6. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol ynglŷn â materion ynni sydd wedi'u cynnwys yn y Fframwaith Datblygu Cenedlaethol drafft 2020-2040? OAQ54482

Diolch. Mae'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol a minnau wedi mabwysiadu agwedd gwbl gydweithredol tuag at faterion ynni yn y fframwaith datblygu cenedlaethol. Rwyf wedi ymwneud â hi drwy gydol ei ddatblygiad, ac yn parhau i ymgysylltu wrth i ni ystyried yr ymatebion i'r ymgynghoriad presennol.

Yn wyneb yr argyfwng hinsawdd yma, mae'n rhaid inni gynyddu faint o drydan rydyn ni'n ei gynhyrchu o ffynonellau adnewyddol. Mae hefyd angen inni gael cefnogaeth y cyhoedd i hynny. Mae'r fframwaith drafft yn adnabod ardal sylweddol o Ynys Môn y dylid ei hystyried yn ardal flaenoriaeth ar gyfer cynhyrchu ynni solar a gwynt. Mae'r ymchwil yn seiliedig ar godi tyrbinau o hyd at 250m o daldra. Os meddyliwn ni am y pethau talaf yn Ynys Môn, dydy Tŵr Marcwis ond yn 106m, simdde'r hen Alwminiwm Môn ddim ond yn 122m. Mae'r tir uchaf yn Môn, Mynydd Twr ar Ynys Cybi, ddim ond yn 220m. Ar dirwedd isel Môn, mae'n berffaith amlwg bod awgrymu tyrbinau o'r maint yma, neu unrhyw beth yn agos at y maint yna, yn gwbl amhriodol. Oes, mae yna le i ystyried y gwynt ar raddfa fach sy'n gweddu i'r tirwedd, ond ydy'r Gweinidog yn sylweddoli mai'r oll sydd wedi digwydd yn fan hyn, mewn difrif, ydy codi ofn a chodi gwrychyn? A wnaiff hi roi sicrwydd y bydd Llywodraeth Cymru'n tynnu'r bygythiad yna yn ôl? Ond hefyd, efo cymaint o sgôp i Ynys Môn gynhyrchu trydan adnewyddol yn y môr, yn ynni gwynt ac ynni llanw, sydd ddim hyd yn oed yn cael ei grybwyll yn y fframwaith, a ydy'r Gweinidog yn gweld mai dyna'r ffordd orau i allu cynhyrchu mwy o ynni adnewyddol a chael cefnogaeth y cyhoedd i hynny?

Credaf eich bod yn gwneud un neu ddau o bwyntiau pwysig, a dof atynt yn y man. Ond i ddechrau, rwy'n credu y dylwn ailadrodd ein bod yn ymgynghori ar hyn o bryd, felly os yw pobl yn pryderu am hynny, credaf y dylent gyflwyno eu hymatebion a bydd y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol yn edrych arnynt fel rhan o'r ymateb i'r ymgynghoriad wrth gwrs.

Yr wythnos diwethaf, roeddwn yn Nulyn, yng nghynhadledd ynni'r cefnfor. Yn amlwg, mae cyfle enfawr i arloesi. Gwelais gyflwyniadau ar gynhyrchu ynni na allech ond breuddwydio amdanynt; ni fyddech yn meddwl ei bod hi'n bosibl. Felly, rwy'n credu bod y cyfleoedd sy'n gysylltiedig ag ynni'r llanw a'r môr yn enfawr ac yn amlwg, mae Ynys Môn yn bendant ar y blaen mewn perthynas â hynny. Felly, gan fynd â'r cyhoedd gyda chi, mae cadw hyder y cyhoedd yn bwysig iawn, ond rhaid i bawb dderbyn, os ydych am gael trydan, fod yn rhaid inni edrych ar ffyrdd newydd o'i gyflenwi.

Weinidog, nid yw'r argymhellion presennol yn yr adran ar ynni yn y Fframwaith Datblygu Cenedlaethol yn cynnwys unrhyw fanylion ynglŷn â sut y byddai'r ynni a gynhyrchir yn cael ei gysylltu â'r grid cenedlaethol wedyn. Tybed pa sylwadau a gyflwynoch chi i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol ar hyn, a chyrff eraill, o ran siarad â'r grid cenedlaethol eich hun hefyd. Os yw canlyniadau'r ymgynghoriad yn dangos yn glir nad oes cefnogaeth i'r argymhellion yn yr adran ar ynni yn y Fframwaith Datblygu Cenedlaethol, a wnewch chi ddiwygio neu ddileu'r argymhellion hynny?

Yn amlwg, cefais drafodaethau gyda'r grid cenedlaethol, a gwn fod y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol ei hun wedi cyfarfod â'r grid cenedlaethol. Mae capasiti'r grid yn amlwg yn broblem ac anogwn Lywodraeth y DU i sicrhau bod y seilwaith priodol yn ei le. Yn amlwg, rydym yn ymgynghori ar y Fframwaith Datblygu Cenedlaethol ar hyn o bryd, a bydd y Gweinidog yn edrych ar yr holl ymatebion ac yna'n cyflwyno'r cynllun maes o law.