1. Pa drafodaethau mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi eu cynnal ynglŷn â chynlluniau ar gyfer safle newydd i Ysgol Dewi Sant yn Llanelli? OAQ52045

Diolch yn fawr, Simon. Nid wyf wedi cael unrhyw drafodaethau uniongyrchol. Awdurdodau lleol, Cyngor Sir Caerfyrddin yn yr achos hwn, sy'n nodi'r safleoedd a ffafrir ar gyfer eu prosiectau adeiladu ysgolion.

Diolch i'r Ysgrifennydd Cabinet am yr ateb cyntaf. Bydd hi'n ymwybodol, serch hynny mae'n siŵr, fod tri adroddiad Estyn erbyn hyn wedi dweud bod cyflwr presennol yr ysgol yn amharu ar ddysg yn yr ysgol, a bod plant ysgol Dewi Sant yn haeddu'r addysg orau, a dyna wrth gwrs yw bwriad cynllun ysgolion yr unfed ganrif ar hugain sydd ganddi hi a'i hadran. Erbyn hyn—heddiw, fel mae'n digwydd—mae'r cais cynllunio wedi ei gyflwyno'n ffurfiol ar gyfer yr ysgol newydd. Mae yna oedi wedi bod oherwydd bod rhywrai wedi cwyno bod yr ysgol yn disodli beth maen nhw'n ei alw yn llain werdd. Mae'n bwysig tanlinellu bod y cynlluniau sydd wedi eu cyflwyno heddiw yn cynnwys mynediad i'r cyhoedd ar gyfer caeau chwarae'r ysgol, ac felly yn cadw elfen gymunedol, fel y byddai pob un yn ei groesawu, ym mhob ystyr. Pe bai oedi oherwydd bod yr anghytuno yma yn lleol yn gohirio'r cynllun, a fydd y Llywodraeth mewn sefyllfa i warantu bod yr arian cyfalaf yn dal i fod ar gael ar gyfer yr ysgol hon, gan fod y plant, y dylai ein ffocws ni fod arnynt yn y cyd-destun yma, yn haeddu ysgol newydd, ac yn haeddu ysgol o'r radd y mae hi a'i chynlluniau yn ei hyrwyddo?

Diolch, Simon. Fe fyddwch yn gwybod bod Llywodraeth Cymru wedi ystyried yr achos busnes amlinellol ar gyfer y prosiect ym mis Ebrill 2017, a fy mod wedi rhoi cymeradwyaeth i'r awdurdod lleol fwrw ymlaen gyda'r achos busnes. Rwy'n ymwybodol o'r oedi, ond oherwydd y rheolau sy'n ymwneud â cheisiadau cynllunio, ni fyddai'n iawn i mi, nac unrhyw un arall o Weinidogion Cymru yn wir, roi sylwadau ar y cynlluniau hynny. Rwy'n falch fod mynediad cymunedol i’w gael—mae hynny'n rhan bwysig o'r holl brosiectau a gyflwynir. Yn wir, mae'n un o elfennau craidd rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain ein bod nid yn unig yn darparu cyfleusterau addysgol ardderchog, ond bod y cyfleusterau hynny ar gael i’r cyhoedd yn ehangach eu defnyddio. Mae'r dyraniadau i Sir Gaerfyrddin yn filiynau lawer o bunnoedd, ar gyfer mynd i'r afael â llawer o ysgolion ledled yr ardal honno, a bydd fy swyddogion yn cadw mewn cysylltiad agos â Sir Gaerfyrddin ynghylch y gallu i gyflawni'r cynlluniau hynny, ac yn wir eu ceisiadau am fuddsoddiad o dan fand B y rhaglen.

Rwy'n llwyr gefnogi'r alwad y dylai’r arian barhau i fod ar gael i adeiladu ysgol newydd. Nid oes unrhyw amheuaeth fod taer angen ysgol newydd ar ddisgyblion ysgol Dewi Sant, ond ofnaf fod Cyngor Sir Caerfyrddin wedi gwneud tro gwael â hwy o ran y ffordd y maent wedi dilyn proses. Os darllenwch yr achos busnes a gyflwynwyd i Lywodraeth Cymru, mae'n enghraifft wych o resymoledd ôl-weithredol. Mae'n eithaf amlwg fod swyddogion y cyngor wedi penderfynu y byddai hwn yn safle hawdd i adeiladu arno ac wedi gweithio'n ôl o'r rhagdybiaeth honno. Mae hwn yn dir gwyrdd mewn rhan ddifreintiedig o Lanelli, ac mae safleoedd eraill ar gael, yn fwyaf nodedig safle Heol Goffa, a fydd bellach yn wag, gydag ysgol newydd yn cael ei hadeiladu yn Llynnoedd Delta ar gyfer yr ysgol arbennig. Felly, byddaf yn gofyn i'r Gweinidog cynllunio alw'r cais hwn i mewn os nad yw cais maes y pentref yn llwyddiannus, gan nad dyma'r lle iawn i adeiladu ysgol. Ond mae ysgol newydd yn hanfodol, a gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn rhoi sicrwydd clir y bydd cyllid ar gael.

Wel, Lee, gallaf gadarnhau na ddylai unrhyw gymeradwyaeth gan yr adran addysg i achosion busnes a gyflwynir gan awdurdodau addysg lleol, ledled Cymru, amharu ar unrhyw brosesau—prosesau statudol—sy’n angenrheidiol. Bydd ysgolion yn Sir Gaerfyrddin wedi cael buddsoddiad o £87 miliwn yn y rhaglen band A, a bydd £130 miliwn ychwanegol yn cael ei fuddsoddi o ganlyniad i raglen band B. Ac fel y dywedais yn fy ateb i Simon Thomas, mae fy swyddogion yn cadw mewn cysylltiad agos â'r holl awdurdodau lleol er mwyn sicrhau bod eu rhaglenni'n cael eu cyflawni yn y ffordd orau bosibl er budd y plant sy'n mynychu'r ysgolion hynny.