Hoffwn ddiolch i'r Aelod am ei gwestiwn. Rwyf eisoes wedi dweud wrth Aelodau y buaswn yn falch o weld unrhyw fusnesau, neu yn wir unigolion neu bobl hunangyflogedig, sy'n dioddef o ganlyniad i'r gwaith ar y ffordd benodol hon yn cael eu hatgyfeirio at y Llywodraeth fel y gallwn eu cynorthwyo.

Yr eiliad y cefais wybod am y problemau costio wrth gyflawni'r cynllun eithriadol o uchelgeisiol hwn, gallaf ddweud fy mod wedi galw am adolygiad masnachol cynhwysfawr ar unwaith, ac mae hwnnw bellach wedi cyflwyno ei adroddiad. Gallaf gadarnhau hefyd fod swyddogion wedi cael cyngor arbenigol, masnachol a chyfreithiol ar y materion hyn, ac mae datrys a thrafod materion o'r fath yn broses gyfrinachol a sensitif yn fasnachol. Ond mae'r cytundeb yn gwbl glir: mae'r contractwr yn agored i lefel uwch o risg ariannol o ganlyniad i'r gorwariant na Llywodraeth Cymru ar hyn o bryd. Dylai'r ffaith eu bod yn agored i risg ariannol eu cymell i leihau eu lefel o risg.

Rwyf am amlinellu'r broses o lunio ein cytundeb gyda Costain. Mae hwn yn brosiect peirianyddol ac adeiladu sylweddol iawn, ond nid wyf yn credu y gallaf guddio fy siom ynglŷn â gorwariant y contractwr a'r oedi sydd wedi bod ar y rhaglen. Defnyddiwyd proses ymwneud cynnar gan gontractwr yn ogystal â safonau, telerau ac amodau'r diwydiant er mwyn sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn agored i gyn lleied o risg â phosibl. Nod y dull o ymwneud cynnar gan gontractwr yw cyflwyno arbenigedd contractwr ar adeiladwyedd, gallu i arloesi a dull o reoli risg yn effeithiol yn gynnar iawn er mwyn dylanwadu ar ddatblygiad y cynllun.

Rwy'n credu ei bod yn deg dweud bod cynllun cymhleth fel adran 2 o'r prosiect hwn yn addas iawn mewn theori i gytundeb ymwneud cynnar gan gontractwr. Ond roedd yna hefyd bwynt oedi yn y cytundeb rhwng rhannau 1 a 2, a oedd yn galluogi naill ai Llywodraeth Cymru neu'r contractwr i derfynu'r contract heb gosb. Roedd hyn yn galluogi Costain i beidio ag ymrwymo i gytundeb adeiladu heb gosb pe baent wedi teimlo, ar sail yr holl wybodaeth a oedd ganddynt, na fuasai eu cost alldro amcanol yn realistig. Wedi dweud hynny, penderfynodd Costain fwrw ymlaen beth bynnag, ac rwy'n benderfynol y byddwn yn gwneud popeth a allwn i amddiffyn trethdalwyr rhag y costau ychwanegol, ac rydym yn asesu'r rheini ar hyn o bryd.

Rwy'n credu ei bod yn werth dweud ein bod yn fodlon ein bod wedi arfer y lefel briodol o reolaeth a goruchwyliaeth ar y prosiect hwn. Mae'r gwaith adeiladu eisoes wedi symud 2 filiwn tunnell o ddaear a chraig, adeiladu 2.5 cilometr o wal, cwblhau 44 o ddargyfeiriadau gwasanaeth, gosod dros 6,000 o hoelion pridd a phlannu 4,000 o goed. Ac er eu bod yn sylweddol, mae angen cydbwyso'r effeithiau tymor byr hyn yn erbyn manteision mwy hirdymor y prosiect anhygoel hwn. Buaswn hefyd yn annog yr Aelodau i fynychu'r arddangosfeydd cyhoeddus a ddechreuodd ar 27 Tachwedd, ac i gymryd rhan mewn teithiau safle, lle y gellir holi mwy o gwestiynau a lle y cânt eu hateb.