2. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ddatganiad am effaith bosibl creu awdurdodaeth gyfreithiol i Gymru ar gyfreithwyr Cymru? OAQ53897

Rydym ni'n aros am ganlyniad y comisiwn cyfiawnder, ond mae Llywodraeth Cymru o blaid creu awdurdodaeth gyfreithiol i Gymru am lawer o resymau, yn gyfansoddiadol ac yn ymarferol. Rydym o'r farn hefyd y byddai awdurdodaeth gyfreithiol i Gymru o fudd i gyfreithwyr Cymru neu, o leiaf, y byddai'n cael effaith niwtral.

Diolch. Ni all neb ohonom wadu datblygiad cyfraith Cymru a rhan gynyddol Llywodraeth Cymru yn y gwaith o ddarparu cyfiawnder yng Nghymru. Felly, rwy'n croesawu'r ffaith bod y Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru yn adolygu'r system ac yn ystyried creu gweledigaeth hirdymor. Mae Cymdeithas y Cyfreithwyr, fodd bynnag, wedi cyflwyno ei argymhelliad i'r Comisiwn yn ddiweddar. Yn hyn o beth, maen nhw wedi nodi y gallai gwahanu Cymru'n llwyr oddi wrth yr awdurdodaeth sengl bresennol wanhau awdurdodaeth Cymru a Lloegr a chyfyngu ar allu cyfreithwyr i gynnal y lefel bresennol o weithgarwch gwasanaethau cyfreithiol yng Nghymru. Yn wir, eglurir

'y gallai Cymru gael ei gweld fel lle anodd i weithredu busnes.'

Eu geiriau nhw, nid fy rhai i yw'r rhain. Gyda buddiannau dyfodol tua 450 o gwmnïau cyfreithiol a 4,000 o fyfyrwyr y gyfraith yma—[Torri ar draws.] A wnewch chi roi sicrwydd inni fod ateb awdurdodaethol yn cael ei archwilio yn ogystal â mynd ar drywydd gwahanu awdurdodaethol llwyr yn unig?

Nid wyf yn gwbl glir ynghylch y pwynt yr oedd yr Aelod yn ei wneud yn ei chwestiwn olaf, ond mae cyflwyniad Cymdeithas y Cyfreithwyr, fel yr wyf yn siŵr y bydd yn gwybod, yn cynrychioli, fe gredaf, esblygiad o'u safle. Er ei fod, efallai'n nodi rhai o'r pryderon sy'n hawdd iawn i'w deall yn gysylltiedig â'r mater awdurdodaethol a bodolaeth awdurdodaeth ar wahân yn benodol, fy nealltwriaeth i ohono yw ei fod fwy na thebyg yn symud ymhellach tuag at ddealltwriaeth o rai o'r manteision a chydnabyddiaeth o rai o'r manteision y gallai'r gyfres yna o drefniadau ddod yn ei sgil. Byddwn yn cytuno â'r argymhelliad y maen nhw'n ei wneud yn eu cyflwyniad i'r Comisiwn, sef y dylai Llywodraeth Cymru fod yn rhagweithiol wrth ddatblygu ateb awdurdodaethol i gynnwys cyfraith Cymru ac anghenion penodol Cymru. Mae'n mynd yn ei flaen i sôn am wneud hynny heb greu rhwystrau ac, yn amlwg, byddem yn dymuno ategu hynny hefyd.

Cyflwynwyd argymhelliad gan gynghorwyr y Bar, fel yr wyf yn siŵr y bydd yn ymwybodol, yng Nghymru—cylchdaith Cymru a Chaer, yn wir—oedd hefyd yn gefnogol iawn i'r safbwynt yr ydym wedi'i argymell cyn y comisiwn cyfiawnder. Y pwynt ynglŷn â'r rhwystrau, sy'n sail i'r pwynt yn ei chwestiwn—nid oes angen i'r un o'r trafodaethau awdurdodaeth hyn gymryd yn ganiataol y byddai cymhwyster deuol yn broblem. Yn wir, byddai hynny, yn fy marn i, yn fantais i gyfreithwyr sy'n ymarfer yng Nghymru, y gallu i ddweud eu bod yn gymwys yng nghyfraith Lloegr ac yng nghyfraith Cymru. Mae cyfreithwyr yn aml yn ystyried bod cymhwyster deuol yn fantais. Ond mae hi'n gwneud pwyntiau y mae gwir angen mynd i'r afael â nhw. Rwyf wedi comisiynu adolygiad o sut y mae'r Llywodraeth yn gweithio gyda'r sector cyfreithiol i sicrhau ei fod yn parhau'n sector cadarn ac yn datblygu i fod yn fwy gwydn ar gyfer y dyfodol, a byddaf yn falch o gyhoeddi hynny maes o law pan fydd yn adrodd.

Rwy'n ddiolchgar i chi, Cwnsler Cyffredinol, am eich ateb i'r cwestiwn gwreiddiol. Mae'n bwysig, wrth gwrs, ein bod yn gweld creu awdurdodaeth i Gymru er mwyn gallu sefydlu setliad cydlynol a sefydlog yn y wlad hon. Byddwch wedi gweld adroddiad pwyllgor dethol Tŷ'r Cyffredin ar faterion Cymreig, a gyhoeddwyd yr wythnos diwethaf, a hefyd gyhoeddiadau'n ddiweddar gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig ar ddyfodol y gwasanaeth prawf. Mae'r materion hyn i gyd, wrth gwrs, yn feysydd lle mae anhawster aruthrol yn cael ei achosi drwy gael yr awdurdodaeth bresennol rhwng Cymru a Lloegr, a lle mae pobl yn dioddef yn y wlad hon o ganlyniad i'r sefyllfa honno.

Fy nghwestiwn i chi y prynhawn yma yw bod Llywodraeth Cymru eisoes wedi cyflwyno ei barn i gomisiwn Thomas: a oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw gynlluniau i gyflwyno unrhyw dystiolaeth ychwanegol i'r comisiwn, neu a yw Llywodraeth Cymru yn glynu wrth y dystiolaeth a roddwyd gennyf i, ac, ar y pryd, ef ei hun, a chyn Brif Weinidog Cymru?

Wel, mae'r ddau gynnig hynny'n wir. Mae cynlluniau ar y gweill i ddarparu rhagor o dystiolaeth. Rwyf i fy hun, er enghraifft, wedi bod i Ogledd Iwerddon ac i'r Alban i edrych ar sut mae pethau'n gweithio yno. Mae rhai o'r nodweddion y byddai'n rhaid inni ddelio â nhw efallai mewn setliad yn y dyfodol yma yn rhai sydd eisoes yn rhan o fywyd bob dydd ymarferwyr cyfreithiol yng Ngogledd Iwerddon. Felly, bydd posibilrwydd o ragor o dystiolaeth, ond ar hyn o bryd, rydym yn cadw at dystiolaeth Llywodraeth Cymru.

Mark Reckless.

Ai dilyniant i gwestiwn 3, ydy o?

Cwestiwn 2.

Cwestiwn 3 wyf i am—.

Iawn. Cwestiwn 3, Janet Finch-Saunders.