4. Pa drafodaethau y mae'r Prif Weinidog wedi'u cael gyda Chomisiynydd Plant Cymru o ran deddfwriaeth i hyrwyddo hawliau plant a phobl ifanc? OAQ52673

Mae hawliau plant eisoes wedi eu hymgorffori yng nghyfraith Cymru. Mae'n ddyletswydd cyfreithiol ar Weinidogion i roi sylw dyledus i Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn wrth arfer unrhyw un o'u swyddogaethau. Mae'r holl Weinidogion yn cyfarfod yn rheolaidd â'r comisiynydd plant. Yn wir, byddaf yn cyfarfod â'r comisiynydd yr wythnos nesaf i drafod ei hadroddiad blynyddol diweddaraf.

Diolch, Prif Weinidog. Byddwch yn ymwybodol, yr wythnos diwethaf, i ni groesawu i'r Cynulliad Cenedlaethol Bruce Adamson, comisiynydd plant yr Alban, a gyflwynodd y ddarlith goffa flynyddol gyntaf er cof am eich rhagflaenydd, Rhodri Morgan. Wrth siarad am ddeddfwriaeth Cymru, dywedodd Mr Adamson hyn:

Mae cymaint yr wyf i'n ei hoffi, rwy'n hoffi'r dull rhagweithiol o ymdrin â chydymffurfiad, rwy'n credu ei fod yn rhoi'r cyfle i randdeiliaid ddylanwadu ar sut y mae hawliau plant yn cael eu hymwreiddio mewn deddfwriaeth a thrwy lunio polisi, ond nid yw'n ymgorffori llawn.

Yn eich cyfarfod â'r Comisiynydd Plant yr wythnos nesaf, Prif Weinidog, a wnewch chi ymrwymo i drafod â hi a oes angen i ni efallai gymryd camau pellach i ymgorffori'n llawn Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn, boed hynny trwy welliant i'r Mesur presennol neu, os oes angen, i ymgorffori mwy pellgyrhaeddol, cwbl gynhwysfawr? Mae'r broblem, rwy'n credu, Prif Weinidog, yn ymwneud â'r gallu i'r plentyn unigol sicrhau y cydymffurfir â'i hawliau ac i gamau unioni gael eu cymryd. Felly, byddwn i'n ddiolchgar iawn, Prif Weinidog, pe gallech chi drafod hyn gyda'n comisiynydd plant ni a gweld a yw hi'n teimlo bod camau pellach y dylid eu cymryd.

Gallaf, gallaf roi'r sicrwydd hwnnw. Rydym ni bob amser yn ceisio dysgu oddi wrth bobl eraill, ond weithiau ceir canlyniadau annisgwyl o ran ymgorffori llawn mewn meysydd lle gellir creu rhai problemau cyfreithiol. Mae'n rhaid cydbwyso hynny, wrth gwrs, â hawliau'r plentyn a'r confensiwn ei hun, ond byddaf yn ei drafod—rwy'n siŵr y gwnaiff hi ei drafod gyda mi—yn ystod yr wythnos hon i weld a oes unrhyw beth arall y gallwn ni ei wneud i adeiladu ar yr ymrwymiad a'r camau yr ydym ni wedi eu cymryd eisoes.

Ar bwynt tebyg, a dweud y gwir, yn yr adroddiad ar gydymffurfiad adran 1 y Mesur, nododd Llywodraeth Cymru mai ei bwriad fel cam nesaf yw:

adolygu ein strategaeth i gefnogi ac i dynnu sylw at bwysigrwydd cyfranogiad gan blant a phobl ifanc mewn penderfyniadau sy'n effeithio arnyn nhw.

Rwyf i wedi codi hyn o'r blaen, yn yr un modd â Helen Mary, yr anghysondeb hwn rhwng polisi'r Llywodraeth a deddfwriaeth y Cynulliad, a ddylai gael ei wneud gan roi sylw dyledus i erthygl 12 ymhlith eraill, a'r gallu i gyrff cyhoeddus sy'n darparu'r polisi hwnnw neu'r ddeddfwriaeth honno i arsylwi neu anwybyddu erthygl 12 fel sy'n gyfleus iddynt, sy'n golygu y gall bwriadau polisi neu ddeddfwriaethol weithiau gael eu gwanhau neu fethu'n llwyr. Yn amlwg, rydym ni'n gwybod am rai achosion o ufuddhau gwirfoddol, ond eithriad yw'r rhain yn hytrach na'r rheol. Mae cefnogi a thynnu sylw yn iawn, ond lle mae disgwyliad yn methu, gall deddfwriaeth gamu i mewn. A ydych chi'n credu efallai ein bod ni wedi cyrraedd y pwynt hwnnw nawr?

Nid wyf wedi gweld tystiolaeth o hynny, ond rwy'n agored, wrth gwrs, i unrhyw dystiolaeth yr hoffai'r comisiynydd ei gyflwyno yn ystod yr wythnos hon i weld a oes tystiolaeth o angen i atgyfnerthu'r ymrwymiad yr ydym ni wedi ei wneud eisoes, ac edrychaf ymlaen at y sgwrs honno.