cwbl newydd i Lywodraeth Cymru—maes newydd, yn wir, ar gyfer ymarferwyr ar draws y ffin yn Lloegr yn ogystal—felly mae'n bwysig ein bod yn cael y ddeddfwriaeth hon yn iawn.

Mae fy ngwelliant 32 yn adlewyrchu pwyntiau Ysgrifennydd y Cabinet i'r Pwyllgor Cyllid yn ystod Cyfnod 2, pan nododd bod mapiau digidol ar gael gan y Gofrestrfa Tir ac yn cynnig cyfle i'r pwyllgor weld y wybodaeth y mae Llywodraeth Cymru wedi ei chael gan y Gofrestrfa Tir.  Credwn y bydd hyn—yn dilyn ymlaen o bwyntiau Mark Reckless— yn darparu dosraniad mwy penodol ar gyfer eiddo trawsffiniol, a fyddai'n rhannu'n deg y refeniw treth rhwng Awdurdod Cyllid Cymru a Chyllid a Thollau EM. A dyna beth yr ydym yn credu y mae’r gwelliannau hyn yn y grŵp hwn yn ymwneud â nhw.  Mae'n ymwneud â darparu symlrwydd, mae'n ymwneud â rhoi sicrwydd—rydym yn chwilio am drosglwyddiad llyfn o dreth y dreth stamp yn y DU i'n treth trafodiad tir, ac mae’r gwelliannau hyn yn cael eu hanelu at wneud hynny.

Os caf fi sôn yn fyr am welliant 29—byddwn hefyd yn cefnogi hwnnw, gan ein bod yn credu ei fod yn helpu Awdurdod Cyllid Cymru i gymhwyso arferion gorau mewn perthynas â thir sydd n rhannol yng Nghymru ac yn rhannol yn Lloegr.

Hoffwn gyflwyno gwelliant 29 yn ffurfiol. Mae’r gwelliant yn cyflwyno is-adran newydd i adran 9 y Bil, sy’n golygu bod angen i Awdurdod Cyllid Cymru gyhoeddi canllawiau ynghylch trafodiadau sy’n ymwneud â thir neu eiddo sy’n rhannol yng Nghymru ac yn rhannol yn Lloegr. Roedd natur y broses ar gyfer delio â thrafodiadau trawsffiniol yn ogystal ag union leoliad y ffin rhwng Cymru a Lloegr wedi ysgogi llawer o ddiddordeb a thrafodaeth yn y pwyllgor, ac roeddem ni wedi sylweddoli bod nifer yr eiddo a oedd yn gallu cael eu heffeithio yn fwy na thybiwyd yn gynt. Ond roeddem ni hefyd wedi sylweddoli nad Cymru yw’r unig wlad ar y ddaear sydd yn rhannu ffin gyda gwlad arall, ac felly, wrth gwrs, roedd yna fodd ffeindio ateb i hyn.

Mae’r pryderon ynghylch sut fyddai’r dreth yn gweithredu yn rhai digon dealladwy a chredwn ei bod hi’n ddisgwyliad rhesymol gan berchnogion eiddo ac ymarferwyr treth fod gwybodaeth glir ar gael am sut y bydd y dreth newydd hon yn gweithredu mewn cysylltiad ag eiddo trawsffiniol. Mi fyddai’r gwelliant yma yn mynd i’r afael â’r ddau ofid trwy osod disgwyliadau ar Awdurdod Cyllid Cymru i gyhoeddi canllawiau ar gyfer trafodiadau trawsffiniol yn ogystal â chanllawiau ar leoliad y ffin rhwng Cymru a Lloegr. Mae’r gwelliant yma yn datblygu, felly, ar welliant tebyg a gyflwynwyd yn ystod Cyfnod 2 a oedd yn canolbwyntio ar ddynodi’r ffin yn unig ac, yn yr un modd, yn mynd ymhellach na gwelliant 32 a gyflwynir yn enw Nick Ramsay.

Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet.

Diolch yn fawr, Llywydd. Gan mai dyma fy nghyfraniad cyntaf i’r trafodaethau heddiw, hoffwn i wneud rhai sylwadau cyffredinol, ac, wrth gwrs, rydw i’n croesawu’r cyfle i ystyried gwelliannau i’r Bil heddiw. Rydw i am ddiolch yn swyddogol i holl Aelodau’r Cynulliad, yn arbennig aelodau’r Pwyllgor Cyllid, am eu gwaith yn craffu ar y Bil. Mae hyn wedi bod yn werthfawr iawn wrth helpu i lunio’r ddeddfwriaeth dreth yma.

