6. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y nifer sy'n defnyddio Gwasanaeth Ynni Llywodraeth Cymru? OAQ53254

Diolch. Ers lansio'r gwasanaeth ynni y llynedd, mae wedi cynorthwyo sefydliadau sector cyhoeddus a chymunedau lleol i fwrw ymlaen â chynlluniau effeithlonrwydd ynni ac ynni adnewyddadwy sylweddol. Disgwylir i'r cynlluniau hyn arwain at ymrwymo £16 miliwn o gyllid cost isel Llywodraeth Cymru yn ystod y flwyddyn ariannol hon.

Diolch am eich ateb. Weinidog, gyda phrosiectau mawr fel Wylfa a'r morlyn llanw yn ei chael hi'n anodd cychwyn, ymddengys i mi ei bod bellach yn bryd canolbwyntio ar gynhyrchu ynni ar raddfa lai yn y gymuned, fel y gall cymunedau fod yn gyfrifol am gynhyrchu eu hynni, ac yn bwysicach, mwynhau'r arian a gaiff ei arbed. Pa gynlluniau sydd gennych i annog mwy o gyrff y sector cyhoeddus, grwpiau cymunedol a busnesau i fanteisio ar y gwasanaeth ynni?

Diolch. Wel, credaf fod hyn, mae'n debyg, yn ymwneud â chydbwysedd rhwng y ddau beth. Soniais nad yw'r cynllun ond wedi bod ar waith ers oddeutu chwe mis. Mae gennym 257 o brosiectau yn yr arfaeth ar draws y 22 awdurdod lleol. Mae cyrff sector cyhoeddus a grwpiau cymunedol eraill yn rhan o hynny hefyd. Rydym eisoes wedi gweld llawer ohonynt yn datblygu'n weithredol gyda'r gwasanaeth ynni. Fel y dywedaf, chwe mis yn unig sydd wedi bod. Rydym hefyd yn cefnogi'r gwaith o ddatblygu pedwar prosiect ynni'r haul wedi'u gosod ar lawr, sy'n brosiectau ar raddfa fawr, yng ngogledd Cymru, felly rwy'n fodlon iawn gyda'r cynnydd rydym wedi'i wneud dros y chwe mis cyntaf.

Dywed gwefan Llywodraeth Cymru mai nod y gwasanaeth ynni yw datblygu prosiectau effeithlonrwydd ynni ac ynni adnewyddadwy ac mae'n darparu cymorth technegol, ariannol ac arbenigol arall ar gyfer prosiectau ynni. Fe gyfeirioch chi at weithio gyda grwpiau cymunedol ac eraill. Cafodd y cynllun peilot effeithiol gwreiddiol, y cynllun cynhesrwydd fforddiadwy lleol a lansiwyd yn sir y Fflint rai blynyddoedd yn ôl, ei ddatblygu drwy gydweithio â'r trydydd sector a chynlluniau effeithlonrwydd ynni a oedd yn bodoli eisoes. Sut y sicrhewch y bydd yn magu gwraidd wrth symud ymlaen, ac nad yw'n rhaglen a reolir i lawr o neuadd y sir? Yn olaf, sut y bwriadwch fynd i'r afael â'r pryder, gyda phrisiau tanwydd yn amrywio, fod llawer o gartrefi nad ydynt ar y grid nwy wedi gweld gwelliannau yn ddiweddar yn eu tystysgrifau perfformiad ynni heb fod unrhyw addasiadau wedi'u gwneud i'w heiddo nac unrhyw welliannau o sylwedd i berfformiad amgylcheddol yr adeiladau dan sylw?

Wrth greu'r gwasanaeth ynni newydd, rydym yn galluogi'r sector cyhoeddus, yn amlwg, i ddatgarboneiddio ac i ddefnyddio'r arian hwn, ond mae'r gwasanaeth hwn hefyd yn cefnogi pobl leol. Mae'n ymwneud â mwy na'r sector cyhoeddus yn unig. Felly, mae pobl leol a grwpiau lleol, yn amlwg, yn dod at ei gilydd i greu cynlluniau a fydd yn ein cynorthwyo i gyrraedd ein targedau ar gyfer ynni adnewyddadwy yng Nghymru. Rwyf wedi ymweld â dau gynllun ynni dŵr da iawn yng ngogledd Cymru sy'n cael eu rhedeg gan y gymuned, un yng Nghorwen ac un ym Methesda, ac mae'n rhaid imi ddweud, wrth glywed unigolion yn dweud eu bod yn gwybod, pan fyddant yn troi'r tegell ymlaen yn eu cegin, eu bod yn elwa o hynny mewn ffordd arall, credaf fod hynny'n dangos imi o ddifrif mai hon yw'r ffordd ymlaen. Yn aml iawn, pan fydd grwpiau'n dod at ei gilydd, rwy'n gwybod bod llawer o gymhlethdodau technegol ac mae'n rhaid inni sicrhau diwydrwydd dyladwy, yn amlwg, ond credaf fod y cynllun hwn yn symud yn gyflym. Fel rwy'n dweud, chwe mis yn unig sydd wedi bod ac rydym eisoes wedi gweld llawer o brosiectau'n dwyn ffrwyth.