Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:46 pm ar 18 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 1:46, 18 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, Llywydd, hoffwn i fynd yn ôl at y pwynt cyntaf a gododd yr Aelod oherwydd nid wyf i'n cytuno ag ef o gwbl na fu unrhyw gynnydd o ran y ddarpariaeth o wasanaethau Cymraeg yn y sector iechyd. Credaf ei fod yn un o'r pethau gwirioneddol galonogol sydd wedi newid yn ystod y degawd diwethaf fy mod i erbyn hyn, pan fyddaf i'n mynd i ysbytai mewn unrhyw ran o Gymru, yn gweld aelodau o staff yn gwisgo arwyddion amlwg sy'n dweud wrthych eu bod nhw'n gallu ac yn barod i ddarparu gwasanaeth trwy gyfrwng y Gymraeg. Mae'n rhaid i ni annog y bobl hynny, mae'n rhaid i ni gefnogi'r bobl hynny, mae'n rhaid i ni ddod o hyd i fwy ohonyn nhw, wrth gwrs, ond nid yw'n helpu'r achos o wneud hynny i ymddwyn fel pe byddai'r bobl hynny sydd wedi bod yn rhan o'r ymdrech wirioneddol drwy'r rhaglen 'Mwy na geiriau'—os byddwn ni'n diystyru eu hymdrechion ac yn ymddwyn fel pe na byddai dim o gwbl wedi ei gyflawni. Mae llawer iawn wedi ei gyflawni. Mae'r sefyllfa'n wahanol iawn i sut yr oedd hi. Nid yw hynny'n golygu, ac yn enwedig mewn meysydd fel seiciatreg, nad oes llawer mwy yr ydym ni eisiau ei wneud, ond rydym ni'n sicrhau gwelliant trwy annog pobl sy'n barod i fod yn rhan o'r ymdrech honno yn hytrach na diystyru eu hymdrechion fel pe na bydden nhw wedi gwneud unrhyw wahaniaeth.

Nawr, pan fydd fy nghyd-Aelod y Gweinidog addysg yn dweud wrth yr Aelodau bod sefydliadau addysg uwch yn gyrff annibynnol, mae'n rhaid iddyn nhw fod yn hynny. Mae'n gwbl amhriodol y dylem ni fyth geisio ymyrryd yn y penderfyniadau y maen nhw'n eu gwneud. Fel Llywodraeth, rydym ni wedi gweithio'n galed i gynnal y sector yma yng Nghymru. Rydym ni wedi gweithio gyda'r sector er mwyn gallu gwneud hynny. Dyna pam yr oeddwn i'n benderfynol, pan euthum i Aberystwyth ddoe, o gyfarfod â'r is-ganghellor a'i chydweithwyr i glywed am y gwaith y maen nhw'n ei wneud a'r hyn y gallwn ni ei wneud i'w cynorthwyo yn eu hymdrechion. Dyma pam y cyfarfu'r Gweinidog addysg â Chyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru yn gynharach heddiw er mwyn parhau â'r ymdrech honno. Rydym ni'n deall bod heriau. Wrth gwrs bod heriau, ar ôl degawd o gyni cyllidol, ym mhob rhan o'r hyn y mae'r gwasanaeth cyhoeddus yn ceisio ei gyflawni yng Nghymru, ac nid yw addysg uwch yn ddim gwahanol. Ond y gwahaniaeth rhwng y sector addysg uwch yn Lloegr a'r un yng Nghymru yw ein bod ni'n gweithio gyda'r sector gyda'r nod bob amser o'i gefnogi yn hytrach na dim ond dweud y bydd grymoedd y farchnad yn berthnasol ac y bydd y rhai sy'n mynd i'r wal yn mynd i'r wal beth bynnag.