4. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol: Adroddiad Blynyddol 2018-19 ar Cymraeg 2050

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:36 pm ar 28 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of John Griffiths John Griffiths Labour 4:36, 28 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, rwy'n credu, i ddweud yr hyn sy'n amlwg, mewn gwirionedd, mae heriau penodol mewn gwahanol rannau o Gymru o ran hyrwyddo a chynyddu'r defnydd o'r Gymraeg. Yng Nghasnewydd, roedd ffwlbri hanesyddol, am gyfnod hir, o ran nad oedd Sir Fynwy yn rhan o Gymru na Lloegr, ond ei bod mewn rhyw sefyllfa amwys ryfedd. Diolch byth, daeth tro ar fyd ers y dyddiau hynny, a chredaf fod ymdeimlad llawer cryfach o hunaniaeth Gymreig yng Nghasnewydd nawr. Ac, yn wir, mae llawer o bobl yn gresynu'n fawr at yr hyn y gwelant fel y cyfleoedd y dylent fod wedi'u cael ond na chawsant i ddysgu a defnyddio'r Gymraeg. Yn ffodus i bobl iau erbyn hyn, mae pethau gymaint gwell drwy dwf addysg Gymraeg. Ac mae agweddau cadarnhaol eraill hefyd, hyd yn oed pethau eithaf sylfaenol, syml fel arwyddion dwyieithog, cyhoeddiadau dwyieithog, ac, yn wir, mae rhai grwpiau oedolion bellach yn cyfarfod mewn caffis a mannau eraill lle yr ydych yn clywed Cymraeg yn cael ei siarad yn y gymuned. Ond mae'n dal yn weddol gyfyngedig, rwy'n credu, mae'n deg dweud.

Felly, byddai gennyf ddiddordeb clywed sut y gallai Llywodraeth Cymru barhau â'r cynnydd hwnnw, gan gryfhau ymhellach yr iaith nid yn unig yng Nghasnewydd ond mewn ardaloedd tebyg ledled Cymru. Fel y dywedais, maent yn amlwg yn cyflwyno heriau penodol, o ystyried natur leiafrifol yr iaith. Byddai'n wych clywed Cymraeg yn cael ei siarad yn fwy cyffredin, yn fwy aml yn y gymuned yng Nghasnewydd, ac rwy'n credu bod y grwpiau oedolion cyfyngedig hynny'n dangos ei bod hi'n debygol bod angen mwy o gefnogaeth i hyrwyddo defnydd cymdeithasol o'r iaith. Nid yw llawer o'r bobl ifanc hynny sy'n gadael addysg cyfrwng Cymraeg yn defnyddio'r iaith yn y strydoedd, yn y gymuned yng Nghasnewydd, a byddai gennyf ddiddordeb yn eich syniadau o ran sut y gellid datblygu, hybu a chryfhau'r defnydd cymunedol hwnnw.