Part of the debate – Senedd Cymru am 5:37 pm ar 17 Ebrill 2018.
Wel, ynglŷn â'r sylw olaf, y data yw’r gorau sydd ar gael. Mae'n caniatáu inni lunio’r casgliadau a allwn ni. Bydd mwy i'w wneud drwy’r amser i wella’r dystiolaeth sydd gennym ni i seilio dewisiadau polisi arni. Nid dim ond yn y maes hwn y mae hynny’n wir, ond ym mhob un arall. Nid wyf yn credu ei fod yn tanseilio natur yr argymhellion na’r gwaith sydd gennym i’w wneud o hyd, a dweud y gwir.
Roeddwn yn falch o'ch clywed yn croesawu unwaith eto yr hyn yr ydym ni wedi bod yn ei wneud gyda PrEP a’r gostyngiad sylweddol mewn beichiogrwydd ymysg pobl ifanc yn eu harddegau. Rwy’n cydnabod yr hyn sydd gennych i'w ddweud am yr hyn sydd yn yr adroddiad ynglŷn â chydnabod bod angen i'w gwneud hi'n haws manteisio ar wasanaethau. Mae hynny'n rhan o'r hyn a oedd yn fy natganiad innau. Mae hynny'n rhan o'r hyn yr wyf yn disgwyl ei weld yn digwydd gyda'r amserlen honno ar gyfer gwella.
Rwyf hefyd yna’n dod at eich sylw am wariant a chanlyniadau, oherwydd mae gennyf ddiddordeb o ran sut yr ydym ni'n gwella canlyniadau. Rydym wedi gorfod gwneud dewisiadau anodd am y gyllideb, fel y gŵyr pawb, ond mae gennyf ddiddordeb arbennig mewn—. Y rheswm pam y comisiynodd Rebecca Evans yr adolygiad yn ei swyddogaeth flaenorol oedd er mwyn sicrhau ein bod yn gweld yn iawn sut y darperir gwasanaethau a ble y maent mewn gwirionedd yn diwallu anghenion dinasyddion yn briodol, oherwydd roeddem yn pryderu nad oeddem yn diwallu’r anghenion hynny’n gyson. Y rheswm pam y byddwn yn sefydlu bwrdd rhaglenni gydag arweiniad iechyd rhywiol yw er mwyn cael cynllun gweithredu wedi’i gostio'n briodol i geisio deall nid yn unig a oes gennym ni ddiddordeb yn yr argymhellion ond sut yr ydym ni'n bwrw ymlaen â nhw, beth mae hynny'n ei olygu a phwy sydd ag angen gwneud hynny ac i gael rhywfaint o eglurder a chysondeb wedyn rhwng byrddau iechyd a phartneriaid am yr hyn y bydd angen iddynt ei wneud.
Rwy’n disgwyl yn llawn, cyn gynted ag y bydd gennym ni gynllun gweithredu wedi'i gostio dros y ddwy flynedd nesaf, y byddaf nid yn unig yn adrodd yn ôl i'r lle hwn, ond byddwn yn llawn ddisgwyl y byddai gan un pwyllgor neu’r llall a’r lle hwn ddiddordeb deall a yw hynny wedi digwydd ac yna a ydym mewn gwirionedd wedi cyflawni'r hyn y gwnaethom ei nodi yn ein cynllun.
