3. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cynnal ynghylch a oes gan y Cynulliad bwerau deddfu mewn perthynas â newid y llw teyrngarwch? OAQ53708

Nid wyf i wedi cael unrhyw drafodaethau o'r fath. Nid oes gan y Cynulliad gymhwysedd deddfwriaethol i ddiwygio'r llw teyrngarwch, ac nid oes gennym unrhyw gynigion i geisio ehangu cymhwysedd y Cynulliad yn hynny o beth.

Wel, rwyf i newydd glywed rhywun yn gweiddi oddi ar ei eistedd, 'Gwarthus'. Ond, fel rhywun sy'n weriniaethwr, hoffwn gael y dewis o gael y llw teyrngarwch hwnnw i ddinasyddion Cymru ac nid i gorff sy'n ymgorffori braint a grym etifeddol sy'n aml yn anathema i bobl Cymru. Mae fy mhrif ffyddlondeb i'r bobl. A allwch chi amlinellu pa un a allai Llywodraeth Cymru wneud cais i'r pwerau dros y llw teyrngarwch gael eu newid, ac a fyddech chi'n fodlon ystyried gwelliannau yn y Bil Senedd ac Etholiadau (Cymru), sy'n ystyried newid pleidleisio ar gyfer pobl 16 mlwydd oed, yn ystyried newid y system gyfan, er mwyn caniatáu i'r dewis fodoli—nid wyf i'n dweud ei ddiddymu, i'r breniniaethwyr yn y Siambr—i ganiatáu i'r dewis fodoli i'r rhai hynny ohonom nad ydym ni eisiau tyngu llw teyrngarwch i'r frenhiniaeth i wneud gwahanol fath o lw, ar gyfer Cymru gyfoes?

Wel, diolch i'r Aelod am y cwestiwn yna. Ac mae'r pwynt yn dwyn i gof y ddeiseb a gyflwynwyd gan Aelod Seneddol Gorllewin Caerdydd, Kevin Brennan, yn y Senedd yn 2006, a oedd yn galw am newid y gyfraith i roi cyfle i Aelodau Cynulliad Cymru  addo teyrngarwch i bobl Cymru, yn hytrach nag i'r Frenhines. Nid oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw fwriad polisi i geisio newid y sefyllfa honno. Adlewyrchir y ddeddfwriaeth yng Nghymru, mewn ystyr, gyda deddfwriaeth yn yr Alban o ran y cyfyngiad sy'n gwahardd y Senedd—y Cynulliad yma—rhag diwygio'r ddeddfwriaeth berthnasol. [Torri ar draws.] Mae hi wrth gwrs—fel y mae hi'n ei ddweud oddi ar ei heistedd—yn wahanol yng Ngogledd Iwerddon, am resymau sydd efallai yn benodol i Ogledd Iwerddon, a dyna, rwy'n credu, yw'r sail resymegol dros ddefnyddio dull gwahanol. Rwyf yn digwydd bod yn rhannu ei barn y byddem yn well ein byd drwy gael pennaeth etholedig i'r wladwriaeth, ond byddwn hefyd yn dweud, pe byddech yn gofyn i mi restru efallai y 10 prif rwystr i setliad cyfansoddiadol gwell yma yng Nghymru, byddwn yn hawdd yn gallu nodi 10 sydd efallai yn yn fwy dybryd a phellgyrhaeddol na'r pwynt penodol yna.