Part of the debate – Senedd Cymru am 4:54 pm ar 18 Ebrill 2018.
Ddirprwy Lywydd, fel y gwelaf fi, dyma'r sefyllfa: lle mae materion yn ein dwylo ni, credaf y gallwn ddangos bod Llywodraeth Cymru wedi gweithredu'n brydlon ac yn gyson i gasglu'r dystiolaeth a nodi blaenoriaethau allweddol ar gyfer Cymru wrth i ni symud tuag at Brexit. Lle mae gwaith paratoi'n dibynnu'n llwyr ar benderfyniadau a wneir gan eraill, mae ein gallu i baratoi yn anochel yn llai sicr—fel y dywedodd Leanne Wood yn gynharach, mae y tu allan i'n rheolaeth ni.
Hyd yn oed pan fyddwn yn ymdrin â'n cyfrifoldebau ein hunain, mae'r cyd-destun newidiol yn golygu bod yn rhaid inni adnewyddu ein hymdrechion ac ail-lunio ein camau gweithredu yn ôl y stori sy'n datblygu. Mae adroddiad y pwyllgor yn arbennig o ddefnyddiol yn casglu safbwyntiau ystod eang o sefydliadau sydd â diddordeb uniongyrchol yn Brexit a dod i gasgliadau ynglŷn â sut y gallwn weithio gyda'n gilydd hyd yn oed yn fwy agos yn y dyfodol.
Mae popeth a wnaethom fel Llywodraeth ers Mehefin 2016 wedi bod drwy ymgysylltu ag ystod mor eang o safbwyntiau a lleisiau Cymreig ag y gallasom eu crynhoi. Mae'r grŵp cynghori ar Ewrop, er enghraifft, a sefydlwyd gan y Prif Weinidog yn union ar ôl y refferendwm, yn dwyn ynghyd ystod eang a dwfn o arbenigeddau. Mae'r cyfarfodydd o gwmpas y bwrdd ar Brexit a gadeirir gan fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths wedi bod yn fforwm uchel ei barch y gwnaed defnydd da iawn ohono yn y Gymru wledig. Mae gweithgor ymadael â'r UE cyngor datblygu'r economi, dan gadeiryddiaeth Ken Skates, wedi creu cyd-destun lle mae buddiannau economaidd allweddol yng Nghymru yn siarad yn uniongyrchol â Llywodraeth Cymru ar waith paratoi ar gyfer Brexit. A gallwn fynd o gwmpas bwrdd y Cabinet i gyd, Ddirprwy Lywydd, yn nodi'r ymgysylltiad uniongyrchol y mae fy nghyd-Aelodau wedi'i ddatblygu â'r sector addysg, y sector iechyd ac ati, a byddwn yn parhau i wneud hyn ac i wneud mwy yn y cyfnod nesaf.
O'r cychwyn cyntaf, a'r papur ar y cyd a gynhyrchwyd â Phlaid Cymru ym mis Ionawr y llynedd, rydym wedi dadlau na ellid paratoi'n briodol ar gyfer bywyd y tu hwnt i Brexit o fewn dwy flynedd proses erthygl 50. Ar y cychwyn, ni yn unig a ddadleuodd dros gytundeb pontio. Wrth gwrs, erbyn hyn rydym yn croesawu'r cytundeb dros dro ar gyfnod pontio, hyd yn oed os ydym yn parhau i gredu y bydd angen ymestyn y gwaith paratoi ymhell y tu hwnt i'r 21 mis sy'n cael ei gynnig ar hyn o bryd.