Lleihau'r Defnydd o Blastig

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 27 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru

4. Beth y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i leihau’r defnydd o blastig yng Nghymru? OAQ51811

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Mae wedi'i ysgrifennu i lawr.

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru

Beth y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i leihau’r defnydd o blastig yng Nghymru?

Photo of Julie James Julie James Labour

(Cyfieithwyd)

Ymddiheuriadau am hynna. Sicrhaodd Llywodraeth Cymru bod Cymru ar flaen y gad o ran cyflwyno'r ffi am fagiau siopa untro. Ers ei gyflwyno, bu gostyngiad sylweddol i'r defnydd o fagiau plastig untro. Rydym ni'n datblygu deddfwriaeth nawr i gyflwyno gwaharddiad ar ficrobelenni yng Nghymru, ar weithgynhyrchu a gwerthu'r cynhyrchion hynny.

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 1:58, 27 Chwefror 2018

Diolch yn fawr iawn ichi am yr ymateb yna. Mi oeddwn i'n falch iawn o allu bod mewn digwyddiad yn Rhosneigr nos Wener diwethaf lle roedd ymgyrch newydd yn cael ei lansio i droi Ynys Môn yn ynys ddi-blastig. Beth mae hynny'n ei wneud ydy apelio ar bobl—busnesau, unigolion a chynghorau—i roi'r gorau i ddefnyddio plastig mewn sawl maes. Mae yna gynnig ar fin mynd o flaen Cyngor Sir Ynys Môn fel bod y sir gyfan yn gallu cymryd safbwynt ar hyn. A ydy'r Llywodraeth yn cefnogi'r math yma o ymgyrch er mwyn lleihau faint o blastig sydd yn ein hamgylchedd ni? A wnaiff arweinydd y tŷ hefyd gytuno bod angen arweinyddiaeth Llywodraeth ac arweinyddiaeth deddfwriaethol gan y Cynulliad yma hefyd er mwyn sicrhau bod yna weithredu Gymru gyfan er mwyn lleihau plastig yn yr amgylchedd?

Photo of Julie James Julie James Labour 1:59, 27 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Gwnaf, yn wir, rwy'n croesawu'n fawr cais Ynys Môn i Ynys Môn ddod yn awdurdod lleol cyntaf Cymru i fod â statws di-blastig swyddogol. Rwy'n credu ei fod yn cynnwys cynlluniau i sefydlu rhwydwaith ail-lenwi dŵr ar draws yr ynys, a byddai gennym ni ddiddordeb mawr mewn gweld sut yr aiff hynny. Bydd yr Aelod yn gwbl ymwybodol mai 2018 yw Blwyddyn y Môr Cymru, felly mae'n amserol iawn cymryd camau i ddiogelu ein hasedau naturiol trwy gymryd camau pellach o'r fath. Sefydlwyd partneriaeth a gweithgor moroedd glân Cymru gennym i ystyried y materion hyn ac i ganolbwyntio camau gweithredu ar atal y broblem yn ei tharddiad.

Roedd y Gweinidog dros yr Amgylchedd yn falch o gynnig ei llongyfarchiadau personol i ymgyrchwyr Ceinewydd Di-blastig yng Ngheinewydd yr wythnos diwethaf, pan ddyfarnwyd statws di-blastig swyddogol iddynt. Mae'n braf iawn gweld cymunedau Cymru yn cymryd camau cadarnhaol ar y mater. Mae Ceinewydd yn ymuno â'i gymydog, Aberporth, fel cymunedau di-blastig swyddogol, ac rydym ni'n mawr obeithio y bydd trefi a phentrefi eraill ledled Cymru yn eu dilyn. Mae'n wych gweld awdurdod lleol Ynys Môn yn achub y blaen.

Fel y dywedais yn yr ateb cychwynnol, rydym ni'n datblygu deddfwriaeth i gyflwyno'r gwaharddiad ar ficrobelenni yng Nghymru ar weithgynhyrchu a gwerthu cynhyrchion—erbyn 30 Mehefin 2018, rydym ni'n gobeithio. Llanilltud Fawr oedd y dref gyntaf yng Nghymru i ymuno â'r ap Refill yn ddiweddar, sy'n annog pobl i ail-lenwi poteli dŵr mewn siopau, caffis a busnesau, felly hoffem annog y math hynny o beth hefyd. Ond rydym ni'n ei groesawu'n fawr iawn, ac rydym ni'n sicr yn mynd ati'n ymarferol i weld beth allwn ni ei wneud, yn ddeddfwriaethol ac yn ddiwylliannol, i helpu pobl leihau eu defnydd o blastig.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 2:00, 27 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Arweinydd y tŷ, fis Medi diwethaf, cyhoeddodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig ei bod wedi comisiynu astudiaeth a fyddai'n edrych ar ffyrdd, a dyfynnaf,

'o gynyddu gweithgarwch atal gwastraff, codi cyfraddau ailgylchu a lleihau sbwriel ar y tir a sbwriel morol.'