Bydd yr Aelodau’n cofio fy mod i wedi rhoi ymateb manwl i argymhellion y pwyllgor yn ystod Cyfnod 1, ychydig ar ôl y Nadolig, ac fy mod i wedi cyflwyno amrywiol welliannau mewn ymateb i argymhellion y pwyllgor yn ystod Cyfnod 2 ym mis Ionawr. Hefyd, rydw i am ddiolch i’r Aelodau sydd wedi cyflwyno’r gwelliannau y byddwn yn eu trafod heddiw. Fe allaf i sicrhau Aelodau fy mod i wedi astudio pob set o welliannau’n ofalus. Hefyd, fe wnes i gyfarfod Aelodau yn dilyn trafodion Cyfnod 2 er mwyn trafod ymhellach ac edrych ar ddulliau gweithredu rhannau penodol o’r Bil.

Llywydd, nawr byddaf yn siarad am bob gwelliant yng ngrŵp 1.

Well, Llywydd, as you’ve heard, the issue of cross-border and cross-title properties has been of particular interest during the passage of this Bill. The Government’s aim throughout has been to achieve a just and reasonable apportionment of costs when land lies on both sides of the border, based on advice from stakeholders that this test will need to be applied practically in each case. Now, I accept that all of the amendments in this group are put forward with the constructive intent of addressing issues raised in scrutiny, but, in practical terms, amendment 29 seems to me to be of the most material and effective use in applying the test, and I will ask Government supporters to support amendment 29 in this group.

As Members have heard, that amendment will place a very clear obligation on the Welsh Revenue Authority to publish guidance to assist taxpayers when land is bought that lies on both sides of the Welsh and English border. That guidance will help to clarify what is meant by ‘just and reasonable’ apportionment. This guidance may include links to the Valuation Office Agency’s website, which itself contains considerable guidance on apportionment.

I’m very pleased to be able to confirm again to Members this afternoon that the Land Registry is able to provide digital maps that identify the border between Wales and England. This will assist the taxpayer or their agent to establish, on a just and reasonable basis, the part of the consideration that was given for the land in Wales and that part of the consideration given for the land in England. This means that the guidance provided by amendment 29 will be firmly and reliably based.

Amendment 32 in the name of Nick Ramsay and amendment 36 in the name of Mark Reckless take a different approach. Rather than requiring guidance to help arrive at a just and reasonable apportionment in each case, they propose a formula, which, as you’ve heard, is justified as bringing clarity and certainty. Unfortunately, Llywydd, the one outcome of which we can be absolutely certain is that this formulaic approach would produce unfair and unjust apportionment in many cases. Very few cases would, in reality, lie in exactly 50/50 proportions on either side of the border, and even where proportions were exact, the value of the land is not simply a reflection of its size. Once that is understood, that the value of land is determined, for example, by the use which can be made of it or the buildings which have been constructed on it, and not exclusively by its size, then the apparent clarity of a second test in amendment 36 also falls away. It is far better, I believe, to allow those skilled professional workers, who deal routinely with such matters as just and reasonable apportionment, to apply that judgment in the facts of each transaction—assisted now by the guidance created by amendment 29, and by the safeguards already provided by the Bill.

Llywydd, even if amendments 32 and 36 were not defective for the reasons just provided, it is important to recognise that the arrangements set out in them would not apply to stamp duty land tax, which would continue to operate on the English side of the border. The taxpayer would still have to comply with the SDLT rules on just and reasonable apportionment. It’s for these reasons that I’m unable to support those amendments. Amendments 35 and 37, tabled by Mark Reckless, are linked. The amendments seek to ensure that a cross-border transaction is to be treated by the buyer as a single transaction and a nil return may therefore be made to HMRC in relation to SDLT, with the Welsh Revenue Authority paying to HMRC what is due to them from the taxpayer. This would mean that the WRA would apportion the consideration and hand over the relevant share to HMRC. The amendment would effectively require WRA to collect and manage SDLT on behalf of HMRC for cross-border transactions. That, in itself, would change the tax from a self-assessed tax to one in which the WRA establishes a taxpayer’s liability, both for LTT and SDLT.

Now, I cannot support these amendments, which in my view would fall outside the Assembly’s competence, as the provisions intend to change how SDLT will apply to a land transaction in England. And by providing for nil tax returns to be made to the HMRC, they appear to impose a function on HMRC without the Treasury’s consent. Furthermore, the amendments do not remove the current obligation in UK legislation for the buyer to submit a return to HMRC. Its impact, therefore, is that the buyer would actually need to submit two returns to HMRC—the nil return required under this amendment, and the return on a just and reasonable basis, which would still go on being required by SDLT legislation. I ask Members to vote for amendment 29, and to oppose the other four amendments in this group.

Galwaf ar Marc Reckless i ymateb i’r ddadl. Mark Reckless.

