6. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am baratoadau ar gyfer strategaeth newydd Llywodraeth Cymru ar gyfer tlodi tanwydd? OAQ54829

Diolch. Rwy'n disgwyl y bydd y cynllun newydd ar gyfer trechu tlodi tanwydd yn cael ei gyhoeddi ar gyfer ymgynghori ym mis Chwefror 2020. Mae ein cynigion yn cael eu llywio gan yr adolygiad tirwedd, a gyhoeddwyd gan Swyddfa Archwilio Cymru ar 3 Hydref, yn ogystal â gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid allweddol, gan gynnwys y cyfarfod bwrdd crwn a gynhaliwyd gennyf ym mis Mehefin.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Yn amlwg, mae llu o bethau y gallwch edrych arnynt wrth ystyried tlodi tanwydd, ac rwy'n derbyn nad yw llawer o'r ysgogiadau wedi'u datganoli. Yn ddiweddar, cyfarfûm â Smart Energy, a ddywedodd wrthyf am y gwaith y mae'n ei wneud i annog pobl i osod mesuryddion deallus. Mae 40 y cant o aelwydydd yng Nghwm Cynon eisoes wedi newid i fesuryddion deallus, roeddwn yn falch o ddarganfod, ac mae hynny'n llawer uwch na'r cyfartaledd, sy'n dda i ddefnyddwyr ond hefyd yn gadarnhaol i'r amgylchedd. Beth yw eich barn, Weinidog, ynglŷn â rôl mesuryddion deallus ar gyfer trechu tlodi tanwydd? A sut y gellir sicrhau bod mentrau Llywodraeth Cymru yn y dyfodol yn annog pobl i newid?

Diolch. Yn sicr, mae'r ffigurau hynny yng Nghwm Cynon yn galonogol iawn. Credaf mai oddeutu 28 y cant yw'r cyfartaledd cenedlaethol. Felly, gallwch weld eich bod ymhell uwchlaw'r cyfartaledd yng Nghwm Cynon, felly mae hynny'n dda iawn. Gall mesuryddion deallus wneud cyfraniad gwerthfawr i'n hymdrechion i leihau gwastraff ynni. Mae'n helpu talwyr biliau i arbed arian. Gall helpu i leihau faint o ynni sydd ei angen i gynnal cartref diogel a chyffyrddus, ac yn amlwg, gall leihau’r gost os gallwch gael bargen well drwy newid, gan y gwn fod rhai pobl yn gyndyn i newid neu nid ydynt yn gwybod sut i newid. Felly, credaf fod y cyngor a ddarperir ochr yn ochr â'r gwaith o osod y mesurydd deallus yn ddefnyddiol iawn.

Mae hefyd yn gwneud y gwaith o reoli cyflenwad a galw am ynni yn haws ac yn fwy costeffeithiol. Rwy'n gobeithio gyfarfod â'r cwmni sydd—. Yn amlwg, menter Llywodraeth y DU yw hon, mesuryddion deallus, ac mae'r Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol wedi penodi cwmni—cwmni comisiynau data, rwy'n credu. Felly, rwy'n gobeithio cyfarfod â hwy ym mis Ionawr i drafod beth arall y gallwn ei wneud, gan fy mod yn awyddus iawn i Lywodraeth Cymru gefnogi Llywodraeth y DU mewn perthynas â hyn.

Weinidog, nodaf fod Llywodraeth yr Alban wedi newid y diffiniad o dlodi tanwydd, ac wedi gwneud hyn yn dilyn her gyfreithiol, ac fe'i diffinnir bellach fel cartref lle mae preswylwyr ar incwm isel ac mae angen iddynt wario cyfran uchel o'r incwm hwnnw ar danwydd. Y diffiniad cyfredol yw aelwydydd sy'n gwario 10 y cant o'u hincwm ar danwydd, a gallai hynny gynnwys cwpl cyfoethog iawn sy'n penderfynu byw mewn adeilad hanesyddol a dewis gwario 10 y cant ar ei gynhesu, ac nid hynny rydym am fynd i'r afael ag ef mewn gwirionedd. Mae angen gwell data arnom er mwyn inni gyrraedd y rheini sydd fwyaf o angen y cymorth.

Nid oeddwn yn ymwybodol fod yr Alban yn gwneud hynny, ond rwy'n sicr yn awyddus i edrych ar hynny. Ac unwaith eto, fel rhan o'r strategaeth newydd, ac yn amlwg, yr ymgynghoriad, rwy'n siŵr y bydd hynny'n rhywbeth a fydd yn codi. Fel y dywedwch, dyna'r peth gyda thargedau; rydych yn cael canlyniadau gwrthnysig weithiau. Yn amlwg, nid oeddwn wedi meddwl am hynny, ond yn sicr, nid hynny y byddem yn gobeithio'i wella.