Rhaid imi ddweud fy mod yn cydnabod y sylwadau a wnewch am Iechyd Cyhoeddus Cymru a’u cyllideb gyffredinol, ac fy ymateb i, yn gwrtais ond yn gadarn, yw ein bod mewn sefyllfa o orfod gwneud dewisiadau anodd iawn am y gyllideb, a does dim modd osgoi hynny. Hyd yn oed o fewn y gwasanaeth iechyd, sef y maes sydd wedi gwneud yn well na phob rhan arall o'r Llywodraeth, mae dewisiadau anhygoel o anodd i’w gwneud o hyd, ac ni fydd dweud eich bod eisiau i fwy o arian gael ei wario mewn un rhan o'r gwasanaeth iechyd nag un arall yn datrys y sefyllfa yr ydym ni ynddi. Rydym ni wedi cael adolygiad â phwyslais penodol i roi syniad inni ynghylch beth i'w wneud i wella, byddwn yn edrych eto ar y canlyniadau, ac mae angen inni ddeall sut i wneud hynny, ac ar yr un pryd mae angen inni sicrhau drwy’r amser ein bod yn cael y gwerth gorau am yr arian yr ydym yn ei wario ym mhob rhan o'r gwasanaeth cyhoeddus gan ein bod mewn cyfnod o gynni ers wyth mlynedd, ac mae hynny'n mynd i barhau.
Ynglŷn â'ch dau sylw terfynol, am yr amrywiaeth mewn gwasanaethau erthylu ac argaeledd hynny, rwy’n cydnabod hynny ac, yn wir, rwyf wedi cael sgwrs gyda Jenny Rathbone am yr union bwynt hwnnw, mwy neu lai, am yr amrywiaeth mewn gwasanaethau rhwng gwahanol rannau o Gymru a lle’r ydym ni, ac rwyf wedi ymrwymo i ddangos diddordeb gwirioneddol yn hynny ac i edrych ar yr hyn y gallem ac y dylem ei wneud i geisio lleihau'r amrywiaeth sy'n bodoli ac i gael ateb priodol. Ni ddylai fod ots ym mha ran o'r wlad yr ydych yn byw ac ni ddylai wneud gwahaniaeth go iawn i’r gwasanaeth sydd ar gael ichi.
Ac, yn olaf, y sylw am—rwy’n deall bod hyn yn anodd—yr amgylchedd rheoleiddio cyfredol a sut y caiff cofnodion eu rhannu neu beidio. Ar y naill law, rydych chi'n deall y gall pobl deimlo y gallai fod y gweithiwr proffesiynol gofal iechyd lleol yn adnabod rhywun nad wyf eisiau iddynt ei adnabod ac efallai y bydd yn anodd imi feddwl bod rhannau o'r cofnod ar gael iddynt. Yr her yw bod hynny, a dweud y gwir, yn risg clinigol posibl hefyd, os nad yw’r unigolyn sydd o bosib yn gyfrifol am eich gofal mewn maes arall yn gwybod.
Nawr, ar hyn o bryd mae gennym ni Reoliadau'r Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Clefydau Gwenerol) 1974, sy’n deitl diddorol—wel, teitl addas. Nawr, mae Lloegr wedi diddymu’r rheini a sefydlu rhai gwahanol yn eu lle. Rydym nawr yn ystyried ar ôl yr adolygiad a allem ac a ddylem ni sefydlu cyfres wahanol o safonau a mesurau i'w disodli. Felly, yr argymhelliad yn yr adroddiad yw'r un y byddwn yn bwrw ymlaen ag ef, a bydd angen inni ystyried rhanddeiliaid a siarad â nhw, gan gynnwys y cleifion, ynghylch a ddylem ni newid y rheini ac, os felly, beth ddylai'r setliad fod a deall y gwahanol faterion hynny rhwng diogelwch clinigol a dewis unigolyn ynghylch sut y defnyddir y cofnodion hynny oherwydd, yn y pen draw, ein huchelgais yn y maes iechyd a gofal yw rhannu mwy o gofnodion iechyd a gofal rhwng gweithwyr gofal iechyd proffesiynol perthnasol, i leihau'r amser y gellir ei wastraffu, i bobl beidio â gorfod esbonio’r un peth fwy nag unwaith, ac i ddileu rhai mathau o risg clinigol. Felly, does dim safbwynt terfynol ar hynny, ond mae ymrwymiad i ystyried a chymryd cyngor ynglŷn ag a ddylem ni ddiwygio, diddymu neu wneud rhywbeth gwahanol a sut i fwrw ymlaen â hynny mewn gwirionedd yma yng Nghymru.