5. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am ddyfodol gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol yng Nghymru? OAQ51401

Gwnaf. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gefnogi llesiant meddyliol cyn, yn ystod ac ar ôl beichiogrwydd. Yn ogystal â datblygu timau iechyd meddwl amenedigol cymunedol ledled Cymru ers 2015, rydym ni wedi ymrwymo i ddarparu gofal i gleifion mewnol yng Nghymru yn rhan o gytundeb y gyllideb ddrafft.

Diolchaf i'r Prif Weinidog am yr ateb yna. Fel y soniodd, oherwydd y cytundeb rhwng Plaid Cymru a Llywodraeth Cymru, bydd gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol i gleifion mewnol yn dychwelyd yn y wlad hon. Disgwyliwyd, fodd bynnag, y byddai Pwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru wedi dod yn ôl gydag adroddiad erbyn hyn ar sut y gellid darparu gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol i gleifion mewnol. Tybed a allai amlinellu'r rhesymau am yr oedi hwn, ac ymhelaethu efallai ar ba amserlen y mae'n disgwyl iddi gael ei dilyn yn y flwyddyn newydd.

Rydym ni wedi buddsoddi £1.5 miliwn ychwanegol bob blwyddyn ers 2015-16 i ddarparu gwasanaeth iechyd meddwl cymunedol ym mhob bwrdd iechyd yng Nghymru. Mae gan bob bwrdd iechyd wasanaeth cymunedol ar waith erbyn hyn, gyda mwy na 2,300 o fenywod yn cael eu gweld ledled Cymru ers dechrau'r flwyddyn diwethaf. Mae'r timau newydd hynny'n helpu i wella canlyniadau iechyd meddwl amenedigol i famau newydd, yn ogystal â'u babanod a'u teuluoedd. Rydym ni hefyd wedi ymrwymo i ddarparu gofal cleifion mewnol arbenigol yng Nghymru yn y gyllideb ddrafft ar gyfer 2018-19 a 2019-20, a gofynnwyd i grŵp llywio Cymru gyfan ar iechyd meddwl amenedigol lunio dewisiadau ar gyfer gofal cleifion mewnol yng Nghymru erbyn diwedd mis Ionawr.

O gofio bod hyd at un o bob pump o fenywod yn dioddef salwch meddwl amenedigol, safbwynt—mae Coleg Brenhinol y Seiciatryddion wedi dweud y bu diffyg gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol yng Nghymru erioed, ac mae hynny'n peri pryder. Nododd adroddiad diweddar y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, a gyhoeddwyd ym mis Hydref, nad oedd bwrdd Betsi wedi llenwi'r rhan fwyaf o swyddi yn ei dimau gwasanaeth iechyd meddwl amenedigol newydd o hyd, er gwaethaf y ffaith fod cyllid wedi ei ddarparu iddyn nhw ar gyfer hynny, ac roedd hynny yn ystod yr un mis, mewn gwirionedd, ag y gwnaethoch chi ei wneud yn destun mesurau arbennig. A allwch chi gadarnhau nawr, Prif Weinidog, a yw'r bwrdd hwn, ar ôl 30 mis o ymyrraeth eich Llywodraeth, wedi cwblhau'r gwaith o recriwtio i'r gwasanaeth hwn erbyn hyn, a'i fod bellach yn gwbl weithredol?

Roedd y sail dystiolaeth yn awgrymu na fyddai digon o alw i ddarparu uned yn y gogledd yn unig. Gofynnwyd i WHSSC, mae'n iawn i ddweud, weithio gyda Bwrdd Iechyd Lleol Prifysgol Betsi Cadwaladr i ystyried dewisiadau yn y gogledd, ac mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi ymrwymo i sefydlu rhwydwaith clinigol a reolir o dan arweiniad clinigwyr er mwyn helpu i fwrw ymlaen â gwelliannau i wasanaethau iechyd meddwl amenedigol yng Nghymru.

Prif Weinidog, fel pob gwasanaeth iechyd meddwl, mae gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol yng Nghymru yn wynebu'r pwysau deublyg o alw cynyddol a phrinder staff. Mewn tystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, tynnodd bron i bob bwrdd iechyd lleol sylw at y ffaith fod diffyg seicolegwyr clinigol digonol yn effeithio ar eu gallu i ddarparu gwasanaeth cynhwysfawr i famau newydd. Prif Weinidog, a allwch chi amlinellu'r camau y mae eich Llywodraeth yn eu cymryd i gynyddu nifer y seicolegwyr clinigol yng Nghymru? Diolch.

Rwy'n credu fy mod i wedi ateb y cwestiwn o ran yr arian a gyflwynwyd gennym. Gallaf ddweud, yn dilyn sefydliad timau cymunedol ledled Cymru, ein bod ni mewn sefyllfa dda i nodi salwch meddwl ôl-enedigol difrifol. Y consensws yw bod digon o alw erbyn hyn i ailsefydlu gofal arbenigol cleifion mewnol yn y de, a gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi ysgrifennu at y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yr wythnos diwethaf mewn ymateb i'w ymchwiliad diweddar i iechyd meddwl amenedigol yng Nghymru.