Diolch, Ddirprwy Lywydd, ac roedd hi'n fraint cael cyfle i gyflwyno cynigion ar gyfer deddfwriaeth awtistiaeth. Ac er nad oedd y canlyniad yr hyn yr oedd llawer ohonom wedi gobeithio amdano, mae'r gymuned awtistiaeth a minnau'n gallu cael rhywfaint o gysur o'r ffaith bod awtistiaeth ar frig agenda'r Cynulliad am gymaint o amser. Nawr, nid wyf yn dweud am eiliad ers fy Mil arfaethedig nad oes peth gwaith da'n cael ei wneud ar draws Cymru, oherwydd mewn rhai meysydd gwelwyd cynnydd da. Fodd bynnag, y broblem o hyd yw bod arferion da i'w gweld mewn rhai rhannau o'r wlad, ond mewn rhannau eraill, mae'r gwasanaethau'n wael ac amseroedd aros annerbyniol o uchel cyn cael diagnosis. I mi dyna oedd y rheswm canolog pam fod angen cyflwyno deddfwriaeth awtistiaeth yng Nghymru, ac mae'r optimist ynof yn gobeithio'n ddiffuant y bydd Llywodraeth Cymru yn dal i ystyried deddfwriaeth os dangosir nad yw eu strategaethau presennol yn llwyddiannus.

Rwy'n derbyn bod Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno'r gwasanaeth awtistiaeth integredig, a bod yr adolygiad annibynnol diweddar wedi tynnu sylw at rai o'r gwelliannau sydd wedi'u gwneud, ac rwy'n arbennig o falch o weld bod y gwasanaethau sefydledig yn gweithio mewn ffyrdd sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn, gan ddatblygu ac addasu eu gwasanaethau i ddiwallu anghenion unigolion a grwpiau. Fodd bynnag, dywedodd yr un adroddiad yn ddiweddarach fod y gwasanaethau sefydledig yn dal i wynebu heriau wrth reoli'r galw am asesiadau a diagnosis, felly mae'n amlwg fod angen gwneud llawer mwy o waith i fynd i'r afael â'r heriau penodol hyn. Gadewch inni gofio hefyd mai dim ond yn awr y mae'r bobl sy'n byw gydag awtistiaeth yng ngorllewin Cymru'n gweld gwasanaeth yn cael ei ddatblygu yn eu hardal, a bydd yn ddiddorol gweld sut y datblygir y gwasanaeth awtistiaeth integredig newydd yn fy ardal i, a'r effaith a gaiff hyn o ran gallu fy etholwyr i gael gafael ar wasanaethau.

Un o'r pryderon eraill a glywais wrth siarad ag elusennau a mudiadau trydydd sector sy'n darparu gwasanaethau cymorth i bobl ag awtistiaeth yw'r ffaith bod pobl yn cael eu cyfeirio atynt gan gyrff statudol heb eu bod yn cael unrhyw gymorth ariannol eu hunain. Dyma'r neges a gefais yn ddiweddar iawn pan ymwelais ag AP Cymru. Nawr, yn fy marn i, mae angen i hyn newid. Felly, hoffwn annog y Gweinidog i edrych ar hyn o ddifrif ac i newid y seilwaith ariannu i sicrhau bod y sefydliadau hyn, sy'n gwneud gwaith gwych yn cefnogi pobl awtistig, yn cael y cymorth ariannol y maent yn ei haeddu.  

Un o brif fanteision y Bil awtistiaeth arfaethedig oedd y ffaith ei fod yn gosod gofyniad cyfreithiol ar Lywodraeth Cymru i gyhoeddi strategaeth awtistiaeth. Y rhesymeg y tu ôl i hyn oedd y byddai'n sicrhau rhywfaint o sefydlogrwydd a chynaliadwyedd wrth ddarparu gwasanaethau i bobl sy'n byw gydag awtistiaeth yng Nghymru. Y tu hwnt i gyfnod y cynllun gweithredu strategol diwygiedig ar gyfer awtistiaeth 2016-20, nid oes unrhyw sicrwydd y bydd gwasanaethau awtistiaeth yn cael eu blaenoriaethu'n barhaus yng Nghymru. At hynny, gwyddom o ddeddfwriaeth awtistiaeth mewn rhannau eraill o'r DU fod angen deddfwriaeth i sicrhau na chollir y momentwm ar gyfer gwella. Felly, rwy'n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn rhoi ystyriaeth ddifrifol i'r cynnig hwn ac yn edrych ar ffyrdd y gall sicrhau bod gwasanaethau awtistiaeth yn cael eu blaenoriaethu yn y dyfodol.

Ddirprwy Lywydd, er nad oedd fy ymgais i weld y Bil awtistiaeth arfaethedig yn cael ei basio yn y Siambr hon yn llwyddiannus, nid oes unrhyw reswm pam na all Llywodraeth Cymru gymryd agweddau arno a'u hymgorffori lle bo'n gymwys yn ei rhaglen ei hun ac yn wir, yn ei deddfwriaeth ei hun yn y dyfodol. Rwy'n gwybod bod Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno cod ymarfer, ac er nad yw'n mynd yn ddigon pell yn fy marn i, mae o leiaf yn dangos ymrwymiad gan Lywodraeth Cymru. Felly, i gloi, Ddirprwy Lywydd, pwysaf ar yr Aelodau i gefnogi ein cynnig y prynhawn yma ac anfon datganiad i'r gymuned awtistiaeth ein bod yn gwrando ac yn gwneud popeth yn ein gallu i fynd i'r afael â'r heriau y mae pobl sy'n byw gydag awtistiaeth yng Nghymru yn eu hwynebu.