Yr eitem nesaf yw'r cynnig i ethol Aelod i Gomisiwn y Cynulliad, ac rydw i'n galw ar aelod o'r Pwyllgor Busnes i wneud y cynnig. Gareth Bennett.

Cynnig NDM6744 Elin Jones

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn unol â Rheol Sefydlog 7.9, yn penodi Neil Hamilton (Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig) fel aelod o Gomisiwn y Cynulliad yn lle Caroline Jones (Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig).

Cynigiwyd y cynnig.

Yn ffurfiol.

I siarad, Mandy Jones.

Ydw, rwy'n gwrthwynebu.

Nid ydych yn siarad yn y ddadl.

Byddaf, fe fyddaf yn siarad.

Rwy'n galw arnoch i siarad yn awr, os ydych am siarad.

Diolch. Mae'n ddrwg gennyf. Rwy'n gwrthwynebu'r cynnig i alw Neil Hamilton ar gyfer y Comisiwn. Mae rôl y Comisiynydd yn mynd i galon y lle hwn—sut y caiff ei redeg, sut y mae'n cynllunio ar gyfer y dyfodol, a sut y caiff ei weld gan y cyhoedd. Mae'r Comisiwn—a dyfynnaf oddi ar ein gwefan—

'yn gyfrifol am ddarparu eiddo, staff a gwasanaethau i gefnogi Aelodau'r Cynulliad'.

Un o'r geiriau allweddol yno yw 'staff'. Y staff yw ein prif gymorth. Maent yn gwneud i'r lle hwn weithio, ac a dweud y gwir, ni fyddai dim o hyn yn digwydd hebddynt. Dylem eu gwerthfawrogi yn y ffordd y maent yn ei haeddu. Mewn gwirionedd, dylem werthfawrogi ein gilydd yn yr un modd.

Ceir llawer o resymau pam y buaswn yn gwrthwynebu i Neil Hamilton ddod yn Gomisiynydd. Fodd bynnag, y rheswm yr hoffwn ei gofnodi yw bod Neil Hamilton, ar 16 Mai, wedi ymatal ar y bleidlais i gefnogi'r polisi urddas a pharch sy'n cael ei ddatblygu. Roedd hi'n ymddangos mai prif hanfod ei ddadl oedd mai am ran o'r amser yn unig y dylai'r polisi fod yn gymwys. Mae dod yn Aelod o'r Cynulliad yn anrhydedd, a dylid parchu hynny fel y cyfryw. Nid swydd ran-amser yw hi. Ni ellir cael gwared ar egwyddorion Nolan a'r cod ymddygiad yr addawodd pob un ohonom gydymffurfio â hwy wrth dyngu llw fel tynnu côt wlyb pan fydd yn mynd yn rhy anghyfforddus. Nid wyf yn gweld sut y mae ei safbwynt yn gydnaws â rôl Comisiynydd y Cynulliad. Diolch.

A ydych chi am siarad? Neil Hamilton.

Diolch ichi, Lywydd. Doeddwn i ddim yn rhagweld gorfod gwneud yr araith hon, gan na roddodd Mandy Jones unrhyw rybudd i mi ynglŷn â'i gwrthwynebiad, ond wedi dweud hynny, fe fanteisiaf ar y cyfle yn awr i ymateb.

Gwneuthum fy nadleuon yn y ddadl ar y polisi urddas a pharch, a gwneuthum y pwynt y dylai'r holl bobl mewn bywyd cyhoeddus gael hawl i fywyd preifat ac yng nghyd-destun y ddadl honno, cyfeiriais yn benodol at achos Michelle Brown, lle y cafodd ei dwyn gerbron y pwyllgor safonau yn sgil sgwrs a gafodd ar y ffôn, sgwrs a gafodd ei recordio'n gyfrinachol a'i chyhoeddi'n faleisus wedyn gan gyn-gyflogai. Nid wyf yn ceisio amddiffyn y geiriau y cwynwyd yn eu cylch, ond roeddwn o'r farn, yng nghyd-destun ein polisi urddas a pharch, y dylid cael prawf rhesymoldeb a phrawf cymesuredd yn y gosb a osodid pe canfyddid bod rhywun yn torri'r rheolau. Wedi dweud hynny, dyna'r safbwynt a gyflwynais yn y ddadl. Roedd gan y Cynulliad farn wahanol. Ac un union fel y pleidleisiais dros lawer iawn o flynyddoedd yn Nhŷ'r Cyffredin ac yn wir, yn y Cynulliad hwn ar ddeddfau arfaethedig y wlad, os oeddwn ar yr ochr a oedd yn colli, roeddwn yn derbyn fy mod wedi colli'r ddadl wrth gwrs, neu o leiaf wedi colli'r bleidlais, ac felly byddwn yn cydymffurfio'n ufudd â'r rheolau y pleidleisiwyd drostynt, ac mae hynny'n wir yn yr achos hwn hefyd. Rydym yn anghytuno'n anrhydeddus ymysg ein gilydd mewn Cynulliad democrataidd, ac mae gennym hawl i arddel safbwyntiau gwahanol ynglŷn â pha mor ddymunol yw camau gweithredu arfaethedig. Nid yw hynny'n golygu bod unrhyw un ohonom yn cymeradwyo math o ymddygiad neu eiriau ceryddadwy neu sarhaus ac sy'n debygol o achosi tramgwydd enbyd, nac ymddygiad neu eiriau hiliol neu beth bynnag yn enwedig.

Yr oll a ddywedaf yw os yw'r Cynulliad yn cymeradwyo'r penodiad hwn y prynhawn yma, byddaf yn cyflawni rhwymedigaethau Comisiynydd hyd eithaf fy ngallu, gyda'r math o broffesiynoldeb, gonestrwydd ac uniondeb y credaf fy mod wedi ei arddangos yn y ddwy flynedd y bûm yma. Credaf fod digon o Aelodau wedi gweithio gyda mi mewn pwyllgorau, yn ogystal ag yn y Cyfarfod Llawn, i wybod fy mod bob amser wedi gwneud fy ngorau i gynnal yr egwyddorion y seiliwyd y lle hwn arnynt. Mae fy mhlaid, a wrthwynebai ei greu yn y lle cyntaf, wedi derbyn canlyniad y bobl, ac mae ewyllys y bobl yn bwysicach na dim. Buaswn yn mabwysiadu'r un safbwynt ynghylch ewyllys y Cynulliad mewn perthynas â'r rheolau y mae'n eu mabwysiadu ar gyfer ymddygiad ei Aelodau ei hun. Felly, dyna ddatganiad byr o fy safbwynt—y byddaf yn cydymffurfio â'r polisi urddas a pharch, fel y'i cymeradwywyd gan y Cynulliad hwn.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Gohiriaf y bleidlais, felly, ar y cynnig yma tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.