5. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am fanteision canolbwyntio ar yr economi sylfaenol? OAQ53627

Gwnaf. Bydd ffocws ar yr economi sylfaenol yn cefnogi ein hamcanion ehangach ar gyfer twf cynhwysol, yn cyfrannu at ddatblygiad economaidd sy'n seiliedig ar le ac yn helpu i hyrwyddo cwmnïau gwreiddiedig a chyfrifol.

Cwmnïau gwreiddiedig a chyfrifol—a gellir ymgorffori'r cwmnïau gwreiddiedig a chyfrifol hynny yn y strategaeth a grybwyllodd Leanne Wood yn gynharach mewn perthynas â budd amgylcheddol, yn enwedig lle byddant yn tyfu cadwyni cyflenwi lleol, o darddiad lleol, yn y sector sylfaenol, a all leihau olion traed carbon. Daeth cwmni tai Redrow i gyfarfod o Bwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau yr wythnos diwethaf, a gofynasom iddynt a oeddent wedi gwneud unrhyw asesiad o'r effaith ar gadwyni cyflenwi lleol, a dywedasant nad oeddent wedi gwneud unrhyw asesiad o gwbl o'u heffaith ar gadwyni cyflenwi lleol. Felly, onid yw'n wir y gall cwmnïau sylfaenol, cwmnïau o darddiad lleol, gael effaith gadarnhaol iawn ar bolisi twf gwyrdd?

Diolch. Mae'n rhaid imi gydnabod rôl yr Aelod yn hyrwyddo cysyniad yr economi sylfaenol. Credaf ei bod yn bwysig hefyd ei fod yn canolbwyntio ar yr agwedd hon, nad yw'n agwedd a drafodir yn aml, ond credaf fod cryn botensial i'w gael.

Felly, ceir tair colofn wahanol i'n gwaith ar yr economi sylfaenol. Un yw'r gronfa arbrofol rydym wedi cytuno arni gyda Phlaid Cymru fel rhan o gytundeb y gyllideb, lle rydym yn edrych i weld a allwn gynyddu swm yr arian sydd ar gael ar ei chyfer. Yr ail yw twf cwmnïau gwreiddiedig a llenwi'r canol sydd ar goll. A'r drydedd, felly, yw prif ffrydio drwy'r sector cyhoeddus y gwersi o Preston a thu hwnt drwy gaffael, a dyna lle credaf y gallwn wneud cynnydd go iawn yn hyn o beth, oherwydd, drwy ddefnyddio'r byrddau gwasanaethau cyhoeddus a sefydlwyd o dan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, gallwn eu herio i helpu'r agenda hon a fydd yn rhoi ystyr i holl egwyddorion ac ymagweddau Deddf cenedlaethau'r dyfodol. Rydym hefyd wedi sefydlu is-grŵp i'r bwrdd cynghori gweinidogol i'n herio ac i'n profi wrth inni ddatblygu ein syniadau ynglŷn â'r economi sylfaenol, a byddwn yn derbyn papur penodol ar dwf amgylcheddol a bioamrywiaeth yn ein cyfarfod nesaf, i weld sut y gallwn ymgorffori'r egwyddorion hynny yn y gwaith a wnawn. Buaswn yn croesawu cefnogaeth barhaus a mewnbwn a her gan yr Aelod wrth inni ddatblygu'r agenda hon.

Rhwng eich ateb chi, Weinidog, a chwestiwn Hefin David, credaf eich bod wedi sôn am bob agwedd ar fy nealltwriaeth o'r economi sylfaenol. Soniasoch am gaffael ar y diwedd, ac yn ystod cwestiynau'r llefarwyr yr wythnos diwethaf, gofynnais i'r Gweinidog Cyllid a chaffael ynglŷn â rôl werthfawr caffael wrth ddatblygu cadwyni cyflenwi lleol a thyfu economi sylfaenol Cymru, os yw hwnnw'n ymadrodd rydym am ei ddefnyddio. Felly, a allwch ddweud ychydig yn fwy wrthym, ymhelaethu rhywfaint, ar ran olaf eich ateb a dweud sut y bwriadwch sicrhau bod polisi caffael Llywodraeth Cymru yn cefnogi'r diwydiannau lleol hyn, y diwydiannau gwyrdd hyn, gobeithio, sy'n ddiwydiannau ar gyfer heddiw ond hefyd yn ddiwydiannau ar gyfer y dyfodol?

Ie, mae'r Gweinidog Cyllid a minnau'n gweithio'n agos gyda'n gilydd ar hyn. Mae adolygiad o'r Gwasanaeth Caffael Cenedlaethol ar waith ar hyn o bryd, ac wrth inni geisio ail-lunio hwnnw, rydym am sicrhau bod egwyddorion yr economi sylfaenol yn cael eu hymgorffori yn yr hyn a ddaw nesaf, ac rydym yn siarad â'r byrddau gwasanaethau cyhoeddus ynglŷn â sut y gallant dreialu dulliau gwahanol, gan adeiladu ar brofiad Preston ac ardaloedd eraill lle cafwyd—rwyf wedi anghofio'r ymadrodd a ddefnyddiant. Mae wedi mynd o fy mhen—[Torri ar draws.] Adeiladu cyfoeth cymunedol—diolch yn fawr—gan weithio'n agos gyda'r Gweinidog yn ogystal â'r Gweinidog Cyllid. [Torri ar draws.] Yn hollol—di-dor. Adeiladu cyfoeth cymunedol, sy'n—. Defnyddir y ddau ymadrodd am ei gilydd—yr economi sylfaenol ac adeiladu cyfoeth cymunedol. Mae gan adeiladu cyfoeth cymunedol ffocws ychydig yn ehangach, gan y gall ganolbwyntio nid yn unig ar gaffael, ond ar eiddo a'r gweithlu ac agweddau eraill a fydd yn wahanol mewn ardaloedd gwahanol.