Yn gyntaf oll, a gaf fi ddiolch i'r pwyllgor am yr adroddiad hynod bwysig hwn? Nid wyf yn aelod o'r pwyllgor fy hun, ond gallaf weld o swm y gwaith sydd wedi mynd tuag at ei gynhyrchu a'r dystiolaeth sylweddol a gasglwyd, ei fod yn mynd i fod yn gymorth mawr i Lywodraeth Cymru a chredaf fod ymateb Llywodraeth Cymru iddo i'w groesawu i raddau helaeth hefyd.

Mae'n deg dweud, rwy'n credu, fod Llywodraeth Cymru yn darparu ffocws clir iawn ar les yn ein cymunedau ac ni allaf feddwl am gyfraniad mwy sylweddol at les personol na chartref diogel, cynnes, fforddiadwy—mae'n sylfaen i gymaint o agweddau eraill ar fywyd.

O fy mhrofiad cyfyngedig, yn seiliedig ar wirfoddoli gyda'r lloches nos ym Merthyr Tudful a siarad â'r trigolion a'r gwirfoddolwyr mwy profiadol, mae'n glir iawn fod achosion a rhesymau dros ddigartrefedd a chysgu ar y stryd, fel y nodwyd yn yr ymchwiliad, yn amrywiol ac yn gymhleth. Yn wir, mewn llawer o achosion, fel y dangoswyd yn yr adroddiad a chan siaradwyr eraill, gall sefyllfa tai unigolyn adlewyrchu llu o broblemau dryslyd eraill yn eu bywydau. Dyna pam yr oeddwn am gyfeirio'n benodol at argymhelliad 17 yn ymateb Llywodraeth Cymru. Mae'n hollol iawn y dylai fod cyfrifoldeb a rennir rhwng y Gweinidog iechyd a'r Gweinidog tai i fynd i'r afael â chysgu ar y stryd, ac felly croesewir y ffaith bod y Llywodraeth wedi derbyn yr argymhelliad hwn, er gwaethaf y cafeat a'r eglurhad y gofynnwyd amdano gan Gadeirydd y pwyllgor, John Griffiths. Fodd bynnag, fel y noda ymateb y Llywodraeth, mae gan yr holl Ysgrifenyddion y Cabinet a Gweinidogion gyfrifoldeb a rennir i helpu i sicrhau mwy o gynnydd yn y gwaith o leihau cysgu ar y stryd. Felly, hoffwn glywed mwy gan y Gweinidog am y dull Llywodraeth gyfan o ystyried y mater. Er enghraifft, a yw Ysgrifennydd y Cabinet dros yr economi yn gwthio'r sector preifat yng Nghymru i gyfrannu mwy drwy eu cyfrifoldebau cymdeithasol corfforaethol? A yw'r Gweinidog diwylliant yn gwthio pobl yn sector y celfyddydau i ymwneud mwy â'r sector digartrefedd er mwyn defnyddio gallu'r celfyddydau a cherddoriaeth i estyn allan at bobl? Mewn addysg, a yw'r Llywodraeth yn effro i'r plant sy'n cael eu gosod mewn perygl mawr o ganlyniad i ddiffyg cartref diogel a sefydlog? A gellid gofyn cwestiynau tebyg i holl adrannau'r Llywodraeth, felly rwy'n edrych ymlaen at glywed yr ymateb i hynny.

Ddirprwy Lywydd, roeddwn eisiau siarad am argymhelliad 28 hefyd a'r cyfeiriad at y rhaglen Cefnogi Pobl. Rydym yn gwybod bod cynlluniau braenaru ar hyn o bryd yn profi'r posibilrwydd o ariannu hyblyg, ond hyd yn oed ar y pwynt hwn, fel eraill rwy'n credu, hoffwn osod marciwr. Rwy'n parhau i fod heb fy argyhoeddi na fydd darparu hyblygrwydd ychwanegol i rai awdurdodau lleol yn cynnwys risgiau sylweddol i'r hyn yr ydym yn ceisio ei gyflawni, ac mae hwnnw'n destun pryder y gwn fod eraill yn y sector tai yn ei rannu. Er enghraifft, mewn rhai mannau, rydym eisoes yn gweld risgiau i gyllidebau ysgolion ar ôl i Lywodraeth Cymru roi'r gorau i glustnodi arian ar gyfer addysg. Yn fy marn i, mae angen inni edrych ar a dysgu oddi wrth y profiadau hynny. Os gall y rhaglen Cefnogi Pobl bresennol gyflawni gan symud hyd yn oed yn fwy eglur tuag at wella canlyniadau, byddai'n annoeth rhoi hynny mewn perygl. Gyda chlustnodi arian, gwyddom y bydd yr holl arian a ddyrannwyd yn mynd at y diben hwnnw. Efallai y bydd rhai awdurdodau lleol yn ychwanegu ato hyd yn oed. Fodd bynnag, mae cael gwared ar glustnodi arian—mae'n glir i mi y bydd rhai cynghorau yn ymateb i'w blaenoriaethau mewn ffordd wahanol, a gallai hynny danseilio'r holl waith da yr ydym yn ei wneud yn y maes hwn.

Felly, unwaith eto a gaf fi ddiolch i'r pwyllgor am ei adroddiad a gobeithio y bydd yn mynd gryn dipyn o ffordd tuag at gynorthwyo'r Llywodraeth i ymdrin â mater sydd wedi dod yn ffynhonnell cywilydd ym Mhrydain heddiw? A gadewch i ni obeithio, yng Nghymru, y gallwn ddangos y gallwn wneud pethau'n wahanol, y gallwn neilltuo amser, egni, adnoddau ac ymrwymiad i ymdrin â'r malltod gofidus a diangen hwn ar fywydau cymaint o bobl sy'n agored i niwed yn ein cymdeithas heddiw.