4. Pa ddefnydd y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o'r modd o ganfod teithiau y rhai sy'n cymudo i Gasnewydd a Chaerdydd yn y car fel ffordd o lywio darpariaeth trafnidiaeth gyhoeddus yn y dyfodol? OAQ53618

Rwy'n falch o allu dweud wrth yr Aelod ein bod wedi defnyddio data ffonau symudol i lywio gwaith modelu trafnidiaeth. Rydym wedi comisiynu Trafnidiaeth Cymru i ddarparu diweddariad i'r data blaenorol, i ategu ffynonellau eraill, megis data tagfeydd, llif traffig a niferoedd teithwyr ar drafnidiaeth gyhoeddus, a bydd hyn yn gymorth inni ddeall patrymau teithio a datblygu ymyriadau amlfoddol ledled de Cymru, a thu hwnt yn wir.

Mae hynny'n ddiddorol iawn, ac rwy'n falch iawn o glywed ein bod yn defnyddio'r data sydd ar gael i olrhain yr anghenion trafnidiaeth yn y dyfodol ar gyfer yr ardal i'r dwyrain o Gaerdydd, rhwng Caerdydd a Chasnewydd, oherwydd yn amlwg, rydym yn wynebu problem fawr o ran tagfeydd yn y ddwy ddinas, ac ar hyn o bryd, ceir bwlch yn y map metro i'r gogledd-ddwyrain a'r dwyrain o Gaerdydd lle mae'n amlwg y bydd angen darpariaeth arnom yn y dyfodol. Ac yn eich ateb i Leanne Wood, dywedasoch, yn amlwg, fod y Llywodraeth wedi ymrwymo i wneud hyn. Felly, ar ôl cael yr holl ddata pwysig hwn o'r ffonau symudol, sut yn union rydych yn ei ddefnyddio i gomisiynu gwaith gan Trafnidiaeth Cymru a prifddinas-ranbarth Caerdydd i roi'r drafnidiaeth sydd ei hangen arnom ar waith ar unwaith i gael pobl allan o'u ceir, fel nad ydynt yn gwenwyno pob un ohonom â llygredd aer?

A gaf fi ddiolch i'r Aelod am ei chwestiwn? Dylwn ddweud mai un ffynhonnell yn unig o wybodaeth a ddefnyddiwyd gennym i lywio ein gwaith modelu trafnidiaeth yw'r data ffonau symudol, ac nid yn unig gwaith modelu trafnidiaeth mewn perthynas â buddsoddiadau yn y ffyrdd a'r rheilffyrdd, ond hefyd mewn perthynas â gwasanaethau bysiau. Daw data arall a ddefnyddiwn o gyfweliadau ochr y ffordd, ac fel y dywedais yn gynharach, o arolygon teithwyr ar drafnidiaeth gyhoeddus, ac yn wir, o ddata tocynnau bysiau a threnau.

Rydym yn ei ddefnyddio i asesu faint y gellir ymestyn y metro ac i sicrhau bod y buddsoddiad mewn gwasanaethau estynedig yn cael ei fuddsoddi yn y lle cywir ar gyfer teithwyr a allai ac a fyddai'n defnyddio gwasanaethau metro yn hytrach na char preifat. Ond rydym hefyd yn defnyddio'r data hwnnw i gynllunio gwasanaethau bysiau yn y dyfodol ac i sicrhau bod y gwasanaethau bysiau presennol yn bodloni anghenion y teithwyr presennol.

Dylwn ddweud, fodd bynnag, yng Nghasnewydd—gwn nad oes yr un o'r ddau Aelod lleol yma eu hunain, ond maent wedi dweud wrthyf ar sawl achlysur na fydd annog pobl i newid o ddefnyddio ceir i fysiau yng Nghasnewydd ynddo'i hun yn lleihau tagfeydd ar yr M4, oherwydd i raddau helaeth, nid yw'r tagfeydd yng Nghasnewydd yn digwydd o ganlyniad i bobl yn defnyddio eu car preifat yn hytrach na'r bws, ond oherwydd na allant ddibynnu ar wasanaethau bysiau mewn llawer o achosion, gan fod gormod o dagfeydd yng Nghasnewydd, ac yn wir, ceir cred fod pobl sy'n defnyddio'r M4 ar hyn o bryd yn dod o dde neu ogledd Casnewydd ac yn defnyddio'r M4 i gyrraedd yr ochr arall. Nid yw hynny'n wir ychwaith, a dangosir hynny gan beth o'r gwaith modelu a'r data rydym wedi gallu ei gasglu.

Rwy'n falch fod y Gweinidog wedi dysgu'r wers honno, ac rwy'n cytuno â'r hyn a ddywedodd. O ran Caerdydd, credaf fod metro de Cymru yn cynnig cyfle gwych i gynyddu'r defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus yn hytrach na char gan fod mwy a mwy o swyddi wedi'u lleoli yng nghanol Caerdydd. Ond yng Nghasnewydd, ceir nifer anghymesur o swyddi mewn parciau busnes ar hyd yr M4 fel y mae ar hyn o bryd, ac onid yw'r Gweinidog yn gywir i awgrymu, o leiaf, mai'r hyn sydd ei angen mewn gwirionedd i helpu pobl i fynd i'r gwaith o gwmpas Casnewydd, mewn car neu ar fws, yw bwrw ymlaen â'r gwaith o adeiladu ffordd liniaru'r M4?

Ynghyd â datblygiad y metro, a sicrhau bod gennym hefyd barcffyrdd digonol sy'n gallu gwasanaethu'r ddau beth. Credaf fod y buddsoddiad a wnawn yn Llan-wern, ac yn wir, ym mharcffordd Caerdydd yn dangos ein bod yn benderfynol o ddiwallu anghenion modurwyr a phobl sy'n defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, ac i annog newid moddol lle bynnag a phryd bynnag y bo modd.