Part of the debate – Senedd Cymru am 5:55 pm ar 17 Ebrill 2018.
Diolch am y sylwadau a'r cwestiynau hynny. Rwy’n falch o weld bod llawer o gysondeb yn y materion y mae llefarwyr yn eu crybwyll. Gwnaf geisio rhoi sylw cryno i’r materion, yn hytrach nag ailadrodd yr hyn yr wyf wedi ei ddweud wrth ateb Angela Burns a Rhun ap Iorwerth ynghylch rhai o'r agweddau. Fodd bynnag, fe wnaf atgoffa pobl fy mod eisoes wedi dweud y bydd cynllun—bydd wedi’i gostio, bydd wedi’i amserlennu—ynghylch sut y byddwn yn bwrw ymlaen â hynny, felly ni wnaf sefyll a cheisio siarad yn fyrfyfyr yma nawr ynglŷn â sut y gwneir hynny, neu ynglŷn â'i amserlen a’i gyflymder, neu ni fyddai fawr o ddiben gofyn i grŵp weithio gyda'i gilydd i ddarparu cynllun gweithredu.
Roeddwn yn falch o glywed Caroline Jones yn sôn am realiti stigma HIV, ond yn fwy cyffredinol am heintiau a drosglwyddir yn rhywiol, ac mae hynny'n dal yn her i ni, o ran darbwyllo pobl i ystyried o ddifrif eu dewisiadau eu hunain, ond hefyd iddynt ofyn am help yn ddigon cynnar i gael y gobaith gorau o drin a rheoli'r peth yn llwyddiannus. Mae argymhelliad 9 yn yr adroddiad yn cyfeirio at addysg rhyw a pherthynas. Nawr, nid oedd yr adolygiad yn gofyn iddynt edrych yn benodol ar yr adolygiad o'r cwricwlwm sy'n digwydd, ond mae’n cydnabod ei fod yn offeryn pwysig o ran sut i wneud hynny ac i wneud yn siŵr bod gan bobl ifanc ystod o wybodaeth wrth iddynt aeddfedu'n oedolion yn y byd a’u bod yn gallu rheoli’r dewisiadau y byddant eu hunain yn eu gwneud, er, wrth gwrs, nid yw bod yn oedolyn yn rhoi unrhyw sicrwydd o ymddygiad synhwyrol na rhesymol, fel yr wyf yn siŵr y gŵyr pob un ohonom ni o wahanol adegau o'n bywydau ein hunain.
Hoffwn gyfeirio’n ôl at y sylw am annhegwch o ran hwylustod y ddarpariaeth ledled y wlad mewn amrywiaeth o leoliadau, a chydnabyddir hynny yn argymhelliad 1, ynglŷn â'r realiti y bydd angen inni wneud mwy. Felly, pan welwn y cynllun ynglŷn â'r gwelliant, byddaf yn disgwyl i fyrddau iechyd ymrwymo iddo a gallu dweud wrth ymateb i’r cynllun gwella hwnnw sut y maent yn mynd ati nid yn unig i gydnabod yr annhegwch sydd eisoes yn bodoli, ond beth fyddant yn ei wneud ynghylch hynny yn ymateb i'r adroddiad hwn, ond, fel y dywedaf, i'r cynllun gweithredu a lunnir.