Byddai'r astudiaeth hefyd yn cynnwys gwaith ymchwil ar effeithiau'r cynlluniau cyfrifoldeb cynhyrchwyr estynedig. Arweinydd y tŷ, a gaf i ofyn: pryd gallwn ni ddisgwyl canfyddiadau'r adroddiad hwnnw i gael eu rhoi ar gael?

Photo of Julie James Julie James Labour 2:01, 27 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Rydym ni wedi comisiynu ymgynghorwyr i gynnal astudiaeth i archwilio'r potensial ar gyfer dulliau cyfrifoldeb cynhyrchwyr estynedig yng Nghymru, a fydd yn helpu i gynyddu ailgylchu a lleihau sbwriel deunydd pacio. Rwy'n credu y bydd y gwaith ymchwil yn canolbwyntio ar deunydd pacio sy'n gysylltiedig â bwyd a diod, gan gynnwys poteli plastig a chaniau, a bydd hefyd yn cynnwys dadansoddiad o gynllun blaendal-dychwelyd posibl. A dweud y gwir, mae'r Gweinidog dros yr amgylchedd yn gwneud datganiad ar ailgylchu yng Nghymru yn ddiweddarach ar agenda heddiw. Rwyf i yn credu ei bod hi'n werth nodi mai Cymru sydd â'r gyfradd ailgylchu trefol uchaf yn y DU, yr ail uchaf yn Ewrop a'r trydydd uchaf yn y byd. Felly, rydym ni'n gwneud yn dda iawn eisoes, ond mae'r Aelod yn llygad ei le—gallem ni wneud mwy, a byddwn yn edrych i weld beth allwn ni ei wneud.

Photo of David Melding David Melding Conservative

(Cyfieithwyd)

Arweinydd y tŷ, rwy'n siŵr y byddwch chi'n croesawu'r penderfyniad gan y BBC i gael gwared ar yr holl blastig untro o'i safleoedd erbyn 2020, ac mae'r teulu brenhinol, sy'n sefydliad bron mor fawreddog ac urddasol â'r BBC, wedi dweud y bydd yn rhaid i arlwywyr mewnol ym Mhalas Buckingham, Castell Windsor a Phalas Holyrood ddefnyddio platiau a gwydrau tsieina, neu—[Torri ar draws.]—gwpanau papur ailgylchu. Rwy'n meddwl tybed a yw Llywodraeth Cymru yn mynd i ddilyn esiampl y teulu brenhinol a'r BBC a gwneud yr un peth ar ei safleoedd hi.

Photo of Julie James Julie James Labour 2:02, 27 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Rwy'n credu ei fod yn nod canmoladwy iawn. Nid wyf yn rhy siŵr am rai tsieina, ond gwn fod David Melding wedi fy nghlywed i ar un o'm bocsys sebon lu sawl gwaith yn mynegi fy nghasineb o gwpanau coffi untro, a'r ffaith fy mod i'n cario cwpanau coffi y gellir eu hailenwi o gwmpas, ar draul y tu mewn i fy mag llaw ar adegau. Yn wir, rwy'n falch iawn bod ystâd y Cynulliad yn defnyddio cwpanau tsieina i raddau helaeth hefyd, ond mae gennym ni ychydig o broblem gyda'r caeadau, rwy'n credu.

Mae'n syndod o anodd dileu plastig o'ch bywyd. Rwyf wedi rhoi cynnig arni fy hun, a cheir rhai cynhyrchion y mae'n anodd iawn, iawn cael gafael arnyn nhw heb blastig, felly ceir mater pwysig i ni weithio gyda Llywodraeth y DU i sicrhau ein bod ni'n rhoi rhywfaint o bwysau ar weithgynhyrchwyr sy'n meddwl am ddewisiadau eraill. Mae llawer o bethau y gallem ni eu gwneud yn y cyfamser, fodd bynnag, a byddaf yn sicr yn mynd ar drywydd ei awgrym ar ystâd Llywodraeth Cymru i weld beth allwn ni ei wneud i leihau'r hyn sydd gennym ni ar hyn o bryd o ran plastig defnydd untro. Ac, os gwnaiff y Llywydd fy ngoddef am funud, byddaf yn ailadrodd rhywbeth yr wyf i eisoes wedi ei ddweud yn y Siambr hon, sef y byddwn i'n annog pawb yn frwd i ddefnyddio brwsys dannedd dolen bambŵ, sy'n ddewis ardderchog yn hytrach na brwsys dannedd plastig untro.