4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg: Diweddariad a chamau nesaf y Grant Datblygu Disgyblion

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:17 pm ar 17 Ebrill 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 4:17, 17 Ebrill 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llyr, am hynny. Rwyf eisiau dechrau drwy ddweud fy mod i'n ddiolchgar eich bod yn cydnabod yr angen i roi sefydlogrwydd i ysgolion cymaint ag y gallwn, a dyna pam y mae'r penderfyniad wedi'i wneud. Mae hynny'n arbennig o wir, fel y dywedais wrth Darren, pan fo sefyllfaoedd cyllido yn anodd, ac mae hyn yn rhoi'r cyfle gorau posibl i ysgolion a'u cyrff llywodraethu gynllunio ar gyfer defnydd effeithiol o'r adnoddau hyn. Ac rydych chi'n gywir; mae Estyn yn dweud bod mwy y gellir ei wneud i sicrhau y defnyddir yr adnoddau hyn yn effeithiol, a dyna pam yr ydym ni'n gweithio gyda'r consortia rhanbarthol, gyda'r cydgysylltydd grant datblygu disgyblion ym mhob un ohonynt, er mwyn sicrhau bod ysgolion yn gwneud hynny'n union: eu bod yn defnyddio'r arferion gorau ac y gallant ddangos tystiolaeth am y rhesymau dros y penderfyniadau y maent yn eu gwneud o ran y grant datblygu disgyblion.

Efallai nad ydych chi'n ystyried hyn yn flaenoriaeth benodol, ond ni allwn gael y system addysg y mae arnaf i ei heisiau i'n disgyblion os ydym ni'n tynnu'n sylw oddi ar yr agwedd benodol hon. Efallai, pe byddech chi yn fy sefyllfa i, y byddai arnoch chi eisiau cael gwared ar y grant datblygu disgyblion. Ond rwyf i eisiau ei gwneud hi'n gwbl glir i rieni rhai o'n plant mwyaf difreintiedig, ac i ysgolion sy'n gwasanaethu'r cymunedau hynny, tra byddaf i'n Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, yna bydd y grant datblygu disgyblion yn bodoli, ac fe wnaf i fy ngorau i sicrhau, lle ceir cyfleoedd i gynyddu gwerth hynny, fel y gwnaethom y llynedd, ac, fel yr ydym wedi gwneud y flwyddyn hon, y byddwn yn gwneud yr union beth hynny. Nid wyf yn ymddiheuro am fod eisiau buddsoddi'r arian hwn yn addysg ein plant tlotaf.

Nid fy mwriad i oedd bod yn anghwrtais tuag at y Cadeirydd nac aelodau eraill y Pwyllgor drwy wneud y cyhoeddiad hwn, ond mae hi yn ddechrau'r flwyddyn ariannol, ac rydym ni wedi gorfod gwneud dyraniadau i ysgolion. Nid eich bai chi yw hi y  bydd eich adroddiad yn cael ei gyhoeddi yn nes ymlaen, ond nid fy mai i yw hynny ychwaith. Pan fydd ysgolion yn gofyn imi am eu dyraniadau, mae angen inni allu rhoi gwybod iddyn nhw am y dyraniad hwnnw. Rwy'n gobeithio fy mod wedi dangos dros y ddwy flynedd ddiwethaf, pan fydd modd i mi ymateb yn gadarnhaol i waith pwyllgorau craffu, fy mod yn gwneud hynny, ond o ran y dyraniad, rydym ni wedi gorfod rhoi gwybod i ysgolion am yr arian hwnnw a'r dyraniadau hynny cyn gynted â phosib. Nid bod yn anghwrtais i'r Pwyllgor oedd y bwriad. Mae'n fater o amseru a dechrau'r flwyddyn ariannol.

Byddaf yn gwneud datganiad yn ddiweddarach y tymor hwn i roi diweddariad i'r Aelodau ynglŷn â'r newidiadau yr ydym yn eu gwneud i'r mesurau asesu ac atebolrwydd. Mae'n ymddangos i mi ein bod ni mewn sefyllfa i ddechrau defnyddio cyfres fwy deallus o fesurau asesu ac atebolrwydd a fydd yn fodd inni wneud cynnydd o'r sefyllfa y buom ynddi yn y gorffennol, a ddefnyddiwyd efallai, mewn rhai ysgolion, i ganolbwyntio'n yn llwyr ar y ffin rhwng gradd C a gradd D, sydd wedi effeithio ar agweddau eraill ar ein system addysg, o ran y mathau o gymwysterau y mae plant wedi eu cofrestru ar eu cyfer. Er gwaethaf y gostyngiad mewn perfformiad yn 2017, yr hyn a welsom yn 2017 oedd mwy o blant yn cael prydau ysgol am ddim yn cael eu cofrestru ar gyfer TGAU nag erioed o'r blaen—plant na fyddai wedi cael eu cofrestru o'r blaen ar gyfer arholiad gwyddoniaeth TGAU. Mae mwy o blant nag erioed o'r blaen o gefndiroedd tlotach yn cael eu cofrestru ar gyfer y cymwysterau hyn, ac mae hynny'n rhywbeth yr wyf yn credu y dylem ni ei ystyried, ac mae angen cyfres well o fesurau perfformiad arnom.

Fel y dywedais, Llyr, efallai nad ydych chi'n credu yng ngallu'r buddsoddiad hwn i weddnewid bywyd plant. O wrando ar ysgolion, o wrando ar y gwerthusiad ac o wrando ar Estyn, rwyf i'n creu mai hwn yw'r llwybr cywir, hwn yw'r pwyslais cywir, a thra byddaf i yn y swydd hon, bydd yn parhau i fod felly.