5. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd mewn perthynas â strategaeth Llywodraeth Cymru yn erbyn tipio anghyfreithlon? OAQ52672

Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gyflawni 'Cymru Ddi-dipio—Ein strategaeth ar gyfer mynd i’r afael â thipio anghyfreithlon'. Rydym yn parhau i ariannu Taclo Tipio Cymru, menter a gydlynir gan Cyfoeth Naturiol Cymru, ac yn gweithio gyda phartneriaid i sicrhau bod tipio anghyfreithlon yn lleihau yn y tymor hir yng Nghymru.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Yn anffodus, mae rhannau o fy etholaeth yn dal i ddioddef problemau helaeth yn sgil tipio anghyfreithlon. Mae'n anodd deall meddylfryd pobl sy'n gyrru cerbyd i fyny bryn ac yn dympio sbwriel, ac yn achosi malltod gweledol mewn ardaloedd o harddwch naturiol fel comin Gelligaer. Credaf fod llawer o'r problemau hyn yn deillio o weithredwyr didrwydded sydd wedi cael eu talu gyda phob ewyllys da i gael gwared ar sbwriel tai a'r diwydiant adeiladu. Os mai'r canlyniad y mae pob un ohonom yn dymuno'i weld yw llai o dipio anghyfreithlon, a allwch roi gwybod i mi a yw Llywodraeth Cymru neu unrhyw un arall wedi archwilio'r cydbwysedd rhwng yr abwyd a'r ffon yn y sefyllfaoedd hyn a allai annog agwedd fwy cyfrifol, ac a ydych, er enghraifft, wedi ystyried costeffeithiolrwydd cael gwared ar daliadau ar safleoedd gwaredu yn erbyn cost clirio tipio anghyfreithlon i awdurdodau lleol?

Mae'r Aelod yn codi pwynt pwysig iawn. Gwn fod tipio anghyfreithlon yn effeithio ar etholaethau nifer o'r Aelodau. Credaf eich bod yn llygad eich lle. Ymddengys i mi ei bod yn cymryd llawer o ymdrech i fynd i ddympio rhywbeth pan allwch fynd ag ef i'r safle cywir. Credaf mai rhan o fynd i'r afael â hynny yw ei wneud yn rhywbeth sy'n annerbyniol yn gymdeithasol hefyd, felly mae gwaith yn mynd rhagddo yn Llywodraeth Cymru ar gynllun i edrych ar sut yr edrychwn ar newid ymddygiad pobl mewn perthynas ag ailgylchu, a newid ymddygiad hefyd o ran sut y gallwn sicrhau bod tipio'n annerbyniol yn gymdeithasol. Wrth siarad am safleoedd gwaredu gwastraff, mae'n rhaid i unrhyw un sy'n mynd â'u gwastraff i safle tirlenwi yn uniongyrchol dalu ffi ar sail pwysau'r deunydd. Rydych yn gwneud pwyntiau da iawn o ran y dull abwyd a ffon, felly mae a wnelo â gorfodi, mewn gwirionedd, a sicrhau ein bod yn dal y troseddwyr ac yn mynd i'r afael â hynny ac yn sicrhau bod hyn yn annerbyniol yn gymdeithasol. Ond mewn gwirionedd, sut y gallwn gefnogi'r awdurdodau lleol i fod mewn gwell sefyllfa i fynd i'r afael â hyn o bosibl? Ac mae ffyrdd o wneud hynny. Gallai eich awdurdod lleol wneud cais, gallent siarad â'r rhaglen newid cydweithredol a gofyn am gymorth os oes mater penodol i fynd i'r afael ag ef yn yr ardal. Ond ni ddylai deiliaid tai a busnesau dalu gweithredwyr didrwydded i gael gwared ar wastraff. Mae hynny'n groes i'r rheoliadau dyletswydd gofal. Ond efallai fod ymarfer codi ymwybyddiaeth i'w gael mewn perthynas â hynny hefyd. Os oes gennych unrhyw beth penodol iawn mewn perthynas â'ch etholaeth, yna rwy'n fwy na pharod i fy swyddogion gysylltu â chi ynglŷn â hynny, ac unrhyw awgrymiadau ar gyfer bwrw ymlaen â hyn.