4. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Gwella Sicrwydd Deiliadaeth

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 17 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 3:56, 17 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Byddaf yn dechrau am yn ôl eto. Byddwn yn sicrhau hynny oherwydd, wrth gwrs, mae gennym ni Rhentu Doeth Cymru. Felly, yng Nghymru, mae'n rhaid i chi hefyd fod yn landlord cofrestredig. Felly, mae gennym ni sector sy'n llawer mwy rheoledig nag sydd gennym ni mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig. Felly, yn gyntaf oll, mae'n bwysig cofio hynny. Os ydych yn torri'r rheolau hyn—. Felly, mae'r Ddeddf cartrefi rhent yn dweud bod yn rhaid i chi roi contract ysgrifenedig i'ch tenant. Felly, os nad ydych chi'n gwneud hynny, a bod y tenant yn cwyno nad ydych chi wedi gwneud hynny, byddwch wedi torri rheolau Rhentu Doeth Cymru. Felly, ni fyddwch yn landlord addas a phriodol. Felly, mae sawl agwedd i hyn.

Ni fyddwch yn gallu troi allan oherwydd dial. Felly, os yw eich tenant yn gofyn i chi drwsio'r nwy, er enghraifft, a'ch bod yn penderfynu bod angen i chi werthu'r tŷ yn lle hynny, ni chaniateir i chi wneud hynny, oherwydd ystyrir bod hynny'n beth dialgar, am gyfnod o amser—yn amlwg nid am byth, ond am gyfnod o amser na ellid ei ystyried yn ddialgar. Felly, bydd nifer o amddiffyniadau i'r Ddeddf ei hun, nid yn unig y newid hwn, ac rwy'n credu mai dyna pam mae Aelodau Cynulliad yn cael ychydig o drafferth â hi—ac roedd yn rhaid imi gael fy atgoffa hefyd; rwy'n credu ein bod ni i gyd wedi anghofio mor radical yw Deddf 2016 o'n heiddo ni mewn gwirionedd a'r newidiadau y mae'n eu gwneud.

O ran eiddo gadawedig, mae dau fath o eiddo gadawedig. Mae llawer o eiddo gadawedig yn eiddo i berchen-feddianwyr neu berchnogion nad ydynt yn feddianwyr y bu fy nghydweithiwr Lee Waters wrthi'n ceisio rhoi trefniadau grantiau ar waith ar eu cyfer, gyda'm cydweithrediad i, er mwyn rhoi hyd at £20,000 i bobl fel y gallant eu hadfer i gyflwr pryd y mae modd eu defnyddio at ddibenion buddiol unwaith eto, gyda'r amod eich bod yn gorfod byw ynddo eich hun am bum mlynedd yn dilyn y grant. Ond mae yna'r broblem arall pan fyddwch chi wedi rhentu eich tŷ ac mae'r tenant wedi cefnu arno, ond mae'n rhaid i chi fynd drwy broses weddol faith i brofi hynny, a'r hyn mae'r Ddeddf yn ei wneud yw cwtogi'r broses honno'n sylweddol iawn. Felly, os gallwch brofi bod yr eiddo wedi'i adael, gallwch gael gorchymyn meddiannu ar unwaith bron ar ei gyfer, a thrwy wneud hynny gallwn gael tenantiaid yn ôl i'r tŷ drachefn. 

A'r trydydd peth yr ydym ni'n ei wneud, y mae hyn yn rhoi cyfle imi dynnu sylw ato, yw ein bod ni'n cynnig hyn i landlordiaid preifat yn y sector rhentu preifat, sef os ydynt yn rhoi eu cartref i ni ac yn caniatáu i ni ei rentu am rent cymdeithasol, yna byddwn yn sicrhau eu bod yn cael y gyfradd dai leol ar gyfer y tŷ hwnnw am y cyfnod o bum mlynedd yr ydym ni'n bwriadu gwneud hynny ar ei gyfer. Drwy wneud hynny rydym ni'n gobeithio sicrhau bod mwy o landlordiaid yn cael eu paratoi i rentu eu tai a rhoi i denantiaid yn y sector yr holl amddiffyniadau ychwanegol y mae tenantiaeth yn y sector rhentu cymdeithasol yn eu rhoi hefyd.