2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru ar 21 Tachwedd 2018.
2. A wnaiff Llywodraeth Cymru ddatganiad am gyfraddau imiwneiddio yng ngogledd Cymru? OAQ52943
Rwy'n hapus i wneud hynny. Mae cyfraddau imiwneiddio yng Nghymru yn aros ar frig y meincnodau rhyngwladol ac yn cymharu â gwledydd eraill y DU. Mae'r mwyafrif helaeth o blant Cymru wedi'u himiwneiddio'n llawn cyn iddynt ddechrau yn yr ysgol. Mae'r lefelau o blant sy'n cael eu himiwneiddio plant yng ngogledd Cymru yn uwch na chyfartaledd Cymru yn y rhan fwyaf o raglenni.
Diolch ichi am yr ateb hwnnw. Fe fyddwch yn ymwybodol fod pobl hŷn a grwpiau eraill sy'n agored i niwed yn cael eu hannog hefyd i fanteisio ar y cynnig o frechlyn rhag y ffliw bob gaeaf. Cafwyd cryn bryder yng ngogledd Cymru ynglŷn â phrinder y brechlyn ar draws y rhanbarth, gan gynnwys yn fy etholaeth i, Gorllewin Clwyd. A ydych yn derbyn y posibilrwydd y gallai prinder roi bywydau pobl agored i niwed mewn perygl? A beth a wnewch i godi cyfraddau brechu ymhlith gweithwyr rheng flaen y GIG, lle mae cyfran sylweddol ohonynt yn mynd heb y brechlyn bob blwyddyn a gallent fod yn rhoi cleifion mewn perygl?
Diolch i chi am eich cwestiwn. Roedd dwy ran i'r cwestiwn dilynol i bob pwrpas. Mewn gwirionedd, dros y flwyddyn ddiwethaf rydym wedi gwneud cynnydd gwirioneddol o ran nifer gweithwyr y GIG, a gweithwyr rheng flaen yn benodol, sy'n cael y brechlyn. Bedair blynedd neu fwy yn ôl, pan gefais y cyfle i weithio yn yr adran iechyd, roedd nifer ein gweithwyr GIG a oedd yn manteisio ar y brechlyn gryn dipyn yn llai na 50 y cant. Mae bellach yn fwy na hynny, ac mewn gwirionedd mae Betsi Cadwaladr yn eithaf da o gymharu â gweithwyr eraill y GIG yng Nghymru. Rydym yn anelu i ehangu hynny ymhellach, oherwydd mae yna neges glir o ran sicrhau, yn fwyaf arbennig, fod y bobl sy'n dod i gysylltiad uniongyrchol â chleifion yn cael eu brechu rhag y ffliw. Rydym wedi mynd â hynny ymhellach yn y maes gofal cymdeithasol yn ogystal. Felly, eleni, bydd y sector fferylliaeth gymunedol yn arwain ar frechu gweithwyr rheng flaen mewn gofal preswyl hefyd.
O ran eich pwynt am y brechlyn ar gyfer gweithwyr hŷn, mae'n un o'r ymadroddion iechyd hynny—brechlyn sy'n cynnwys cyffur ategol: brechlyn sy'n fwy effeithiol ymhlith pobl dros 65 oed. Mewn gwirionedd, y dystiolaeth gan y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu yw ei bod yn debygol mai dyma'r unig frechlyn sy'n effeithiol mewn pobl dros 75 oed. Felly, mae hwnnw'n mynd allan ym mhob un o wledydd y DU, ac mae'r pedair gwlad wedi wynebu rhai heriau cyflenwi gan y gwneuthurwr. Rydym bellach mewn sefyllfa lle y gallwn fod yn hyderus y bydd yr holl gyflenwad hwnnw ar gael erbyn diwedd y mis hwn, mis Tachwedd, ac mae'n cael ei gyflwyno fesul cam. Mae'r gweithgynhyrchwyr yn cydnabod rhai o'r heriau a gawsant wrth wneud hynny, ond wrth gwrs, rydym yn dysgu gwersi y tymor hwn, nid yn unig ar ei ddiwedd, ac rwy'n hyderus, fel pob gwlad arall yn y DU hefyd rwy'n credu, y bydd cyflenwad digonol o'r brechlyn hwnnw ar gael mewn fferyllfeydd meddygon teulu a fferyllfeydd cymunedol er mwyn i'n dinasyddion mwyaf agored i niwed allu manteisio arno, ac ar y brechlyn mwy effeithiol ar gyfer rhai dros 65 oed hefyd eleni.