4. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am ymdrechion i wella diogelwch ar y ffyrdd yng ngogledd Cymru? OAQ52271

Gwnaf. Mae fframwaith diogelwch ar y ffyrdd Cymru yn nodi'r camau y byddwn ni a'n partneriaid yn eu cymryd i gyflawni ein targedau i leihau anafiadau. Ym mis Ebrill, cyhoeddais dros £4.5 miliwn o gyllid i ogledd Cymru drwy ein grantiau trafnidiaeth, i wella diogelwch, lleihau tagfeydd, creu twf economaidd a hybu teithio llesol.

Diolch. Rhwng mis Ebrill a mis Mai eleni, mewn cwta bythefnos, collodd saith unigolyn eu bywydau ar y ffyrdd yng ngogledd Cymru. Yr wythnos diwethaf, yn anffodus, cafodd unigolyn arall ei ladd. Nawr, er gwaethaf lansiad cynllun diogelwch beiciau modur blynyddol Ymgyrch Darwen yng ngogledd Cymru yn ddiweddar, mae o leiaf bum beic modur wedi bod yn rhan o'r digwyddiadau trasig hyn, pob un yn hynod o drallodus i deuluoedd y rhai a gollodd eu bywydau. Mae Beicio Diogel yn gynllun eithriadol o dda ac wedi bod ar waith yng ngogledd Cymru ers peth amser. Tybed, Ysgrifennydd y Cabinet, o ystyried y marwolaethau hyn y clywsom amdanynt, sydd wedi cael cryn dipyn o gyhoeddusrwydd—tybed a fyddech yn ystyried cynyddu'r cyllid ar gyfer y cynllun Beicio Diogel fel y gellir darparu hyfforddiant am ddim ledled canolbarth a de Cymru, oherwydd, wrth gwrs, pan fo damweiniau fel hyn yn digwydd, nid pobl gogledd Cymru sy'n colli eu bywydau bob tro; mae hyn yn effeithio ar Gymru gyfan. Rwy'n teimlo, pan fo gennych fenter mor dda â Beicio Diogel ar waith yng ngogledd Cymru, gydag ychydig o gyllid ychwanegol, efallai y gall estyn allan er mwyn lleihau marwolaethau ar ein ffyrdd yng ngogledd Cymru, ond felly hefyd ledled Cymru gyfan.

A gaf fi gydymdeimlo â theuluoedd y rhai a fu farw ar y ffyrdd yng ngogledd Cymru yn ystod yr wythnosau diwethaf? Rydym wedi gweld nifer sylweddol o feicwyr modur, yn arbennig, yn marw ar y ffyrdd yng ngogledd Cymru eleni hyd yn hyn, ac rwy'n awyddus i sicrhau ein bod yn defnyddio'r adolygiad canol tymor o'r fframwaith diogelwch ar y ffyrdd i wella nid yn unig darpariaeth camerâu GanBwyll ar ffyrdd gogledd Cymru er mwyn sicrhau bod beicwyr modur yn gyrru'n ddiogel, a bod gyrwyr eraill hefyd yn gyrru'n ddiogel, gan nad beicwyr modur sydd ar fai bob amser pan fydd damweiniau'n digwydd—. Nawr, dangosodd adolygiad canol tymor y fframwaith diogelwch ar y ffyrdd fod dilyniant da—cynnydd da, yn hytrach—yn cael ei wneud o ran y targedau ar gyfer gostyngiad cyffredinol yn nifer y bobl sy'n cael eu lladd neu eu hanafu'n ddifrifol, ond roedd un ystadegyn penodol yn frawychus iawn, ac roedd yn ymwneud â chynnydd parhaus yn nifer y marwolaethau ymhlith beicwyr modur.

Gallaf roi gwybod i'r Aelod, yn ogystal â chynllun Beicio Diogel, ein bod bellach wedi dechrau cael trafodaethau gyda sefydliad diogelwch ar y ffyrdd dielw cenedlaethol ynglŷn â'r posibilrwydd o ddarparu eu cyrsiau beicio modur Two Wheels yng Nghymru, ac rydym yn edrych hefyd ar weithio gyda'r adran addysg ar y potensial i gynnwys diogelwch ar y ffyrdd ym maes dysgu a phrofiad iechyd a lles. Mae'n hanfodol nad ydym ond yn edrych ar ddatrys y broblem hon heddiw, ond dylem edrych ar ddatrys y broblem am flynyddoedd i ddod, felly yr amcan ar gyfer y tymor byrrach fydd lleihau nifer y beicwyr modur sy'n cael eu lladd neu eu hanafu'n ddifrifol drwy wella'r ddarpariaeth o gyrsiau. Yn y tymor hwy, hoffem sicrhau bod pobl ifanc, pan fyddant yn cyrraedd oedran lle gallant yrru beic modur, wedi cael yr addysg a'r hyfforddiant iawn a ddylai eu galluogi i yrru'n ddiogel.

Mae trigolion wedi bod yn ymgyrchu dros ostwng y terfyn cyflymder ar Ffordd Parc-y-fron yn Nhreffynnon i 30 mya ers peth amser bellach. Maent wedi bod yn ymgyrchu dros hynny er diogelwch y trigolion a cherddwyr a defnyddwyr y ffordd. Mae'r ffordd yn ffordd breswyl, gyda lleoedd parcio ar hyd-ddi gerllaw ysgolion, ac ar nifer o ffyrdd ymyl. Mae'n sefyllfa hurt, a dweud y gwir: mae'r terfyn cyflymder wrth fynd i mewn i'r rhan honno o Dreffynnon yn 30 mya wrth arwain i mewn i'r dref, yna mae'n codi i 40 drwy ran uchaf y dref ac yna mae'n newid i 60. Nawr, gwn fod—. Adolygwyd y terfyn cyflymder yn ddiweddar, ac mae'r terfyn wedi'i gadw ar 40, nad yw'n gwneud unrhyw synnwyr o gwbl i'r trigolion, ac nid oedd yn gwneud unrhyw synnwyr i minnau chwaith. Gwnaed y penderfyniad anghywir, a'r trigolion sy'n gorfod byw gydag ef. Gwn na fyddwch yn awyddus i roi sylwadau ar achos penodol, felly rwy'n defnyddio Treffynnon fel enghraifft, ond fel mater o egwyddor, a ydych yn cytuno y dylai preswylwyr gael y gair olaf ar derfynau cyflymder ar eu ffyrdd?

O dan Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, mae'n gwbl hanfodol fod ymgynghori'n digwydd â thrigolion ar faterion sy'n gysylltiedig â'u diogelwch a'u lles, ac mae hynny, wrth gwrs, yn cynnwys terfynau cyflymder yn eu cymunedau. Mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi'r syniad o weithredu parthau 20 mya, a lle bo hynny'n briodol, o ostwng terfynau cyflymder o 30 mya i 20 mya, er enghraifft y tu allan i ysgolion. Nawr, rwy'n ymwybodol o'r ardal y cyfeiria'r Aelod ati. Rwy'n ymwybodol o'r amrywio yn y terfynau cyflymder heb fod ymhell oddi wrth ei gilydd. Byddaf yn mynd ar drywydd y mater gyda'r awdurdod lleol, gan nad ein cyfrifoldeb ni, ond cyfrifoldeb yr awdurdod lleol, oedd bwrw ymlaen â'r gwaith hwn. Fe roddaf wybod i'r Aelod beth yw esboniad yr awdurdod lleol am y penderfyniad hwnnw ac i weld a fydd dadansoddiad pellach o'r terfynau cyflymder yn yr ardal yn ystod y misoedd nesaf.