8. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am strategaeth Llywodraeth Cymru o ran mynd i'r afael â thlodi ym Merthyr Tudful a Rhymni? OAQ53567

Llywydd, gwnaed i'r rhai y mae eu bywydau wedi eu heffeithio fwyaf gan dlodi ysgwyddo baich gyfan gwbl annheg oherwydd polisïau cyni cyllidol Llywodraeth y DU—polisïau sydd yn eu nawfed flwyddyn erbyn hyn. Mae Llywodraeth Cymru yn canolbwyntio ar y mesurau ymarferol hynny y gallwn ni eu cymryd sy'n rhyddhau arian i bocedi'r rhai y mae tlodi yn effeithio arnynt ym Merthyr Tudful a Rhymni, a ledled Cymru.

Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog, ac rwy'n siŵr y byddwch chi'n cytuno ei fod yn warthus bod sefydliadau fel Cartrefi Cymoedd Merthyr yn fy etholaeth i, fel mewn cymunedau eraill yn y Cymoedd, yn cefnogi cynlluniau fel hamperi gwyliau i helpu i fynd i'r afael â newyn ymhlith plant. Hoffwn ailadrodd hynna: yn 2019, maen nhw'n rhedeg cynlluniau i fynd i'r afael â'r broblem o newyn ymhlith plant yn ein cymunedau.

Byddwch hefyd yn ymwybodol bod Sefydliad Bevan wedi cynnal digwyddiad ym Merthyr Tudful yn ddiweddar, gan ddod â sefydliadau sy'n ymwneud ag ansicrwydd bwyd at ei gilydd, i ystyried effaith diwygiadau lles a'u heffaith ar iechyd ac ymddygiad. A dim ond y penwythnos hwn yn fy nghymhorthfa, rhoddais docyn banc bwyd unwaith eto i fam ifanc mewn cyflogaeth llawn amser gan ei bod hi wedi mynd i ddyled oherwydd nad oedd ei chyflog, ei hincwm, yn ddigon i dalu ei halldaliadau ac i fyw arno. Nawr, yng ngoleuni hyn, ac er fy mod i'n sylweddoli'n llwyr nad yw Llywodraeth Cymru yn meddu ar lawer o'r ysgogiadau economaidd allweddol, a allwch chi fy sicrhau bod y Llywodraeth yn gwneud paratoadau ar gyfer tlodi, nid yn unig o ran polisïau ond o ran pob penderfyniad, er mwyn helpu i fynd i'r afael a'r achosion sydd wrth wraidd tlodi a newyn yn ein cymunedau?

Wel, Llywydd, diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Ddydd Llun yr wythnos hon, cefais gyfarfod ag Ymddiriedolaeth Trussell yng Nghymru; roedd yn gyfarfod a oedd yn eich difrifoli. Wrth gwrs, mae'r ymddiriedolaeth yn gwneud gwaith ardderchog gyda'r gwirfoddolwyr y maen nhw wedi eu recriwtio mewn llawer o gymunedau yng Nghymru. Ond dywedasant wrthyf fod patrwm defnydd eu banciau bwyd yn symud o fod yn wasanaeth argyfwng, lle maen nhw'n ymdrin â theuluoedd sydd rywsut yn ymdopi y rhan fwyaf o'r amser, ac yna angen cymorth bob nawr ac yn y man, i wasanaeth cronig, lle maen nhw'n gweld teuluoedd nad ydyn nhw'n gallu ymdopi wythnos ar ôl wythnos oherwydd y ffyrdd y mae eu hincwm wedi gostwng a lle mae baich dyled, yn arbennig, yn erydu eu gallu i ddiwallu hyd yn oed yr anghenion beunyddiol mwyaf sylfaenol.

Fel y mae'r Aelod yn gwybod, rydym ni wedi cynyddu'r cyllid ar gyfer ein rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol ein hunain. Rydym ni wedi bod yn darparu £0.5 miliwn y flwyddyn; rydym ni'n mynd i ddarparu £900,000 y flwyddyn ar gyfer y rhaglen cyfoethogi gwyliau eleni. Un o'r pethau yr ydym ni eisiau ei wneud yw gallu symud y rhaglen honno y tu hwnt i'r ysgol, lle mae wedi bod hyd yma, fel y gall weithio gydag eraill fel Cartrefi Cymoedd Merthyr, fel cymuned Caia yn Wrecsam, lle y cyfarfûm â gwirfoddolwyr ochr yn ochr â'm cyd-Aelod, Lesley Griffiths, fel y gallwn ddarparu'r cymorth hwnnw mewn mwy o leoliadau a mwy o leoedd. Rydym ni'n falch iawn o'i wneud. Rydym ni'n benderfynol iawn o'i wneud. Mae'n rhan o'n prawfesur ar gyfer tlodi. Ond i feddwl ein bod ni'n gorfod darparu gwasanaethau i atal plant rhag bod eisiau bwyd yn ystod gwyliau'r ysgol yn y chweched wlad fwyaf cyfoethog ar wyneb y ddaear, prin y gall hynny fod yn destun dathlu i'r un ohonom ni.

Diolch i'r Prif Weinidog.