4. Pa fentrau sydd ar waith gan Lywodraeth Cymru i wella economi Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro? OAQ54788

Rwy'n falch o ddweud bod gennym nifer o fentrau ar gyfer gwella economi Cymru gyfan, gan gynnwys, wrth gwrs, Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro. Nodir y rhain yn y cynllun gweithredu ar yr economi ac maent yn cynnwys buddsoddi mewn pobl, mewn lleoedd a busnesau, drwy sgiliau, seilwaith a chymorth uniongyrchol i fusnesau.

Diolch, ond hoffwn wybod sut y mae hynny'n trosi'n gamau gweithredu. Y penwythnos diwethaf, cynhaliwyd ffair Nadolig yng nghastell Penfro, ac roedd yn ddigwyddiad gwych. Daeth llwyth o bobl i Benfro i fynd i’r ffair Nadolig, ond wrth i mi gerdded yn ôl at fy nghar, a oedd ar ben arall stryd fawr Penfro, cefais fy atgoffa unwaith eto o farwolaeth y stryd fawr honno. Pan symudais i Sir Benfro gyntaf oddeutu 15 mlynedd yn ôl, roedd yn stryd fawr fywiog, brysur, roedd ganddi archfarchnad yno yng nghanol y dref, roedd ganddi lawer iawn o siopau unigol—roedd ganddi'r cigydd, ac i bob pwrpas, y pobydd a'r gwneuthurwr canwyllbrenni. Ond bellach, dim ond—beth ydych chi'n galw'r bobl sy'n gwneud betiau rasio? Siopau betio, dyna ni—[Torri ar draws.] Bwcis. Diolch. Nid oeddwn am grybwyll eu henw—nid wyf ond yn gallu cofio eu henw. [Chwerthin.] Nid oeddwn yn ceisio eu hysbysebu. [Chwerthin.] [Torri ar draws.] Diolch. Na, peidiwch.

Felly, bwcis, siopau elusen, ac mae popeth, fwy neu lai, ar gau, a tybed beth y gallwn ei wneud mewn gwirionedd i ddod â'r math o fywyd yn ôl i'r math hwnnw o stryd fawr, oherwydd os nad ydym yn sôn am Benfro, rydym yn sôn am Ddoc Penfro, ac am Arberth, sydd wedi bod yn un o drysorau Sir Benfro ers amser maith. Hendy-gwyn ar Daf—cwbl farwaidd. Sanclêr—mae'n mynd yr un ffordd. Mae'r siopau traddodiadol yn cau, ond nid wyf yn gweld sut y gellir trosi'r polisïau hyn sydd gennych. A gwn fod maniffesto’r Ceidwadwyr yn bwriadu sefydlu cronfa trefi marchnad i helpu i wella’r economi leol, a sylwaf i chi grybwyll menter wrth fy nghyd-Aelod Russell George, ond tybed a allech ymhelaethu ar hynny, gan ei bod yn drist iawn gweld y trefi gwych hyn yn dirywio.

Yn sicr, ac nid yw hon yn broblem sydd wedi'i chyfyngu i etholaeth yr Aelod. Gallwn bwyntio at ganol trefi ledled y DU a thu hwnt, lle mae trafferthion yn sgil newid yn ymddygiad cwsmeriaid. Ac mae'n gwbl iawn ein bod yn canolbwyntio yn awr nid yn unig ar fanwerthu fel proses o gyfnewid nwyddau ac arian, ond manwerthu fel profiad, ac mae rhai o'r ardaloedd lle mae canol y dref a'r stryd fawr yn ffynnu yn fannau lle mae'r awyrgylch yn fywiog, lle mae gweithgareddau'n cael eu cynnal yn rheolaidd iawn, lle nad manwerthu'n unig sydd gennym, ond cymysgedd cryf iawn o fusnesau'n gweithredu yno.

Mae'r fenter 'canol y dref yn gyntaf' y soniais amdani wrth ateb Russell George yn cael ei harwain gan Hannah Blythyn, sydd yma yn awr. Fe ofynnaf i Hannah roi mwy o fanylion i'r Aelodau ynghylch y fenter benodol hon.FootnoteLink Mae'n cynnwys datblygu mwy o ardaloedd gwella busnes, gan y credaf ei bod yn gwbl hanfodol fod busnesau hefyd yn cael cyfrifoldeb dros wella bywiogrwydd y stryd fawr. Yr hyn rwyf wedi gallu ei werthfawrogi yw mai'r trefi mwyaf gwydn yn wyneb prynu ar-lein yw'r rhai sy'n cynnig nifer dda o weithgareddau fel ffeiriau Nadolig ac ati, ac yn fy etholaeth fy hun, y trefi a'r pentrefi sy'n ffynnu yn wyneb her yw'r rheini sy'n dod â phobl i mewn i ganol y dref ar gyfer gweithgareddau amrywiol o wythnos i wythnos.

Credaf ei bod hefyd yn bwysig dweud, er bod pob un ohonom yn dymuno cefnogi Dydd Sadwrn y Busnesau Bach ddydd Sadwrn, y dylai'r egwyddorion sy'n sail i Ddydd Sadwrn y Busnesau Bach fod yn berthnasol i bob diwrnod o'r wythnos a phob wythnos o'r flwyddyn, ac mae'n bwysig ein bod ni fel Aelodau yn annog ein hetholwyr i gefnogi canol trefi. Mae'n rhy hawdd weithiau i ninnau, er hwylustod, alw mewn archfarchnad yn hytrach na mynd i ganol y dref. Mae angen inni arwain drwy esiampl. Mae hynny'n rhywbeth y byddaf yn ymrwymo i'w wneud fy hun, nid yn unig y dydd Sadwrn hwn, ond wedi hynny. Ond credaf y bydd y fenter 'canol y dref yn gyntaf', a'r gwaith o annog mwy o ardaloedd gwella busnes, sy'n ymyrraeth y profwyd ei bod yn gweithio, yn arwain at fwy o fywiogrwydd yng nghanol ein trefi.

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesne yn unig)