3. A wnaiff y Prif Weinidog amlinellu cynlluniau Llywodraeth Cymru i gefnogi pobl ag awtistiaeth yng Ngorllewin De Cymru? OAQ55009

Diolch, Llywydd. A gaf i ddechrau drwy ddymuno'n dda i'r Aelod yn ei gwellhad parhaus o'i salwch diweddar? Mae'r gwasanaeth awtistiaeth integredig ar gael ym mhob rhanbarth yng Nghymru erbyn hyn, gyda chefnogaeth buddsoddiad blynyddol parhaus Llywodraeth Cymru o £3 miliwn. Byddwn yn ymgynghori ar y cod ymarfer statudol drafft ar gyfer awtistiaeth ym mis Ebrill eleni.

Diolch am eich geiriau caredig, Gweinidog, a diolch am eich ateb i'm cwestiwn. Mewn cyfarfod ddydd Gwener diwethaf, er gwaethaf y mesurau a amlinellwyd gennych, mae fy etholwyr yn dal i'w chael yn anodd cael y cymorth sydd ei angen arnyn nhw. Mae'n ddigon drwg i deuluoedd sy'n chwilio am gymorth i'r plant ag awtistiaeth, ond maen nhw wedi tynnu sylw at y ffaith y gall fod yr un mor drawmatig i oedolion sydd heb gael diagnosis o'r blaen. Felly, Prif Weinidog, pa fesurau ychwanegol allwch chi eu cymryd i wella cymorth i oedolion ar y sbectrwm awtistiaeth a hefyd i gyflymu'r diagnosis i oedolion sydd heb gael diagnosis pendant? Diolch.

Diolchaf i'r Aelod am hynna, ac rwy'n cydnabod y pwyntiau y mae'n eu codi am bobl a oedd, pan oedden nhw yn eu plentyndod, efallai nad oedd awtistiaeth yn cael ei gydnabod yn y ffordd y mae heddiw. Ac i rai pobl, mae'n eithaf hwyr yn eu bywyd fel oedolion cyn bod y pethau sy'n bwysig iddyn nhw bellach yn cael eu cydnabod yn rhan o gyflwr ehangach. Felly, mae ein gwasanaeth awtistiaeth integredig ar gael ledled Cymru erbyn hyn, ac fel y dywedais yn fy ateb gwreiddiol, Llywydd, cadarnhaodd y Gweinidog iechyd yn ddiweddar y bydd y buddsoddiad o £3 miliwn a wnaed gennym ni yn wreiddiol i helpu i sefydlu'r gwasanaeth hwnnw bellach yn rhan barhaol o'i gyllid. Felly bydd hynny, rwy'n credu, yn helpu. Bydd rhywfaint o'r gwaith yr ydym ni wedi ei wneud i helpu gyda hyfforddi clinigwyr gofal sylfaenol rheng flaen i gydnabod y sbectrwm awtistiaeth a'r bobl y gallai fod angen cymorth arnyn nhw arno, rwy'n credu y bydd hynny'n parhau i helpu pobl yn y sefyllfa honno. Ac mae'r cod ymarfer statudol ar awtistiaeth, y byddwn ni'n ei gyhoeddi ym mis Ebrill ac y byddwn ni'n ei gwblhau cyn diwedd y tymor Cynulliad hwn, yn canolbwyntio ar asesu, ymwybyddiaeth, mynediad, cynllunio a monitro, ac mae'r holl bethau hynny wedi eu cynllunio i atgyfnerthu'r gwasanaeth fel y gall oedolion a phobl ifanc fod yn ffyddiog bod eu hanghenion yn cael eu cydnabod ac yr ymatebir iddyn nhw yng Nghymru.

Prif Weinidog, ni fydd pob plentyn yn fy rhanbarth i sydd â chyflwr sbectrwm awtistig angen cymorth anghenion addysgol arbennig neu anghenion dysgu ychwanegol llawn, ond mae llawer angen y cymorth hwnnw ac, mewn rhai achosion, cymorth eithaf sylweddol. Mae hefyd yn wir y bydd rhai o'r plant hynny yn dioddef iechyd meddwl gwael, pa un a yw hynny heb gysylltiad â'u hawtistiaeth neu o ganlyniad i'r heriau dyddiol y maen nhw'n eu hwynebu oherwydd eu hawtistiaeth. Mae'r Gweinidog addysg wedi addo £7 miliwn tuag at fodloni'r galw am gymorth addysg yn y system bresennol, ac mae £5 miliwn ychwanegol yn mynd i mewn o feysydd iechyd ac addysg ar gyfer y dull ysgol gyfan, a chroesewir hyn i gyd. Ond a allwch chi ddweud wrthyf i sut y bydd y £3 miliwn y cyfeiriasoch ato yn eich ateb i Caroline Jones yn cael ei ddefnyddio i ddiwallu anghenion plant awtistig sydd ag iechyd meddwl gwael ar bob lefel yn y GIG, nid ym maes gofal sylfaenol yn unig? Ac a allwch chi roi sicrwydd i mi na fydd unrhyw blentyn â chyflwr sbectrwm awtistig yn cael ei wrthod gan ofal iechyd meddwl sylfaenol oherwydd diffyg arbenigedd neu hyfforddiant gan weithwyr iechyd meddwl proffesiynol?

Diolch am y cwestiynau ychwanegol yna ac am gydnabod y buddsoddiad sy'n mynd i wahanol rannau o'r gwasanaeth. Mae hynny'n ychwanegol i'r £20 miliwn sy'n cael ei fuddsoddi yn y broses o weithredu Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018. Rwy'n cytuno'n llwyr â'r hyn y mae Suzy Davies yn ei ddweud na fydd angen yr un math o ymateb ar bob plentyn ar y sbectrwm anhwylderau.

Dros y tair neu bedair blynedd diwethaf, rydym ni wedi datblygu'r gwasanaeth penodol ar gyfer pobl ifanc ag anawsterau niwroddatblygiadol. Rydym ni'n cynnal adolygiad capasiti a galw o'r gwasanaeth hwnnw oherwydd, mewn ffordd yr wyf i'n credu y gallwch chi ei rhagweld, pan fyddwch chi'n creu gwasanaeth newydd yna mae cyfres o ofynion cudd yn codi i'r wyneb. Felly, ariannwyd y gwasanaeth o'r cychwyn i ymdrin â'r bobl ifanc yr oeddem ni'n gwybod eu bod nhw'n dod i mewn i'r system eisoes; rydym ni'n darparu gwasanaeth newydd, ac yna mae nifer fawr o bobl ifanc eraill nad oedden nhw wedi cael ei nodi cyn hynny yn dod i'r wyneb ac angen cymorth, a dyna pam mae'r adolygiad o alw a chapasiti yn cael ei gynnal.

Rhwng hwnnw, rhwng y pethau yr ydym ni'n eu gwneud o ran gwasanaethau iechyd meddwl i bobl ifanc mewn ysgolion, ar y cyd â'r hyn yr ydym ni'n ei wneud o ran y Ddeddf anghenion dysgu ychwanegol, rydym ni'n creu gwe o wasanaethau yr wyf i'n credu sydd yno i greu rhwyd diogelwch cryf i bobl ifanc ar hyd y sbectrwm hwnnw, fel nad oes neb yn syrthio rhwng y craciau a bod pawb yn gallu dod o hyd i wasanaeth sy'n diwallu eu hanghenion penodol.