2. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am gyfraddau rhoi organau yng Nghymru? OAQ54696

Diolch. Rydym ni'n falch mai ni yw'r wlad gyntaf yn y DU i gyflwyno system o gydsyniad tybiedig. Y llynedd, cafwyd y nifer uchaf erioed o roddwyr organau yng Nghymru a'r gyfradd gydsynio uchaf yn y DU, sef 77 y cant.

Diolch. Fel yr ydych chi wedi ei ddweud, Cymru sydd â'r cyfraddau rhoi organau uchaf yn y Deyrnas Unedig ac mae hyn yn llwyddiant ysgubol. Fel y bydd y Gweinidog yn ymwybodol, gall un unigolyn sy'n rhoi ei organau weddnewid bywydau wyth o bobl eraill o leiaf. Felly, a gaf i ofyn beth arall y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i hyrwyddo rhoi organau mewn teuluoedd i fynd i'r afael â'r nifer fach o deuluoedd sy'n gwrthod rhoi organau? A hefyd, gydag organau gan roddwyr yng Nghymru yn rhan o gronfa ddata o organau ar draws Ewrop, pa drafodaethau ydych chi chi wedi eu cael am unrhyw heriau ar ôl Brexit?

Wel, bydd yr Aelod yn gwybod, o ran Brexit, ei fod yn un o'r materion sy'n peri pryder yr ydym ni wedi ei godi ynghylch trosglwyddo meinwe rhwng gwahanol wledydd Ewrop, ac mae hynny'n dal heb ei ddatrys. Nid ydym ni'n gwybod hyd yma am ein perthynas gydag Ewrop yn y dyfodol, ac rwy'n eglur iawn ynghylch beth ddylai'r berthynas honno fod.

O ran eich pwyntiau ehangach, fodd bynnag, ynghylch rhoi organau yma yng Nghymru yn benodol, rwy'n parhau i ariannu, fel y Gweinidog iechyd, yr ymgyrch gyfathrebu flynyddol a pharhaus ac, yn y ddwy flynedd ddiwethaf, rydym ni wedi gwneud pwynt penodol o fod eisiau annog pobl i gael y sgwrs honno gyda'u teulu a'u hanwyliaid, fel bod eu llais, eu dewis a'u dymuniad yn cael eu parchu pe bydden nhw mewn sefyllfa i fod yn rhoddwr organau. Ac, mewn gwirionedd, mae'r sylwadau a gafwyd yn dilyn hynny wedi bod yn gadarnhaol iawn, ac mae'n dangos bod lefel uchel iawn o ddealltwriaeth o'r system yma yng Nghymru o hyd, a ddangoswyd gan nifer y bobl sy'n gwneud dewis cadarnhaol i ymuno â'r gofrestr i gofrestru'r dewis i fod yn rhoddwr organau.

Yn amlwg, mae rhoi organau yn gofyn am lawer iawn o broffesiynoldeb ac ymroddiad gan y staff sy'n rhan o'r maes penodol hwnnw o feddygaeth. Ein staff yw asgwrn cefn y GIG, Gweinidog iechyd, fel y byddwch chi, gobeithio, yn cytuno â mi. A wnewch chi, felly, gynnig ymddiheuriad heddiw am weithredoedd eich plaid yn ei darllediad gwleidyddol drwy ddefnyddio actores i ddynwared sylwadau nyrs pan fo hyn yn gwbl gamarweiniol ac mewn gwirionedd yn amharu ar broffesiynoldeb y gweithwyr iechyd sy'n gweithio ar draws ein gwasanaeth iechyd gwych?

Rwy'n credu bod dau fater yn codi yn y fan yma. Y cyntaf yw bod fy mhlaid i, nid y Llywodraeth, ond fy mhlaid i wedi gweithredu'n brydlon o ddarganfod bod y cwmni cynhyrchu, heb gytundeb y Blaid Lafur, wedi defnyddio actor yn y darllediad gwleidyddol. Mae hwnnw wedi cael ei dynnu'n ôl ac nid yw'n cael ei ddosbarthu. Yr ail bwynt yw, ar ôl gwneud pwynt am fod eisiau canmol staff yn y GIG, nid wyf i'n credu bod gwyro wedyn i wneud pwynt dirmygus am y gwasanaeth iechyd yn eich dangos mewn goleuni da o gwbl. Ac, mewn gwirionedd, yn y maes hwn o roi organau, mae'r uned drawsblannu yng Nghaerdydd yn un o'r canolfannau mwyaf arloesol yn y DU. Mae ganddi sgôr bodlonrwydd uchel, sgôr ansawdd uchel ac, er enghraifft, mae'n rhan o drefniadau i ddatblygu'r gallu i drawsblannu—er enghraifft, y gwaith y maen nhw'n ei wneud ar bobl â hepatitis C.

Rwy'n credu, mewn gwirionedd, os ydych chi eisiau tanlinellu gwerth ein staff yn y gwasanaeth iechyd gwladol, eich bod chi'n edrych eto ar y ffordd yr ydych chi'n sôn am y gwasanaeth iechyd a'r ffordd yr ydych chi'n dewis siarad am y buddsoddiad yr ydym ni'n parhau i'w wneud yn ein gwasanaeth iechyd gwladol yma yng Nghymru.