1. Cwestiynau i Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig – Senedd Cymru ar 23 Ionawr 2019.
7. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ansawdd dŵr yn etholaeth Ogwr? OAQ53262
Diolch. Mae cynllun rheoli basn afon 2015 wedi dangos bod afon Llynfi ac afon Garw yn cyflawni statws 'cymedrol' tra bo afon Ogwr a'i his-afonydd yn cyflawni statws 'da' o dan y gyfarwyddeb fframwaith dŵr. Ledled Cymru, mae 37 y cant o'r crynofeydd dŵr yn cyflawni statws 'da' ar hyn o bryd, gyda gwaith ar y gweill i gynyddu'r ffigur hwn i 42 y cant erbyn 2021.
Diolch i'r Gweinidog am ei hymateb, ac rwy'n falch ei bod wedi dehongli fy nghwestiwn fel un am ansawdd afonydd, yn hytrach na dŵr yn gyffredinol yn etholaeth Ogwr. Felly, diolch am hynny. Mae'n wych gweld ein bod yn wynebu'r cyfeiriad iawn, ac mae'r gwelliant yn ansawdd dŵr yr afonydd yn Ogwr yn amlwg dros y ddau ddegawd diwethaf. Ni allaf gymryd yr holl glod am hynny fy hun, mae'n rhaid imi ddweud: mae wedi dibynnu ar gyfuniad o fuddsoddiad gan Dŵr Cymru a Cyfoeth Naturiol Cymru hefyd, wrth iddynt fuddsoddi mewn pethau megis gwelliannau i ansawdd gwely afon yn uchel i fyny'r afonydd fel bod gennym bellach bysgod yn silio yr holl ffordd i fyny at ben uchaf Blaengarw ac ati. Ond mae gennym fwy i'w wneud.
Nodaf y byddwn yn mynd allan yn fuan, Chris Elmore a minnau, i ymweld ag un neu ddau o'r prosiectau—dros £10 miliwn o fuddsoddiad gan Dŵr Cymru ar ddau fuddsoddiad blaenllaw. Mae hynny'n cynnwys buddsoddiad o £3.3 miliwn ar garthffos newydd rhwng Cwm Ogwr a Melin Ifan Ddu yn ogystal â gwerth £7 miliwn o fuddsoddiad ychwanegol i'r gwaith trin dŵr gwastraff presennol yn Llety Brongu yn Llangynwyd yng Nghwm Llynfi. Mae'n wych gweld hyn, ond tybed a allai'r Gweinidog naill ai roi'r wybodaeth ddiweddaraf imi yn awr neu ysgrifennu ataf ar fater cwm Garw a'r gollyngfeydd carthffosiaeth a dŵr cyfunol, sy'n dal i fod, yn ôl yr hyn a ddeallaf—mae'r pysgotwyr yn dweud wrthyf, pan fyddwn yn cael glaw trwm iawn, fod yr ollyngfa gyfunol yn golygu ein bod yn pwmpio elifion carthion yn uniongyrchol i mewn i'r afon bwysig honno. Felly, os nad oes ganddi ateb ar hyn o bryd, tybed a allai ysgrifennu ataf i roi gwybod beth yw'r sefyllfa o ran buddsoddiad yng nghwm Garw hefyd.
Bydd yn rhaid imi ysgrifennu at yr Aelod mewn perthynas â chwm Garw, gan nad oes gennyf y wybodaeth honno wrth law, ond credaf eich bod wedi tynnu sylw at bwynt pwysig iawn, yn enwedig y buddsoddiad sylweddol a wneir gan Dŵr Cymru i sicrhau bod gennym amgylchedd dŵr ffyniannus, oherwydd, yn sicr, dyna rydym am ei weld.FootnoteLink