3. Sut y mae'r camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd yn trawsnewid y dirwedd ddigidol yn Islwyn? OAQ52905

Diolch i chi am hynny. Mae amrywiaeth o weithgarwch ar y gweill yn Islwyn a ledled bwrdeistref ehangach Caerffili mewn perthynas â'r ddarpariaeth ddigidol. Mae hyn yn cynnwys buddsoddiad sylweddol Llywodraeth Cymru mewn ysgol uwchradd newydd, fodern yn Islwyn drwy ein rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain, a chynyddu argaeledd band eang drwy raglen Cyflymu Cymru.

Gwn fod arweinydd y tŷ ei hun wedi chwarae rhan allweddol yn y broses o sicrhau bod rhaglen Cyflymu Cymru Llywodraeth Cymru eisoes wedi trawsnewid y dirwedd ddigidol ar draws Cymru, gyda mwy na naw o bob 10 safle bellach yn gallu cael mynediad at fand eang cyflym iawn. Ym marn Llywodraeth Cymru, felly, pa mor bwysig yw sicrhau bod band eang safonol ar gael i gymunedau Islwyn, a hynny ar rwydwaith agored gyda dewis o ddarparwyr?

Cytunaf yn llwyr ei fod yn gwbl hanfodol. Mae'r rhaglen gyfan wedi'i llunio ar y sail ein bod yn darparu'r seilwaith sylfaenol a bod y person sy'n darparu hwnnw yn y pen draw—felly, BT Openreach yn achos rhaglen gyntaf Cyflymu Cymru—yn ei ddarparu fel rhwydwaith mynediad agored, a bod pob darparwr gwasanaethau rhyngrwyd sydd eisiau cael mynediad ato yn gallu gwneud hynny.

Mewn rhai ardaloedd o Gymru—nid Islwyn, mae'n rhaid i mi ddweud—mae yna rai cyfyngiadau ar nifer y darparwyr gwasanaethau rhyngrwyd sy'n cynnig gwasanaethau, oherwydd mae gennym dreiddiad uwch o ffibr i safleoedd nag unrhyw le arall yn Ewrop—yn agos at 49,000 o safleoedd—ac mae darparwyr gwasanaethau rhyngrwyd yn cymryd ychydig o amser i ddal i fyny â hynny. Ond wrth i'r rhaglen gael ei chyflwyno, mae mwy a mwy o ddarparwyr gwasanaethau rhyngrwyd yn mynd ar-lein ac mae'r pris yn gostwng, fel y byddech yn ei ddisgwyl, yn union fel y gwnaeth pan gafodd band eang ei gyflwyno gyntaf a bu'n rhaid i'r darparwyr gwasanaethau rhyngrwyd ddal i fyny â'r rhaglen honno. Felly, ydy, mae'r rhaglen gyfan wedi cael ei thendro ar y sail y mae'r Aelod yn ei amlinellu ac mae sicrhau bod y seilwaith hwnnw a ddarperir yn gyhoeddus ar gael ar gyfer yr holl ddarparwyr gwasanaethau rhyngrwyd yn un o'n hegwyddorion sylfaenol.

Hoffai llawer o bobl yn Islwyn fanteisio ar gyfleoedd cyflogaeth digidol yng Nghasnewydd a'r cyffiniau, ac mae Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru wedi cefnogi cynlluniau i greu'r rhain. Mae gennym Gampws Gwyddor Data y Swyddfa Ystadegau Gwladol, ac rwy'n falch o glywed y bydd Ken Skates yn ymweld â chanolfan ddata'r genhedlaeth nesaf—y fwyaf yn Ewrop—ddydd Llun. Ond i lawer o bobl, trafnidiaeth yw'r her fwyaf, ac oherwydd bod yr M4 wedi'i thagu gan draffig, yn hytrach na'i diben gwreiddiol o fod yn ffordd ddosbarthu ogleddol ar gyfer Casnewydd, mae manteisio ar y cyfleoedd hynny yn anos nag y dylai fod i lawer o bobl yn Islwyn. A fydd eich Llywodraeth yn darparu ffordd liniaru'r M4 fel rydych wedi addo ei wneud yn eich maniffesto?

Nid yw honno'n rhan o fy mhortffolio—ffordd liniaru'r M4—felly nid fi yw'r Ysgrifennydd Cabinet y dylech fod yn ei holi, ond yn amlwg, diben y rhaglen band eang yw galluogi pobl i weithio mewn swyddi gwell, yn nes at adref a pheidio â gorfod cymudo a defnyddio mathau o drafnidiaeth sy'n llygru er mwyn cyrraedd cyrchfannau pell. Felly, rhan fawr o'r rheswm pam y gwnaethom y buddsoddiad hwn ledled Cymru yw er mwyn sicrhau bod swyddi ar gyflogau da yn cael eu darparu yn nes at gartrefi pobl yn eu cymunedau fel nad oes raid iddynt ddioddef y teithiau cymudo y cyfeiriodd yr Aelod atynt mor huawdl.