6. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o effaith y cynnydd mewn trethi cyngor ar drigolion Gorllewin De Cymru? OAQ51993

Mae awdurdodau lleol a etholwyd yn ddemocrataidd yn gyfrifol am bennu'r dreth gyngor bob blwyddyn. Mae awdurdodau lleol yn atebol i'w poblogaethau lleol am y penderfyniadau a wnânt, gan gynnwys pennu cyfraddau'r dreth gyngor. Yr wythnos hon, mae Llywodraeth Cymru wedi lansio ymgyrch i gynyddu'r nifer sy'n manteisio ar ein cynllun gostyngiadau'r dreth gyngor, sy'n cefnogi aelwydydd incwm isel.

Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae trigolion Pen-y-bont ar Ogwr wedi cael cynnydd o 4.5 y cant, Castell-nedd wedi cael 3.7 y cant ac Abertawe wedi cael cynnydd syfrdanol o 4.9 y cant. Ar yr un pryd ag y mae fy etholwyr yn gorfod talu'r codiadau hyn sy'n uwch na chwyddiant, nid yw cyflogau ond wedi codi hanner cymaint â'r symiau hyn. Ysgrifennydd y Cabinet, sut y gellir cyfiawnhau'r codiadau hyn pan fo gwasanaethau'n cael eu torri? Sut y gallwn gyfiawnhau gofyn i fy etholwyr dalu mwy o'u hincwm prin am lai o gasgliadau biniau, ffyrdd heb eu trwsio, goleuadau stryd sydd wedi torri a thoriadau i wasanaethau?

Mae arnaf ofn, Lywydd, fod yr ateb yn syml iawn: y cyfiawnhad yw effaith wyth mlynedd o gyni ar gyllidebau gwasanaethau cyhoeddus yma yng Nghymru—wyth mlynedd lle bu llai o arian ar gael, flwyddyn ar ôl blwyddyn ar ôl blwyddyn, i'r Llywodraeth hon ac i awdurdodau lleol wneud y gwaith hanfodol y cyfeiriodd yr Aelod ato. Gwn fod awdurdodau lleol o bob plaid ledled Cymru yn meddwl yn galed iawn am effaith eu penderfyniadau ar eu poblogaeth leol. Yma yng Nghymru, o leiaf, mae'n gysur i'r aelwydydd tlotaf nad ydynt yn talu'r dreth gyngor, tra bo dros 2 filiwn o'r aelwydydd tlotaf dros y ffin yn Lloegr bellach yn gorfod gwneud cyfraniadau sylweddol, nid o'u hincwm nad yw'n codi, ond o'u hincwm budd-daliadau sydd wedi'i rewi, am wasanaethau cyhoeddus lleol.

Ac yn olaf, cwestiwn 7—Mick Antoniw.