Part of 4. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:40 pm ar 30 Ionawr 2019.
Wel, a gaf fi ddiolch i Rhun ap Iorwerth am godi'r cwestiwn pwysig hwn ar gyfer ei etholwyr ac efallai, yn gyntaf oll, a gaf fi roi rhywfaint o gefndir i'r penderfyniad a wnaed gan y cwmni ac yna tynnu sylw at rai o'r opsiynau—yn gydweithredol gyda'r cwmni a'r swyddogion o gyngor Ynys Môn y mae'r Aelod yn cyfeirio atynt—rydym yn ystyried bwrw ymlaen â hwy, gan gynnwys y cymorth a allai fod ar gael ar gyfer yr opsiynau hynny? Ac yna, yn drydydd, os caf, Ddirprwy Lywydd, hoffwn grybwyll y gwaith sydd bellach wedi digwydd o fewn Llywodraeth Cymru mewn perthynas â gogledd-orllewin Cymru, yn enwedig Ynys Môn, a hefyd, o ystyried y newyddion brawychus gan Airbus a dyfalu ynghylch dyfodol y safle ym Mrychdyn yn hirdymor, y cymorth rydym yn bwriadu ei gynnig i ogledd-ddwyrain Cymru yn ogystal—yn wir, rhanbarth gogledd Cymru yn ei gyfanrwydd.
Yn gyntaf oll, o ran y cefndir, mae Rhun ap Iorwerth yn llygad ei le: mae safle Amlwch yn cynhyrchu math penodol o fand ymyl PVC ar gyfer cynnyrch dodrefn sydd wedi profi gostyngiad sylweddol dros y blynyddoedd diwethaf—gostyngiad o tua 75 y cant. Mae gan ei chwaer-safle yn Tortosa, Sbaen, nifer o fanteision dros safle Amlwch, gan gynnwys y ffaith bod ganddynt le i ehangu, tra bod safle Amlwch yn gyfyngedig. Mae gan y safle gymysgedd mwy amrywiol o gynnyrch yn ogystal, ac mae capasiti offer sefydledig ar y safle. Nawr, o ran yr opsiynau a'r gwaith sydd bellach ar y gweill a'r cymorth posibl y gallem ei gynnig i'r busnes, yn gyntaf oll, rydym yn edrych ar y posibilrwydd o fuddsoddi yn safle Amlwch er mwyn creu cystadleuaeth mor deg â phosibl rhyngddo a'r chwaer-safle yn Sbaen. Yn ail, rydym yn bwriadu cynorthwyo safle Amlwch i arallgyfeirio sylfaen weithgynhyrchu'r safle ei hun fel y gall gynhyrchu mwy na dim ond y cynhyrchion band ymyl penodol y gwelsom ostyngiad sylweddol yn y galw amdanynt dros y blynyddoedd diwethaf. Byddai hyn, yn ei dro, yn caniatáu i ni weithredu strategaeth fwy hirdymor a fyddai'n datblygu cadernid o fewn y busnes. Ac yna, yn drydydd, ac yn bwysig iawn rwy'n credu, rydym ni a'r cwmni yn mynd drwy bob un o'n cysylltiadau, nid yn unig yng Nghymru a'r DU, ond yn rhyngwladol, i weld a oes yna drydydd parti a allai ddefnyddio safle Amlwch ar gyfer gweithgarwch gweithgynhyrchu ar sail contract neu, yn wir, caniatáu i weithgynhyrchwyr trydydd parti ddefnyddio'r safle presennol. Felly, mae pob opsiwn yn cael ei archwilio ar hyn o bryd.
Mae nifer o gamau gweithredu wedi codi o'r cyfarfod a gynhaliwyd ddydd Llun, gan gynnwys, wrth gwrs, yr holl gefnogaeth y gellid ei gynnig gan Lywodraeth Cymru i weithwyr pe bai'r safle yn cael ei gau ar ôl y cyfnod ymgynghori. Byddwn yn darparu'r holl gefnogaeth sydd ar gael yn y rhaglen ReAct i'r gweithlu. Rydym yn nodi'r cwmnïau trydydd parti hynny a allai ddod i safle Amlwch neu ddefnyddio safle Amlwch i gynhyrchu cynhyrchion eraill. A byddaf hefyd yn cyfathrebu gyda phrif fwrdd y cwmni. Wrth gwrs, mae'r cwmni yn seiliedig yn yr Almaen. Mae ei bencadlys gweinyddol wedi'i leoli yn y Swistir, ac mae'n cael ei reoli gan deulu Swisaidd. Byddaf yn ceisio sefydlu llinellau cyfathrebu gyda'r bwrdd er mwyn dylanwadu ar benderfyniad y cwmni dros y 90 diwrnod nesaf.
Gan edrych yn ehangach ac yn fwy eang ar Ynys Môn, gogledd-orllewin Cymru ac yn wir, gogledd Cymru i gyd, rwyf wedi gofyn i swyddogion yn fy adran archwilio'r holl gyfleoedd ar gyfer cyflymu prosiectau gwariant cyfalaf yn y gogledd, ac yn enwedig ar Ynys Môn, o ystyried y penderfyniad mewn perthynas â Wylfa Newydd. Credaf ei bod yn gwbl hanfodol ein bod yn cyflwyno cyfleoedd lle bynnag a phryd bynnag y gallwn yn y rhanbarth, ond yn enwedig ar Ynys Môn, a allai gymryd lle'r swyddi a addawyd yn y tymor byrrach gyda phrosiect Wylfa Newydd tra bo penderfyniad yn cael ei wneud ynglŷn ag ailgychwyn y rhaglen waith benodol honno.