Diolch, Lywydd. Rwy’n diolch i'r holl Aelodau sydd wedi cyfrannu sylwadau, ac yn cydnabod, gyda Nick Ramsay, ein bod yn ceisio gwneud uchelgais eithaf tebyg gydag ein gwelliannau 36 a 32. Nodaf gryfder ateb Ysgrifennydd y Cabinet dros gyllid o ran materion cymhwysedd o amgylch 35, ac nid oeddwn ond wedi ceisio cyflwyno gwelliant a allai fod yn ddadleuadwy. Rwy’n derbyn ei farn fod hynny'n ymestyniad, ac nid fy lle i yw herio materion cymhwysedd a gwneud rhyw haeriad mawr o rym y Cynulliad dros ddeddfwriaeth y DU yn hyn o beth. Roeddwn yn meddwl y byddai'n haws braidd i drethdalwyr yn gyffredinol. Fodd bynnag, rwy’n meddwl bod y syniad naill ai o raniad 50/50 neu yn syml ddosrannu'r dreth ar sail arwynebedd y tir a thybio bod hynny'n gyfiawn a rhesymol yn synhwyrol, a byddai hynny'n cael ei gyflawni naill ai drwy fy ngwelliant i fy hun neu drwy welliannau Nick Ramsay. Ac, a dweud y gwir, byddai'n gwneud pethau'n llawer haws i bawb dan sylw, gan diogelu sylfaen y dreth ar yr un pryd. Felly, nodaf bwyntiau Ysgrifennydd y Cabinet, ond dydw i ddim yn siŵr pa deilyngdod neu ddefnydd sy’n cael ei wasanaethu gan y dadleuon hynny, pryd y gallwn mewn gwirionedd godi arian ac ysgafnhau baich gweinyddol pawb os ydym yn derbyn naill ai welliant Nick Ramsay neu fy un i. Fy mwriad, Llywydd, os yw hyn yn dderbyniol, fyddai peidio â gwthio 35 i bleidlais, ond i edrych i bleidlais ar welliant 36 gan fy ngrŵp.

Mae gwelliant 35 wedi'i gynnig.  Os yw pawb yn hapus gyda'r ffaith na phleidleisir arno, byddaf yn derbyn nad oes angen pleidleisio ar y gwelliant hwnnw.

Tynnwyd gwelliant 35 yn ôl yn unol â Rheol Sefydlog 12. 27.

Gan hynny, byddwn yn symud at welliant 37.

The question is that—

Mae angen i chi i gynnig gwelliant 37 yn ffurfiol.  A ydych yn gwneud hynny, Mark Reckless?

Rwy'n credu y byddai gwelliant 37, Llywydd, yn ganlyniadol i welliant 35, felly, rwyf hefyd yn ceisio caniatâd i dynnu'n ôl neu beidio â phleidleisio ar 37, ond yn ceisio pleidlais ar 36.

Nid yw’n cael ei gynnig; felly, nid oes angen pleidlais.

Ni chynigiwyd gwelliant 37 (Mark Reckless).

Nick Ramsay, nawr gallwch gynnig gwelliant 32 yn ffurfiol.

Rwy'n credu fy mod wedi ei gynnig, ond efallai fod hynny wedi bod yn gamgymeriad yn gynharach.  Roedd hynny yn dilyn eich cyngor, a dyna pam y gofynnais y cwestiwn cychwynnol.

Ie, rwy’n meddwl eich bod yn anghywir i ddilyn fy nghyngor a chynnig y gwelliant.  [Chwerthin. ]

Maddeuwch i mi am ddilyn eich cyngor.

Nawr fe allwch chi ddilyn fy nghyngor a’i gynnig yn awr.

Cynigiwyd gwelliant 32 (Nick Ramsay).

Dydw i ddim yn mynd i ddweud dim mwy heblaw fy mod yn cynnig gwelliant 32.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 32? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad. ] Symudwn, felly, i bleidlais electronig ar welliant 32. Agor y bleidlais. Cau’r bleidlais. O blaid 17, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae’r gwelliant wedi cwympo.

Gwrthodwyd gwelliant 32: O blaid 17, Yn erbyn 38, Ymatal 0.

Canlyniad y bleidlais ar welliant 32.

Gwelliant 36—Mark Reckless.

Cynigiwyd gwelliant 36 (Mark Reckless).

Byddaf yn cynnig yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 36? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad. ] Symudwn eto, felly, i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau’r bleidlais. O blaid 17, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae’r gwelliant wedi ei wrthod.

Gwrthodwyd gwelliant 36: O blaid 17, Yn erbyn 38, Ymatal 0.

Canlyniad y bleidlais ar welliant 36.

Gwelliant 29—Steffan Lewis.

Cynigiwyd gwelliant 29 (Steffan Lewis).

Ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 29? A oes unrhyw wrthwynebiad? Nac oes. Felly, derbynnir gwelliant 29 yn unol â Rheol Sefydlog 12. 36.

Derbyniwyd gwelliant 29 yn unol â Rheol Sefydlog 12. 36.