Ddoe, dywedodd negodwr yr EU, Michel Barnier ei fod yn parchu penderfyniad y DU i ddiystyru unrhyw fath o undeb tollau tymor hir, ond fe ychwanegodd—ac rwy'n siŵr y bydd y Prif Weinidog yn cyfeirio at hyn—heb undeb tollau a'r tu allan i'r farchnad sengl,

'mae rhwystrau i fasnachu nwyddau a gwasanaethau yn anochel', sydd, wrth gwrs, yr union sefyllfa y byddem yn ei disgwyl ar ddechrau trafodaethau tuag at fargen gytûn ac yr un mor ddigyfaddawd, mae'n ymddangos, â'r safbwynt a gymerwyd ar ddechrau'r negodi ar y trafodaethau [Cywiriad: bargen] cam 1, a gwblhawyd yn llwyddiannus gyda chyfaddawd ar y ddwy ochr cyn y Nadolig.

Mewn ymateb ddoe, dywedodd yr Ysgrifennydd Gwladol ar gyfer gadael yr Undeb Ewropeaidd yn Llywodraeth y DU, David Davis, ei fod yn dymuno cael bargen fasnach rydd gyda'r UE, ond hefyd y rhyddid i daro bargen â gwledydd eraill lle mae cyfleoedd masnach yn tyfu. Wel, gan fod y Prif Weinidog dro ar ôl tro wedi datgan ei fod yn derbyn canlyniad y refferendwm ac yn credu bod hon yn fwy o bleidlais brotest nag yn ymwneud â rheolaeth ar ffiniau, cyfreithiau, masnach ac arian, a wnaiff gadarnhau i bobl Cymru y byddai parhau gydag aelodaeth o'r farchnad sengl a'r undeb tollau yn golygu na allai'r DU daro bargeinion masnach â gwledydd y tu allan i'r UE, heblaw drwy'r UE?

Yn ôl ffigurau Tollau Tramor a Chartref Ei Mawrhydi a'r Swyddfa Ystadegau Gwladol ac yn ddarostyngedig i addasiadau bach ar gyfer cyllid, teithio a thrafnidiaeth, mae tua 90 y cant o economi'r DU ac 85 y cant o economi Cymru nad ydynt yn ymwneud ag allforio i'r UE. Mae'r DU yn gwneud mwy o fasnach â gweddill y byd nag â'r UE. Gwn, yng Nghymru, fod y sefyllfa ychydig yn wahanol , ond rydym yn sôn am negodiadau i farchnad sengl y DU, y mae Cymru yn allweddol iddynt. Mae masnach gyda gweddill y byd yn tyfu'n gyflymach na masnach y DU gyda'r UE, ac oherwydd bod yr UE yn gwerthu tua £80 biliwn yn fwy i'r DU na'r DU i'r UE, yn amlwg, ni fyddai o fudd iddyn nhw i stopio'r masnachu hwnnw.

Pan gyfarfu'r Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol â Llywodraeth Fflandrys, dywedasant wrthym eu bod yn dibynnu ar fynediad i farchnadoedd y DU a Chymru ac yn gweithio gyda sectorau a rhanbarthau tebyg ar draws yr UE yr oedd oedd angen bargen arnynt i'w galluogi i barhau i gael mynediad didrafferth i farchnad y DU. Felly, pa ymgysylltu a gawsoch gyda'r sectorau a'r rhanbarthau ar draws yr UE y mae angen bargen arnynt sy'n eu galluogi i barhau i gael masnach rydd gyda Chymru a'r DU?

Wrth gwrs, cyhoeddodd Cyllid a Thollau EM fanylion y newidiadau i sut y cyfrifir ystadegau masnach ranbarthol ym mis Mai 2016. Y canlyniad oedd, dan yr hen fethodoleg, fod allforion Cymru i'r UE  yn cyfrif am 39.2 y cant o'r holl allforion yn y pedwar chwarter a oedd yn dod i ben ym mis Mehefin 2016, ond, ar un ergyd, cododd hynny i 67.4 y cant o holl allforion Cymru. Felly, yn ymarferol, nid oedd llawer wedi newid. Nawr, yn ei ddatganiad heddiw ac yn y ddogfen a gyhoeddwyd ddydd Gwener diwethaf, mae'r Prif Weinidog yn sôn bod tua 61 y cant o nwyddau adnabyddadwy Cymru a allforir yn cael eu masnachu gyda marchnad sengl yr UE. Felly pam mae'r ffigur hwnnw eisoes, mae'n debyg, wedi gostwng o 67 y cant i 61 y cant?

Mae'n sôn am ei gred bod mynediad parhaus llawn a dilyffethair i farchnad sengl Ewrop yn hanfodol i ddatblygu buddiannau economaidd Cymru, ac yn dweud,

'Rydym yn dal i fod heb ein hargyhoeddi bod gadael undeb tollau gyda'r UE o fudd i ni, o leiaf ar gyfer y dyfodol rhagweladwy.' 

Beth ydych yn ei olygu wrth 'o leiaf ar gyfer y dyfodol rhagweladwy'? Byddem yn ddiolchgar pe gallech egluro. A yw hynny yn gyfnod pontio yn unig, neu a oes gennych chi rywbeth arall mewn golwg. Fel y dywedwch, rydych chi,

'yn croesawu cydnabyddiaeth Llywodraeth y DU yn ei Phapur Gwyn, Paratoi ar gyfer ein polisi Masnach y DU yn y Dyfodol, fod gan Lywodraethau datganoledig (a...deddfwrfeydd) rôl bwysig mewn llunio polisi masnach yn y dyfodol'.

Ond, mewn tystiolaeth, fel y clywsom yn gynharach gan arweinydd Plaid Cymru, ddoe gennych chi i Bwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Gweinyddiaeth Gyhoeddus Tŷ'r Cyffredin, dywedasoch nad ydych yn credu y dylem gael feto, ond ei fod yn eithriadol o bwysig inni gael ymgynghoriad. Ac, wrth gwrs, yn eich saith mlynedd yn y swydd, rydych wedi meithrin yr economi allforio leiaf amrywiol yn y DU, sy'n gadael Cymru yn dibynnu'n fwy nag unrhyw genedl arall ar yr UE. Felly, pa drafodaethau y mae swyddogion Llywodraeth Cymru yn eu cael gyda Llywodraeth y DU, sydd, mi wn, yn mynd yn eu blaen yn fanwl ynghylch fframweithiau, am farchnad sengl y DU gyda dulliau cytûn ar amrywiaeth o faterion, wrth gwrs, gan gynnwys masnach? Efallai y gallech roi adroddiad o gynnydd ar drafodaethau sydd yn digwydd eisoes yn amlwg. Diolch.