4. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol: Adroddiad Blynyddol 2018-19 ar Cymraeg 2050

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:33 pm ar 28 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:33, 28 Ionawr 2020

Wel, gaf i ddechrau trwy ei wneud yn glir: does dim toriad wedi bod yng nghyllideb y Gymraeg? Fe fydd yna ddim toriad yng nghyllideb y Gymraeg. Dwi ddim yn siŵr faint o weithiau gallaf i ddweud hynny. Mwy na hynny, mae £6.5 miliwn y cytunodd Plaid Cymru arno yn y gyllideb ddiwethaf—rŷn ni wedi cadw'r arian yna, felly mae'r arian yna wedi mynd tuag at y gyllideb. Yn ogystal â hynny, dwi yn meddwl ei bod hi'n bwysig bod pobl yn cydnabod mai jest rhan o'r gyllideb ar gyfer y Gymraeg yw'r gyllideb dwi'n edrych ar ei hôl hi—mae yna gyllidebau ar draws y Llywodraeth sydd yn cyffwrdd â'r Gymraeg. Os ydych chi jest yn meddwl am y ffaith y llynedd inni wario £30 miliwn ar gyfalaf ar gyfer adeiladu ysgolion Cymraeg, £15 miliwn ar gyfer adeiladu llefydd lle oedd plant ifanc yn gallu dysgu'r Gymraeg, roedd arian—miliynau ychwanegol—wedi mynd i Langrannog a Glan-llyn—does neb byth yn sôn am yr arian ychwanegol yna sydd wedi mynd mewn i'r Gymraeg. Felly, dwi yn meddwl bod hynny'n bwysig.

Roeddwn i eisiau edrych ar Gymraeg i oedolion yn fanwl—maen nhw'n cael £13 miliwn ac maen nhw'n dysgu tua 12,000 o bobl. Dwi jest eisiau cael golwg ar hynny, ac mae'n cymryd eithaf lot o arian y gyllideb; dwi eisiau sicrhau eu bod nhw'n gwario'r arian yna yn gywir—dwi'n siŵr y byddech chi eisiau imi wneud hynny. Ac mae'n werth, efallai, jest edrych ar y ffaith nad dim ond nhw sy’n darparu ar gyfer dysgu oedolion yng Nghymru. Mae Say Something in Welsh yn dweud eu bod nhw'n dysgu 50,000 o bobl. Mae Duolingo yn dweud bod miliwn o bobl gyda nhw ar eu llyfrau nhw, a dŷn nhw ddim yn cael ceiniog o'r Llywodraeth. Felly, dwi yn meddwl ei fod e'n bwysig ein bod ni yn gweld hyn yn ei gyfanrwydd. Ond, wrth gwrs, mae'r gwaith mae Cymraeg i oedolion a'r gwaith maen nhw yn ei wneud yn y ganolfan yn eithriadol o bwysig.

Ond dwi ddim wedi gwneud unrhyw benderfyniad eto ynglŷn â beth rŷn ni'n mynd i wneud am hynny, achos dwi eisiau cael edrych yn fanwl ar beth rŷn ni'n gallu ei wneud i sicrhau bod hwnna'n cyd-fynd â'n blaenoriaethau ni ar gyfer Cymraeg 2050. Ond gallaf i fod yn hollol siŵr a sicr gyda chi na fydd dim arian yn mynd o'r portffolio. Os bydd arian yn mynd o hynny o gwbl, mi fydd e'n mynd at rywle arall yn y portffolio Cymraeg.

Does dim tro pedol wedi cael ei wneud ar yr Eisteddfod. Mae'r sefyllfa yr un peth ag yr oedd hi yn y gorffennol, felly dwi ddim yn gwybod o ble mae hwnna wedi dod.

O ran y coleg Cymraeg, mae prentisiaethau, fel roeddwn i'n ei ddweud—mae tua 12 y cant o bobl yn gwneud rhywfaint o'u gwaith nhw o ran prentisiaethau trwy gyfrwng y Gymraeg, ac mae'n bwysig ein bod ni'n cynyddu'r posibilrwydd i bobl wneud mwy o'u cwrs nhw trwy gyfrwng y Gymraeg yn y dyfodol.