1. Pa asesiad mae’r Comisiwn wedi’i wneud o’r effaith ar ymgysylltiad democrataidd pan fo gwleidyddion yn newid pleidiau? OAQ53486

Dim asesiad. Mae'r Comisiwn yn darparu'r eiddo, y staff a'r gwasanaethau sydd eu hangen at ddibenion y Cynulliad, waeth beth fo ymlyniad gwleidyddol Aelodau unigol yn y Cynulliad yma.

Diolch yn fawr iawn am yr ateb yna. Nawr, yn naturiol, yn ddiweddar, wrth ymateb i'r ffaith bod Aelodau Seneddol Llafur wedi gadael y blaid honno yn Llundain a'u grŵp seneddol, dywedodd y Prif Weinidog, Mark Drakeford, a dwi'n dyfynnu:

os ydych chi'n cael eich ethol yn gynrychiolydd plaid benodol ac eich bod chi'n penderfynu nad ydych am wneud hynny yn y dyfodol, dylech fynd yn ôl at y bobl sydd wedi eich rhoi chi yno a gadael iddynt hwy gael y dewis hwnnw eto.

Dyfyniad uniongyrchol o eiriau Mark Drakeford. Nawr, dwi'n cytuno efo'r farn honno yn llwyr, ac oherwydd ein bod ni wedi gweld symudiadau tebyg yma yn y Senedd yma, pa asesiad, felly, mae'r Comisiwn am ei wneud o'r posibilrwydd o ddatblygu deddfwriaeth a fyddai'n gorfodi Aelod sy'n gadael plaid wleidyddol i wynebu is-etholiad? Neu ynte ydyn ni ddim ond i ddibynnu ar gynsail beth sydd wedi digwydd yn y gorffennol ac felly yn amddifadu pobl o gynrychiolydd o'r blaid y gwnaethon nhw bleidleisio drosti hi yn y lle cyntaf?

Wel, fel y dywedais i yn fy ateb i, does yna ddim asesiad wedi ei wneud hyd yn hyn o'r mater yma. Mae Bil Senedd ac Etholiadau (Cymru) wedi cael ei gyflwyno yn yr wythnosau diwethaf. Doedd yna ddim mandad o'r Cynulliad yma, unrhyw un o'i bwyllgorau, na chwaith oedd y mater yma wedi cael ei gynnwys yng nghylch gorchwyl adroddiad annibynnol Laura McAllister. Ond mae'n fater, wrth gwrs. Mae'n cael ei godi fan hyn o bosib am y tro cyntaf, neu un o'r troeon cyntaf. Mae'n fater efallai y bydd y pwyllgor sy'n scrwtineiddio'r Mesur sydd ar hyn o bryd o flaen y Cynulliad eisiau ei ystyried o bosib, neu mae'n fater i Aelodau yn y lle yma nawr fod y pwerau gan y lle yma ers Deddf Cymru 2017 i ni fod yn deddfu ar ein systemau etholiadol ein hunain. Felly, gaf i annog, os oes yna ddiddordeb yn y lle yma, i chi fod yn trafod hyn a dod ag unrhyw gynigion gerbron? Ond, tan i'r cynigion hynny ddod gerbron, fydd yna ddim mandad gan y Comisiwn i fod yn symud ymlaen â deddfwriaeth i'r perwyl yma.