1. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet amlinellu pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i ddatblygu twristiaeth yn Islwyn er mwyn cynorthwyo adfywio economaidd? OAQ(5)0199(EI)

Gwnaf. Mae ein strategaeth dwristiaeth yn nodi ein hegwyddorion a’n blaenoriaethau ar gyfer cefnogi’r diwydiant ledled Cymru. Mae hyn yn cynnwys ymgyrchoedd marchnata yn y DU a thramor, mae’n cynnwys cyllid datblygu cyfalaf ar gyfer busnesau twristiaeth newydd a rhai sy’n bodoli eisoes, ac mae hefyd yn cynnwys cyllid refeniw ar gyfer prosiectau rhanbarthol.

Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae tasglu’r Cymoedd wedi mynegi eu dymuniad i ddefnyddio tirwedd naturiol wych Cymru i hyrwyddo ein heconomi. Yn Islwyn, mae gennym daith olygfaol ryfeddol coedwig Cwmcarn, ac mae angen ei hailagor. Mae gennym bwll glo hanesyddol gradd II Navigation, gyda’i adeiladau rhestredig gradd II. Ysgrifennydd y Cabinet, beth y gall Llywodraeth Cymru ei wneud i arddangos y Cymoedd gwych i’r byd, ac o ganlyniad, i adfywio ein heconomi?

Wel, a gaf fi ddiolch i’r Aelod am ei chwestiwn pellach, a diolch iddi hefyd am y diddordeb brwd y mae hi wedi’i ddangos yn yr economi ymwelwyr? Gallai’r Cymoedd elwa’n sylweddol o ganlyniad i’r twf yn nifer y twristiaid i Gymru dros y blynyddoedd diwethaf. Credaf fod y blynyddoedd thematig wedi bod yn arbennig o fuddiol, gan ganolbwyntio ar yr awyr agored, a chan adeiladu ar y prif reswm y daw pobl i Gymru ar wyliau, sef i brofi antur, yr awyr agored, darganfyddiadau’r awyr agored. Ac rwy’n gobeithio, yn y blynyddoedd i ddod, y bydd y cymunedau yn etholaeth fy nghyd-Aelod yn elwa ymhellach ar ein cynlluniau.

O ran y prosiectau penodol y cyfeiria’r Aelod atynt, credaf mai pwll glo Navigation yng Nghrymlyn, yn ôl pob tebyg, yw’r grŵp gorau o hen adeiladau pyllau glo sydd wedi goroesi yng Nghymru, ac fe’i cefnogwyd gan adnoddau ariannol gan Lywodraeth Cymru ar gyfer cyflawni gwaith adfer. Gobeithiaf y byddwn yn gweld rhagor o welliannau yno yn y blynyddoedd i ddod.

O ran taith olygfaol coedwig Cwmcarn, mae’n rhywbeth y gwn ei fod yn hynod boblogaidd pan oedd yn weithredol. Efallai y gallem edrych ar y Flwyddyn Darganfod yn 2019 fel ffordd, a chyfle, i ailagor y daith. Credaf y byddai’n wych ei gweld yn ailagor. Rwy’n cydnabod yr heriau—heriau ariannol—sy’n wynebu Cyfoeth Naturiol Cymru, ond rydym yn chwilio am ddigwyddiadau mawr, gweithgareddau newydd ac arloesol, y gellir eu lansio yn 2019, ac efallai y gallwn gyfarfod â’r Aelod i drafod y cyfleoedd ar gyfer y prosiect penodol hwnnw, ac yn fwy cyffredinol yn ei hetholaeth.

Ysgrifennydd y Cabinet, yn gynharach y mis hwn, dywedodd cyfarwyddwr Canolfan Ymchwil Twristiaeth Cymru ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd nad yw Cymru yn cyrraedd ei photensial llawn o ran denu twristiaid rhyngwladol sy’n gwario llawer o arian. Nododd nad yw Cymru’n gwneud cystal â’n cystadleuwyr yn rhyngwladol, gydag oddeutu 3 y cant o’r ymwelwyr a 2 y cant o’r gwariant. O ystyried pwysigrwydd twristiaeth i economi Cymru, pa gamau y bwriada Ysgrifennydd y Cabinet eu cymryd i gynyddu nifer y twristiaid rhyngwladol a ddaw i Islwyn, a Chymru yn gyffredinol? Diolch.

Ie, rwy’n gwerthfawrogi’r pwyntiau a wnaed gan yr Aelod. Mae’r her o ddenu ymwelwyr rhyngwladol allan o Lundain yn un sy’n wynebu pob rhanbarth y tu allan i Lundain. Nid yw Cymru’n unigryw yn hynny o beth. Ond rydym wedi atgyfnerthu ein hymdrechion i ddenu ymwelwyr i Gymru, ac mae’r canlyniadau, yn fy marn i, yn eithaf trawiadol, mewn perthynas ag ymweliadau o bob math. Gwelsom gynnydd o 15 y cant y llynedd ar y flwyddyn flaenorol. O ran ymweliadau dydd, gwelsom y niferoedd yn cynyddu i dros 103 miliwn y llynedd, ac o ran ymwelwyr rhyngwladol, roedd nifer y teithiau 10.8 y cant yn uwch y llynedd o gymharu â’r flwyddyn flaenorol. O ran gwariant, sef yr hyn sy’n bwysig, mewn gwirionedd, i fusnesau yn yr economi ymwelwyr, gwelwyd cynnydd o fwy nag 8 y cant yn y symiau a wariwyd. Mae bellach yn ffaith, pan ddaw ymwelwyr i Gymru ar dripiau undydd, eu bod bellach yn gwario mwy y pen na’r cyfartaledd yn y DU. Ond nid ydym am orffwys ar ein bri—rydym am barhau i ddenu rhagor o ymwelwyr rhyngwladol i Gymru a dyna pam ein bod yn cynyddu ein gweithgarwch marchnata, yn sicrhau ein bod yn mynychu mwy o expos teithio tramor, ac yn gwahodd mwy o arbenigwyr twristiaeth ac awduron teithio ar deithiau ymgyfarwyddo, i sicrhau mwy o ddiddordeb yn y cynnig anhygoel sydd gennym yn ein gwlad.