1. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am y gefnogaeth sydd ar gael i gyn-filwyr yng Nghaerffili? OAQ(5)0164(CC)

Mae ein rhaglen lywodraethu, ‘Symud Cymru Ymlaen’, yn nodi ein hymrwymiad i gefnogi cyn-filwyr y lluoedd arfog yng Nghymru, gan gynnwys y rhai sy’n byw yng Nghaerffili.

Ysgrifennydd y Cabinet, rwy’n gwybod o lygad y ffynnon, o fy ngwaith achos yn fy etholaeth, fod y problemau sy’n wynebu cyn-filwyr yn amrywio o dai, digartrefedd i ofal iechyd. Mae ymchwil a wnaed gan Brifysgol Abertawe ac Ymddiriedolaeth Forces in Mind wedi awgrymu y gallai cyn-filwyr fod mewn mwy o berygl o ddatblygu problemau gamblo na rhai nad ydynt yn gyn-filwyr, ac y gallai’r gwendid hwn fod yn gysylltiedig â phrofiad o ddigwyddiadau trawmatig blaenorol. Mae gamblo’n ddibyniaeth gymhleth ag iddi nifer o ffactorau cyfrannol, ac efallai y dylid ei thrin yn yr un ffordd â dibyniaeth ar alcohol a chyffuriau. Fel Ysgrifennydd y Cabinet sy’n gyfrifol am bolisi mewn perthynas â’r lluoedd arfog a chyn-filwyr yng Nghymru, a wnewch chi weithio gyda’ch cyd-Aelod, Gweinidog Iechyd y Cyhoedd a Gwasanaethau Cymdeithasol, i edrych ar iechyd ac effaith ehangach gamblo cymhellol ymhlith cyn-filwyr, er mwyn rhoi sylw i’w hanghenion penodol ac er mwyn iddynt allu cael mynediad at unrhyw gymorth priodol sydd ar gael?

Credaf fod yr Aelod yn codi pwynt pwysig iawn. Roeddwn yn falch yr wythnos diwethaf o fynychu lansiad gwasanaeth Veterans’ Gateway, siop un stop i gyn-filwyr ac aelodau o’u teuluoedd gael mynediad at wasanaethau a chefnogaeth. Wrth gwrs, mae llawer o asiantaethau y gellir cyfeirio cyn-filwyr atynt. Mae gennym thema drawsbynciol ar draws y Llywodraeth o ran cefnogi cyn-filwyr, ac rwy’n falch fy mod hefyd yn cadeirio grŵp cynghori sy’n cynnwys cyn-filwyr, o ran sicrhau eu bod yn rhoi cyngor priodol i mi, cyngor o ansawdd, mewn perthynas â’u hanghenion, a byddaf yn gofyn iddynt ystyried hynny yn y dyfodol agos.

Ysgrifennydd y Cabinet, yr wythnos diwethaf, cyhoeddodd y Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan y byddai llinell gymorth 24 awr newydd ar gyfer cyn-filwyr gwasanaethau’r lluoedd arfog o bob rhan o’r Deyrnas Unedig sy’n dychwelyd i fywyd sifil yn cael ei lleoli yn Nantgarw. Bydd y llinell gymorth hon yn darparu siop un stop gan gynnig canllawiau ar dai, cyflogaeth, cyllid ac iechyd meddwl a chorfforol, 24 awr y dydd, saith diwrnod yr wythnos. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ymuno â mi i groesawu’r cyhoeddiad hwn, a fydd yn gwella’n fawr y gefnogaeth sydd ar gael i gyn-filwyr yng Nghaerffili, Cymru, a’r Deyrnas Unedig gyfan? Diolch.

Rwy’n falch fod yr Aelod wedi codi’r union fater hwnnw heddiw. Mynychais lansiad y digwyddiad yn Nantgarw yr wythnos diwethaf, lle’r oedd nifer yn bresennol, ac wrth gwrs, gwn fod eich cyd-Aelod Darren Millar yn gwneud llawer iawn gyda’r lluoedd arfog hefyd yn y grŵp trawsbleidiol. Byddwn yn dweud bod y llinell gymorth 24 awr hon yn un bwysig, ac roeddwn yn falch iawn o allu dangos fy nghefnogaeth yn y lansiad yr wythnos diwethaf.