1. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am y grantiau a ddarperir gan lywodraeth leol i gyflenwi gwasanaethau cyhoeddus? OAQ52498

Mae awdurdodau lleol yn cynnig ystod o gynlluniau grant i ddarparu cymorth a gwasanaethau yn lleol.

Ysgrifennydd y Cabinet, diolch am eich ateb cryno iawn. Bydd cynigion Llywodraeth Cymru i gyfuno nifer o ffrydiau a ariennir gan grantiau i greu un grant—y grant ymyrraeth gynnar, atal a chefnogi—yn diddymu'r diogelwch a glustnodir ar gyfer nifer o ffrydiau fel Cefnogi Pobl, grant refeniw Dechrau'n Deg a Teuluoedd yn Gyntaf. Nawr, yn fy rhanbarth i, gallai hyn gael effaith andwyol ar fenter o'r enw partneriaeth Teulu, sy'n hynod o boblogaidd, ac sydd wedi darparu cymorth hanfodol i blant ar adegau anodd iawn. Mae rhai o fy etholwyr wedi dweud wrthyf na fyddent wedi gallu ymdopi â phrofiadau anodd iawn oni bai am y cymorth a gawsant gan bartneriaeth Teulu. Nawr, rwy'n deall bod swyddogion Llywodraeth Cymru wedi gwneud ymholiadau ynglŷn â dyfodol y grant hwn, a bod cyngor Caerdydd wedi cadarnhau y bydd unrhyw drefniadau newydd yn sicrhau bod y gwasanaethau a ddarperir gan bartneriaeth Teulu yn parhau.

A ydych yn credu ei bod yn wirioneddol bwysig fod cynlluniau llwyddiannus yn cael eu parhau mewn unrhyw drefniant cyllid newydd, a'n bod yn cynnal arferion gorau? Nid oes angen inni ailddyfeisio'r olwyn drwy'r amser, ac yn sicr, pan fydd ein hetholwyr yn dweud wrthych fod rhywbeth yn gweithio, dylid ei gynnal.

A gaf fi ddweud wrth ateb y cwestiwn, Lywydd, os oes gan Aelodau unrhyw faterion penodol ynghylch ffrydiau ariannu penodol a grwpiau penodol yn eu hetholaethau neu eu rhanbarthau, rydym bob amser yn fwy na pharod i fynd i'r afael â'r problemau arbennig hynny a'r materion penodol hynny, ni a'r awdurdodau lleol perthnasol?

O ran y grant integredig newydd, rwy'n dweud wrth yr Aelod y bydd yn dal i gael ei glustnodi i ganolbwyntio ar y grwpiau mwyaf agored i niwed yn y gymdeithas. Rydym yn ystyried sut y datblygwn ein dull o fonitro canlyniadau ymhellach er mwyn sicrhau nad ydym yn gweld y canlyniadau y mae'r Aelod wedi'u disgrifio, ac mae'r Aelod yn iawn i'w hofni; rwy'n derbyn bod pryder ynglŷn â hynny. Ond mae hefyd yn bwysig—a gobeithiaf y bydd yr Aelodau yn ystyried hyn hefyd—ein bod yn integreiddio grantiau sy'n canolbwyntio fel ei gilydd ar yr angen i ymyrryd yn gynnar ac sy'n cynorthwyo unigolion ac aelwydydd i fyw'n annibynnol a chyflawni eu potensial.

Credaf y bydd Aelodau ar draws y Siambr yn cytuno nad yw bywydau pobl a'r heriau y maent yn eu hwynebu yn cyd-fynd yn daclus â'r strwythurau y gallwn eu hadeiladu weithiau o amgylch cynlluniau grant, ac felly credaf mai integreiddio yw'r ffordd gywir o fwrw ymlaen. Ond yn amlwg, mae'n rhaid inni wneud hynny gan gynnal gwasanaethau i grwpiau agored i niwed yn y gymdeithas. Diben hyn yw gwella pethau, nid achosi'r anawsterau y mae'n eu disgrifio.

Gall gwres yr haf fod yr un mor beryglus ag oerfel y gaeaf i bobl ddigartref. Mae gorludded gwres, diffyg hylif, llosg haul a glanweithdra yn dod yn broblemau difrifol i'r nifer gynyddol o bobl yng Nghymru sy'n byw ar y stryd.

Ysgrifennydd y Cabinet, tynnwyd fy sylw at stori Luke dros y penwythnos. Roedd Luke mor daer am ddŵr, fel y bu'n rhaid iddo yfed o doiledau. Ar ein strydoedd ni, yn ein gwlad ni, o dan eich Llywodraeth chi, mae pobl heb obaith yn cael eu gorfodi i ddioddef diffyg urddas sy'n annynol. Heddiw, mae elusen Wallich wedi galw am weithredu ar frys. Mae'n rhaid i'r Llywodraeth ganolog weithio gydag awdurdodau lleol a'r trydydd sector i weithredu ar frys i helpu'r bobl druenus hyn.

Mae dŵr ac eli haul yn flaenoriaeth arbennig i bobl ddigartref yn yr amgylchiadau hyn, felly a all Ysgrifennydd y Cabinet ddweud wrthyf pa fesurau brys y mae'n bwriadu eu rhoi ar waith i sicrhau y gall pobl ddigartref ymdopi yn y tywydd hwn?

A gaf fi ddweud, Lywydd, fy mod wedi gweld rhai o'r adroddiadau hyn fy hun, ac nad yw fy nghasgliad yn annhebyg i'ch un chi? Credaf ei bod yn ofnadwy fod pobl yn yr oes sydd ohoni yn gorfod gwneud y pethau hyn er mwyn cynnal eu hunain. Credaf y bydd pawb yn cytuno â'ch casgliadau ar hynny ac yn awyddus i gytuno â chi o ran eich ymagwedd tuag at hynny. Darllenais yr un adroddiad â chi heddiw, ac mae'n arswydus fod pobl yn y wlad hon yn byw yn y ffordd honno.

Mae'r Gweinidog tai yn ei lle ar gyfer y sesiwn holi hon. Mae wedi clywed yr hyn a ddywedoch, a bydd yn ymateb i chi. Ond gadewch i mi ddweud hyn: mae'r Llywodraeth hon yn gwbl ymroddedig i ddatrys problemau digartrefedd—fel y dywedwch, yn yr haf ac yn y gaeaf—ledled y wlad, a bydd ein hadnoddau bob amser yn cael eu blaenoriaethu i ddiwallu anghenion y bobl fwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas, ac mae'r Gweinidog mor ymrwymedig â minnau i hynny.